Dagblaðið Vísir - DV - 17.09.2001, Blaðsíða 17

16
MÁNUDAGUR 17. SEPTEMBER 2001
MÁNUDAGUR 17. SEPTEMBER 2001
33
Útgáfufélag: Útgáfufélagiö DV ehf.
Útgáfustjóri: Eyjólfur Sveinsson
Framkvæmdastjóri: Hjalti Jónsson
Ritstjórar: Jónas Kristjánsson og Óli Björn Kárason
Aöstoóarritstjórar: Jónas Haraldsson og Sigmundur Ernir Rúnarsson
Fréttastjóri: Birgir Guömundsson
Auglýsingastjóri: Páll Þorsteinsson
Ritstjórn, skrifstofur, auglýsingar, smáauglýsingar, blaöaafgreiösla, áskrift:
Þverholti 11,105 Rvík, simi: 550 5000
Fax: Auglýsingar: 550 5727 - Ritstjórn: 550 5020 - Aðrar deildir: 550 5999
Græn númer: Auglýsingar: 800 5550. Áskrift: 800 5777
Stafræn útgáfa: Heimasíða: http://www.netheimar.is/dv/
Fréttaþjónusta á Netinu: http://www.visir.is
Ritstjórn: ritstjorn@dv.is - Auglýsingar: auglysingar@dv.is. - Dreifing: dreifing@dv.is
Akureyri: Strandgata 31, sími: 460 6100, fax: 460 6171
Setning og umbrot: Útgáfufélagiö DV ehf.
Plötugeró: isafoldarprensmiöja hf. Prentun: Árvakur hf.
Áskriftarverð á mánuöi 2200 kr. m. vsk. Lausasöluverð 200 kr. m. vsk., Helgarblaö 300 kr. m. vsk.
DV áskilur sér rétt til aö birta aösent efni blaösins í stafrænu formi og í gagnabönkum án endurgialds.
DV greiðir ekki viðmælendum fyrir viðtöl við þá eöa fyrir myndbirtingar af þeim.
Leitin að óvininum
Sjaldan ef nokkumtíma hefur bandaríska þjóðin verið jafn
samheldin og þessa síðustu hörmungardaga. Hryðjuverkin á
þriðjudag hafa þjappað henni saman og er eftir því tekið á al-
mannafæri hvað þjóðin er einhuga. Forseti landsins hefur
staðist eldraun síðustu daga með miklum sóma og talað kjark
í beygða þjóð sína og er aðdáunarvert að sjá gamla erkifjend-
ur á þingi og borgum leggjast á eitt um að græða sárin sem
rist hafa djúpt í þjóðarsálina á síðustu dögum.
Bandaríska þjóðin og þingið stendur að baki forseta sínum
og hefur veitt honum fullt umboð til að svara árásum hryðju-
verkamanna á landið. Bandarikjamenn eru að fyllast hermd-
arþorsta eftir doða siðustu daga og engan skal undra að þeir
vilji ráðast að nýjum og ógnvænlegum óvini sinum. Vanda-
málið er hinsvegar að þjóðin veit ekki hver óvinurinn er. Og
hvar hann er. í reynd er þessi nýi óvinur andlitslaus og get-
ur leynst hvar sem er, allt eins i næsta húsi, næstu vél.
Fréttaskýrendur stórblaðanna á austurströnd Bandaríkj-
anna hafa um helgina skrifað um aukna þjóðemiskennd í
Bandaríkjunum. Þeir segjast aldrei hafa kynnst öðm eins.
Seinni heimsstyrjöld og Víetnamstríð blikni í þeim saman-
burði. Fánalitaðar blöðrur og merki séu rifin út úr búðum og
alskyns þjóðhátíðarvamingur renni út í sölubásum götu-
hornanna. Fánar blakti í gluggum hvarvetna í landinu. Þjóð-
söngurinn ómi og herlög heyrist á popprásum. Fáni landsins
sé uppseldur.
Líklega er það rétt hjá þessum fréttaskýrendum stórblað-
anna að aldrei hafi landið staðið jafn vel undir nafni. Aldrei
hafi ríki þess og fólk verið jafn sameinuð og aldrei fyrr hafi
þjóðin bundist jafn sterkum böndum. Þessi aukna þjóðemis-
kennd er skiljanleg. Og í margra huga eðlileg. Hún er sprott-
in af verknaði sem orð fá ekki lýst. Hún verður til fyrir sak-
ir atburðar sem hefur breytt heimssögunni og heimsmynd
fólks. Líklega hafa Bandaríkin aldrei fundið til jafn mikils
óöryggis og þessa síðustu daga.
Á morgun verður vika liðin frá voðaverkunum í New York
og Washington. Fréttir eru á einn veg um einurð bandarísku
þjóðarinnar. Nú krefst hún aðgerða og forseti landsins veit
sem er að hann verður að fara að grípa til aögerða. Þjóðina
fer að bresta þolinmæði. Vandi forsetans og helstu ráðgjafa
hans er hinsvegar ærinn. Hann veit sem er að hann styðst að-
eins við óstaðreyndar upplýsingar og tilgátur. Grunur er eitt
og vissa er annað. Þar er mikill munur á. Nú reynir á taug-
ar, vit og festu.
Það eitt er vitað um hryðjuverkamennina sem stefndu far-
þegaþotum á World Trade Center og Pentagon að þeir eru
arabar. Tengsl þeirra við þekkta hryðjuverkahópa eru óljós.
Ýjað hefur verið að því að einhverjir þeirra hafi verið þjálfað-
ir í búðum illvirkjans Osama bin Ladens sem leynist í fjalla-
héruðum Afganistans. Það eru enn aðeins tilgátur. Stríðs-
rekstur siðaðra þjóða getur ekki byggst á tilgátum. Þar á viss-
an að ráða fór. En finna verður óvininn og það fljótt. Ekkert
er brýnna.
Það leiðir hugann að leyniþjónustu Bandaríkjanna. Hún
hefur beðið hnekki. Ljóst má vera að sambönd hennar og
starfsemi í Miðausturlöndum er léleg. Fræðimenn á þessu
sviði hafa um helgina bent á að leyniþjónustan hafi hreinlega
gefist upp á þessum heimshluta, tengsl og hreinlega tungu-
málakunnáttu vanti. Vesturlandabúar þrífist ekki í einangr-
uðum fjallahéruðum þar sem ónýtur matur og drykkjarvatn
umturni iðrum þeirra. í þessu skjóli leynist hinsvegar hætt-
an. Og hana þekkjum við nú.
Sigmundur Ernir
I>V
Skoðun
Frjálst framtak landlæknis
Þau tíðindi urðu í lok ágúst
að Læknafélag Islands og ís-
lensk erfðagreining gerðu
með sér samkomulag þarsem
meðal annars segir að skylt
sé að eyða gögnum úr mið-
lægum gagnagrunni, óski
sjúklingur þess. Þarmeð voru
tekin af öll tvímæli um að
upplýsingar í grunninum séu
persónugreinanlegar, sem
reyndar ómerkir alræmda
lagasetningu Alþingis. Heil-
þrigðisráðherra lét hafa eftir
sér, að farið yrði yfir málið
með lögfræðingum ráðuneytisins, og ef
um misræmi væri að ræða, yrði
kannski aö breyta lögunum. Með öðr-
um orðum: ef Kári Stefánsson eða land-
læknir leyfa sér að brjóta umferðarlög-
in, þá er þrautaráðið að breyta lögun-
um!
Aðild landlæknis að samkomulaginu
var reyndar undarleg frá stjórnsýslu-
legu sjónarmiði, en kannski var hann
bara að tjá þakklæti sitt fyrir að hljóta
embættið eftir yfirlýstan stuðning við
gagnagrunninn. Hinsvegar er framtak
formanns Læknafélagsins furðulegt
með hliðsjón af fyrri yfirlýsingum og
ber keim af uppgjöf gagnvart ofurvaldi
Sigurður A.
Magnússon
rithöfundur
peningafursta og pólitískra
skósveina þeirra.
Lögbundin skylda
Legið hefur að mestu í
þagnargildi að lögin um mið-
lægan gagnagrunn eru ský-
laust brot á 71stu grein stjórn-
arskrárinnar um algera frið-
helgi heimilis, fjölskyldu og
einkalífs, og þau ganga sömu-
leiðis í berhögg við lög um
meðferð persónuupplýsinga
(tölvulög, læknalög og lög um
réttindi sjúklinga), enda hélt
Björn Þ. Guðmundsson lagaprófessor
því fram, að þau væru sögulegt löggjaf-
arslys. Þau fela meðal annars í sér glæp
gegn framliðnum, andlega fótluðum,
börnum og ójálfbjarga gamalmennum.
í 8undu grein laga um gagnagrunn-
inn segir um réttindi sjúklinga: „Sjúk-
ingur getur hvenær sem er óskað eftir
því að upplýsingar um hann verði ekki
fluttar í gagnagrunn á heilbrigðissviði.
Beiðni sjúklings getur varðaö allar upp-
lýsingar sem þegar liggja fyrir um
hann í sjúkraskrám eða kunna að
verða skráðar eða nánar tilteknar upp-
lýsingar. Skylt er að verða við slíkri
beiðni. Sjúklingur skal tilkynna land-
lækni um ósk sína. Landlæknir
skal annast gerð eyðublaða og sjá
til þess að þau liggi frammi á
heilbrigðisstofnunum og hjá
sjálfstætt starfandi heilbrigðis-
starfsmönnum.j...] Landlæknir
skal sjá til þess að upplýsingar
um gagnagrunn á heilbrigöis-
sviði og um rétt sjúklings skv. 1.
mgr. séu aðgengilegar almenn-
ingi. HeUbrigðisstofnanir og
sjálfstætt starfandi heUbrigðis-
starfsmenn skulu hafa þessar
upplýsingar aðgengilegar í húsa-
kynnum sínum.“
Lakleg frammistaöa
Mannvernd gerði nýlega könn-
un á því, með hvaða hætti þess-
ari lagaskyldu væru gegnt. Fóru
tveir aðUar í 21 lyfjaverslun og 8
heilsugæslustöðvar í Reykjavík
og 5 lyijaverslanir á Akureyri og
Siglufirði, lituðust um og könn-
uðu hvort umrædd eyðublöð væru sjá-
anleg/aðgengileg, sjáanleg/óaðgengileg,
ósjáanleg/aðgengUeg, ójáanleg/óað-
gengUeg. Niðurstaðan var vægast sagt
dapurleg og vitnaði um vítavert hirðu-
leysi viðkomandi aðila um skýlausa
lagaskyldu. I lyflaverslunum Reykjavik
ósjáanleg/aðgengUeg á 1 stað,
en hvergi ósjáanleg/óaðgengi-
leg. í lyfjaverslunum norðan-
lands voru eyðublöðin ósjáan-
leg/óaðgengileg á öllum 5
stöðum.
Er ekki hér komið rakið tU-
efni fyrir rannsóknarblaða-
menn að kanna og fylgjast
með hvemig landlæknisemb-
ættið sinnir lögboðnu hlut-
verki sinu? Hitt er líka íhug-
imarvert, að löggjafinn hefur
með úrsagnarákvæðinu lagt
kvaðir bæði á tUtekin fyrir-
tæki útí bæ og opinberar
stofnanir í þágu rekstrarleyf-
„Aðild landlœknis að samkomulaginu var
reyndar undarleg frá stjórnsýslulegu sjónar- ishafans. Fyrirtæki A er með
miði, en kannski var hann bara að tjá
þakklœti sitt fyrir að hljóta embœttið eftir
yfirlýstan stuðning við gagnagrunninn. “ -
Samkomulag um gagnagrunn undirritað.
voru eyðublöðin sjáanleg/aðgengUeg á
3 stöðum, sjáanleg/óaðgengUeg á 2 stöð-
um, ósjáanleg/aðgengUeg á 3 stöðum,
ósjáanleg/óaðgengileg á 13 stöðum. Á
heilusgæslustöðvum höfuðstaðarins
voru eyðublöðin sjáanleg/aðgengUeg á
6 stöðum, sjáanleg/óaðgengUeg á 1 stað,
Þróun áætlunarsiglinga
„Siglingar eru nauðsyn" og „Allt
með Eimskip" eru þekkt slagorð.
Fyrsta dampskipið sem kom til lands-
ins hét Thor. íslendingar tóku þvi með
tortryggni, héldu að hávaðinn frá vél-
inni mundi fæla fiskinn af miöunum.
Fyrstu áætlunarsiglingar dampskips
með farþega og póst miili íslands og
annarra landa hófust með komu e/s
Arcturus tU íslands 27. aprU 1858. Arc-
turus var 472 brúttótonn, með 60 hest-
afla eimvél, og var í eigu firmans Koch
& Henderson. DFDS keyptu Arcturus
árið 1896. - Allt frá þeim tima var
stöðug aukning skipakosts til farþega-
og vöruUutninga.
Framhald þróunarinnar
DFDS var stofnað 1866. Forgöngu-
maður að stofnun þess var brautryðj-
andinn Tietgen.
Árið 1867 hafði DFDS
eignast Arcturus og yflrtók
rútuna og hélt uppi íslands-
siglingum tU ársins 1900.
Árið 1872 gekkst Sigfús
Eymundsson fyrir kaupum
á gufuskipi á vegum Det Is-
landske Handelssamlag í
Bergen. Skipið hlaut nafnið
Jón Sigurðsson. Jón Sig-
urðsson var i áætlunarferð-
um í tvö ár milli Bergen og
hafnanna frá Vestmanna-
eyjum vestur um tU Vest-
fjarða.
Ottó Wathne keypti
gufuskipið Miaca til Seyð-
isfjarðar árið 1886 til sigl-
inga mUli landa. Árið 1896
hafna. Eftir dauða O.Wathne héldu
Wathne Arvinger áfram skiparekstrin-
um til 1911.
Árið 1903 stofnaði Þórarinn E. Tul-
inius Thore-félagið tU áætlunarsiglinga
með vörur og farþega mUli Danmerkur
og íslands. Tulinius hætti skiparekstr-
inum 1912.
Eimskipafélag íslands hóf svo sigl-
ingar 1915, með farþega- og fragtskip-
inu e/s Gullfossi sem tók 74 farþega.
Þetta var upphafið að glæsUegum ferli
Eimskipafélagsins sem átt hefur tugi
skipa. Árið 1950 fékk félagið nýjan og
glæsilegan Gullfoss, 3858 brt. í áhöfn
voru 67 og pláss fyrir 209 farþega. GuU-
foss var seldur til Beirút 1973.
Strandferðirnar
Árið 1917 keypti Landssjóður skipin
VUlemoes, Borg og Sterling,
tU strandferða og mUlilanda-
siglinga. Eimskipafélagi ís-
lands var falinn rekstur
þeirra. Árið 1923 keypti
Landssjóður farþega- og fragt-
skipið e/s Esju, 749 brúttó-
tonn, tU áætlunarsiglinga á
innanlandshafnir.
í september árið 1929 tók
Landssjóöur við rekstri skipa
sinna og stofnaði fyrirtækið
Skipaútgerð ríkisins. Árið
1939 fékk Skipaútgerð ríkisins
strandferðaskipið m/s Esju
númer 2, 1347 brl., með pláss fyrir 148
farþega. Esja var seld tU Bahamaeyja
1969.
Árið 1948 bættist m/s Hekla, 1456
brt, í flota Ríkisskipa, með pláss fyrir
166 farþega. Hekla var í
strandferðum á vetrum en
áætlunarferðum, fyrst tU
Skotiands og Norðurlanda
á sumrin. Hekla var seld
tU Grikklands 1966.
AUur rekstur þessara
glæsilegu farþegaskipa var
útgerðunum til mikUs
sóma og þjónusta öti tU
fyrirmyndar. Farþegaskip-
in höfðu átt í samkeppni
við farþegaflugið, bæði
innanlands og miUi landa,
og var um það rætt að far-
þegaskipunum hefði verið
fórnað vegna hagsmuna-
árekstra. Sömu aðilar
voru mikUs ráðandi í báð-
um greinum og talið hag-
Einar
Viihjálmsson
fyrrverandi tollvöröur
Norrönayið festar á Seyðisfirði. - „Er ekki tíma-
fjölgaði Wathne skipunum bœrt að íslendingar taki í sínar hendur áœtlunar- stæðara að beina farþega-
og hóf áætlunarsiglingar • a sumrjnu mej) farheea til oe frá land- flutningunum m flugsins.
með farþega og vörur frá Slgltngar a° sumrinu, meo jarpega tu og jra lana- Þróunin varð sú aö far.
Danmörku og Noregi tu mu °g vetrarsiglingar a suðursloðum með þegaflutningar á sjó voru
Austur- og Norðurlands- túrista?“ eingöngu og í litlum mæli
með íslenzkum fragtskipum.
- Þessar ráðstafanir oUu óá-
nægju meðal almennings.
Flugreksturinn hafði átt í
erfiðleikum og Færeyingar
gripu þá tækifærið og hófu
farþegaflutninga á sumrin til
Seyðisfjarðar, með farþega-
og bilaferju, og náðu að
mestu til sín farþegaflutning-
um sjóleiðis tU og frá land-
inu.
Árið 1983 reyndu Eimskip
og Hafskip að ná tU sín far-
þegaflutningunum sem Fær-
eyingar höfðu hrifsað úr höndum ís-
lendinga. Stofnuðu þeir félagið Farskip
h/f., leigðu pólsku ferjuna Rogalin og
gáfu henni nafnið Edda. Um sumarið
sigldi Edda á miUi Reykjavíkur,
Newcastle og Bremerhaven. Edda var í
þessum siglingum í 16 vikur og flutti
15.000 farþega. Þessum rekstri var hætt
vegna gífurlegs taps, að sögn.
Þannig nytja Færeyingar ísland sem
ferðamannaland og njóta arðs af þeim
tUkostnaði sem íslendingar leggja fram
tU þess að auglýsa landið og gera það
fýsUegt fyrir ferðamenn. Segja má að
Færeyingar nýti íslenzkar auðlindir frá
yztu mörkum landhelginnar tU innstu
dala og fjalla. - Er ekki tímabært að ís-
lendingar taki í sínar hendur áætlunar-
siglingar að sumrinu, með farþega tU
og frá landinu og vetrarsiglingar á suð-
urslóðum með túrista?
Varlá er hagkvæmt að standa undir
þjónustu við túrista færeysku ferjunn-
ar. Þegar íslenzka ríkið og íslenzkir
auðmenn bjóðast tU þess að leggja
„Norsum" til mUljarðatugi í virkjun og
álverksmiðju ætti ekki að standa í
þeim að leggja Eimskipafélaginu lið tU
þess að fjármagna nýjan og glæsUegan
GULLFOSS. Einar Vilhjálmsson
lögum skyldað tU að veita al-
menningi þjónustu í þágu fyr-
irtækis B! í siðmenntuðu
samfélagi leitar rekstrarleyf-
ishafi að sjálfsögðu miUUiða-
laust tU þeirra aðila sem
hann hyggst taka til rannsóknar. Hátt-
ur löggjafans og íslenskrar erfðagrein-
ingar er á hinn bóginn siðlaus einsog
svo margt amiað sem tekið er gott og
gUt í þjóðfélagi blindrar auðhyggju.
Sigurður A. Magnússon
Ummæli
Beðið eftir Bruce
Willis
„Þegar ég sá
fyrstu myndirnar af
logandi turnunum
virkuðu þær á mig
eins og um kvik-
myndabrellu væri að
ræða, þetta var of
ótrúlegt til að vera
satt, og ekki síður hitt að sjá mynd-
ir af farþegaþotunni taka stefnuna
inn í syðri turninn. Mér var hugsað
tU þess, þegar ég sá reykinn, að gott
væri að vindurinn beindi honum út
á Hudson-flóann en ekki upp eftir
Manhattan-eyju. Einhver sagði við
mig, að hann hefði aUtaf verið að
bíða eftir að sjá Bruce WUlis hlaupa
út úr kófinu, svo að hann fengi stað-
festingu á því, að þetta væri örugg-
lega kvikmynd en ekki kaldur veru-
leikinn."
Björn Bjarnason á heimaslðu sinni.
Hryðjuverk ekki
bundin kynþáttum
„Það er því hoUt að hafa það
hugfast að hryðjuverk eru ekki
bundin kynþáttum, heimshlutum
eða trúarbrögðum. Til að mynda
voru hræðilegustu voðaverk tuttug-
ustu aldar framin af hvítum kristn-
um mönnum í Þýskalandi og stutt
er síðan kristnir menn hófu þjóð-
ernishreinsanir á múslimum á
Balkanskaganum. Ódæðismennirnir
sem réðust með þessum óhugnan-
lega hætti að saklausum Banda-
ríkjamönnum geta allt eins verið
heimamenn. Vígreifir öfgahópar eru
fjölmargir í Bandaríkjunum og næg-
ir þar að nefna gengiö í kringum
Timothy McVeigh og félaga.“
Spurt og svarað
Eiga stjómvöld að hafa ir
einstakra byggðarlaga?
Lúðvík Bergvinsson,
þingmaður Samfylkingar:
Ríkið styðji
grunnþjónustu
„í þvi er almennur skilning-
ur um að öll samfélög eigi rétt á
ákveðinni grunnþjónustu. Þetta
hefur stundum verið kallað hlutverk rikisins.
Þegar brestir koma í þessar stoðir velferðarþjóð-
félagsins, af hvaða orsökum sem slíkt kann að
vera, getur verið réttlætanlegt að ríkisvaldið
grípi inn í mál í þeim tilgangi að tryggja að
þjónustan sé veitt. Umdeilanlegt getur verið hve
langt eigi að ganga í þessum efnum en spyrja
má hvort óeðlilegra sé að ríkið styrki flug til
Vestamanneyja en aö Reykjavíkurborg niður-
greiði strætisvagnafargjöld í borginni þannig að
leiðir séu greiðar milli einstakra hverfa.“
Sr. Kristján Bjömsson,
sóknarprestur i Eyjum:
Borgarsjuk-
dómar
„Auðvitað eiga stjórnvöld að
þjóna öllum byggðarlögum lands-
ins, það er einfaldlega skylda
þeirra. I innanlandsfluginu þurfa menn í fyrsta
lagi að vita hvað þeir vilja í þeim málaflokki. í at-
vinnumálum eiga stjórnvöld að skapa fólki aðstæð-
ur til þess að reka fyrirtæki og stunda sína vinnu.
Varðandi ríkisfyrirtæki eiga þau auðvitað að hafa
starfsemi um allt land, eins og Háskóli íslands er-
til dæmis með rannsóknardeilir og fræðasetur víða
um land. Viðhorfin í þessum efnum eru aðallega
heft þar sem menn eru ekki með landið allt inni í
myndinni en slikt er ákveðinn og í raun dæmigerð-
ur borgarsjúkdómur."
Guðlaugur Þór Þórðarson,
borgarfulltrúi í Reykjavik:
Varla hjá slíku
komist
„I fámennu landi verður
varla hjá slíku komist en hins
vegar ætti það að vera hlutverk
allra stjórnvalda, á hvaða stigi stjórnsýslunnar
sem er, að koma með eins almennar leikreglur
og hægt er. Raunveruleikinn er hins vegar sá að
þegar verið er að fjalla um málefni einstakra at-
vinnugreina liggur það í hlutarins eðli að slíkt
tengist mjög oft einstökum byggðarlögum, oft
mjög fámennum. Og þegar verið er að tala til
dæmis um innanlandsflug á íslandi þá eru í
raun ekki nema fimm staðir sem flogið er til. í
þessu endurspeglast kjarni umræðunnar að
nokkru leyti.“
Illskan ósýnilega
Jakob Bjömsson,
bcejarstjóri á Akureyri:
Aðgerðaleysi
erfitt í ördeyðu
„Slíkt getur verið erfitt. En ef
við blasir neyðarástand, atvinnu-
leysi eða almenn ördeyða er erfitt að sitja aðgerða-
laus. Hins vegar er það tímanna tákn - og að
minnsta kosti mín skoðun - að best sé að nálgast
málin með almennum hætti og aðgerðum þannig að
menn viti nokkuð að hverju þeir geti gengið á
hverjum tíma þannig að ekki þurfi að koma til sér-
tækra aðgerða stjórnvalda við að bjarga málum fyr-
ir horn. Slíkar aðgerðir geta ævinlega verið umdeil-
anlegar og orkað tvímælis. Menn geta til dæmis
spurt hvort byggðakvótinn hafi átt að fara í þetta
eða hitt byggðarlagið. Slíkar spurningar verða
áleitnar og kannski eru engin svör til við þeim.“
Þingmenn Sunnlendinga funda með Eyjamönnum á morgun, þriðjudag, vegna málefna þeirra; kvótamála, flugsins og atvinnuástands.
„Öll dýrin í skóginum eiga að vera
vinir“. Þessi fróma ósk er sett fram í
leikriti sem kynslóð eftir kynslóð
barna nemur og hefur ótvíræð upp-
eldisáhrif. Kristin trú kenn-
ir takmarkalaust umburð-
arlyndi og 68-kynslóðin,
sem nú er sest að völdum
og í áhrifastöður um
gervöll Vesturlönd, litur á
heimsbyggðina sem einn
hrærigraut gjörólíkra
menningarheima þar sem
öllum þykir svo ósköp vænt
um alla. Hugmyndafræðin
er sú að það séu einkum
vestræn lífsgildi og ófor-
betranlegir fordómar
hvítra, kristinna manna í —
garð allra annarra sem
valda vesöld og hörmungum og mis-
rétti í veröldinni. Svona boðskapur
endurómar um allan heim og mann-
kynsfrelsarar á góðum launakjörum
hamra á honum á ráðstefnum og í
fjölmiðlum. Þeir sem dirfast í móti
að mæla eru úthrópaðir og þarf ekki
að svara þeim öðru en fúkyrðum.
Allt í einu rjúka trúarleiðtogar og
þjóðaforkólfar upp með írafári og
eru farnir að tala um illskuna í
heiminum sem þeir hafa afneitað
þar til hugmyndafræði sem er and-
stæð vestrænu gildismati lagði til at-
lögu við óvinnandi „Fortress Amer-
ica“. Herveldið tapaði fyrstu orrust-
unni sem vannst með heiftarhug og
rakvélablöðum.
Þegar öflugt hernaöarbandalag
ætlar að svara árásinni finnst
hvorki óvinur né skotmark. Há-
tæknivæddur vopnabúnaður kemur
ekki að gagni vegna þess að það eru
ólíkir hugmyndaheimar sem eigast
við en ekki vopnaðir og þjálfaðir
herir. Það eru ekki einu sinni þjóðir
sem segja hver annarri stríð á hend-
ur. Stórfelldar hefndarárásir eru allt
eins líklegar til að myrða fjölda
óbreyttra borgara eins og árásin á
New York. Trú og hugmyndafræði
veröur ekki útrýmt með vopnum.
Viðvarandi ástand
Þeir sem telja sér trú um að mann-
vonska og heift sé bundin við örfáa
einstaklinga fylgjast illa með fram-
gangi mála. Svokölluð heimspressa
er oftar en ekki víðs fjarri þar sem
verstu fólskuverkin eru framin og
hjálparstofnanir sýnast litið af þeim
vita. í Kongó hafa 2,5 milljónir
manna fallið á örfáum árum í átök-
um milli ættbálka. Nágrannaríki
hafa þar afskipti sem aðeins auka
átökin. Nígeria sendir inn bardaga-
fúsar friðarsveitir en heima fyrir
geisar borgarastyrjöld miUi krist-
Oddur Olafsson
skrifar
inna manna og múslíma og ættbálka
sem ekkert kæra sig um að búa í
samfélagi hverjir við aðra. Hið sama
á raunar við víða um heim og eru
hvergi kallaðir fordómar
eða mannfyrirlitning nema
á Vesturlöndum.
Þjóðflokka- og trúarstyrj-
aldir eru viðvarandi ástand
í fjölmennum heimshlutum
án þess að alþjóðasamfélag-
ið fái við neitt ráðið og mis-
rétti, kúgun og þrælahald
er stundað af blygðunar-
lausri óskammfeilni og ef
einhverjar lýðræðisþjóðir
finna að því ástandi eru það
álitin frekleg afskiptasemi
........ af innanríkismálum.
Flóttamenn streyma frá
átaka- og vesældarsvæðum og álasa
mannkynsfrelsarar Vesturlanda-
mönnum fyrir að taka ekki nægUega
vel á móti því fólki og ekki eins
mörgu og sjálfsagt þykir. Að hinu
leytinu eru nær aldrei gerðar kröfur
tU spiUtra stjórnvalda og þrælmenna
sem ráða lögum og lofum i ríkjun-
um, sem fólkið flýr frá, um mannúð-
legt stjómarfar. Hins vegar bugta
menn sig og beygja fyrir sendimönn-
um þeirra á þingum og ráðstefnum
alþjóðasamtaka.
Tómahljóö
Árásin á ameríska virkið er ein
best heppnaða hernaðaraðgerð allra
tíma. Auk þess að valda gífurlegu
mannfaUi og eignatjóni lamar húug
allt athafnalíf öflugustu þjóðar
heims og gerir hana máttvana um
skeið.
Aðgerðin tókst vegna þess að óvin-
urinn er ósýnilegur og beitir óvænt-
um aðferðum. Hann er ósýnilegur
vegna þess að menn vilja ekki sjá
hann. Það er af því að allir menn í
virkjum Vesturálfu eiga að vera vin-
ir eins og dýrin í leikritinu góða.
Það þarf stórfeUda hernaðarárás á
óvarða borgara til að biskupar og
pólitíkusar viðurkenniað ill öfl leika
lausum hala i óviðbúnum og sjálfs-
ánægðum lýðræðisrikjum. Þau
verða ekki sótt með vopnum og
stendur öflugt hernaðarbandalag
máttlítið gagnvart þeim og hefur
ekki annað til mála að leggja en tóm!*:
tal um hefndaraðgerðir en veit ekki
gagnvart hverjum.
Hitt er mála sannast að seint mun
refurinn verða jurtaæta og tryggast
er fyrir klifurmúsina að halda hon-
um í hæfilegri fjarlægð ef halda á
friðinn í Hálsaskógi.
Vígvöllurinn
Þeir sem telja sér trú um að mannvonska og heift sé bundin við örfáa einstakl-
inga fyigjast lítiö með framgangi mála.