Dagblaðið Vísir - DV - 08.11.2001, Blaðsíða 6

6
FIMMTUDAGUR 8. NÓVEMBER 2001
Fréttir dv
Reykjanesfjallgarðurinn allur mögulegt gossvæði:
Dæmi um mjög
löng gostímabil
Hugsanlegt hraunrennsti
- frá Reykjanesfjallgarði til norðvesturs
REYKJAVÍKjT
Garður,f
SANDGERÐlV
KEFL
NJAF
Hafnir <
í kjölfar jarð-
skjálfta í Bláfjöll-
um á sunnudags-
morgun og aðfara-
nótt þriöjudags
hafa vaknað
spumingar um
hvort nú sé að
hefjast umbrota-
hrina á Reykja-
nesskaganum. Er
þar rætt um hugs-
anlega stórskjálfta austan Reykjavik-
ur og möguleg eldgos.
Ragnar Stefánsson jarðskjálftafræð-
ingur segir í samtali við DV að ekkert
sé enn í spilunum sem gefi til kynna
að vænta megi stórtíðinda. Það eina
sem gæti aukið líkur á eldgosi á
Reykjanesskaganum sé sú mikla
hreyfmg sem varð á jörðinni þar í
fyrra, en slíkt hafi reyndar oft gerst
áður án gosa. Hins vegar þyki þessir
skjálftar nú frekar óvenjulegir bæði
hvað staðsetningu og stærð varðar.
Því fylgist jarðfræðingar nú mjög
grannt með öllu sem gerist á svæðinu.
„Maður reynir auðvitað að átta sig
á því hvort þetta sé fyrirboði einhvers
annars,“ segir Ragnar. „Það verður þó
ekki sagt að við höfum séð enn sem
komið er fyrirboða neins. Það er þó í
gangi jarðskjálftahrina sem heldur
hugsanlega eitthvað áfram.“
- Hvað um möguleg eldgos í ljósi
jarðsögu Reykjanesskagans?
Ragnar segir að á Reykjanesskagan-
um geti gosið mjög víða. Þeir staðir
eru þó yfirleitt á sprungubeltum sem
fólk þekkir um miðbik skagans. Þau
liggja yfirleitt frá suðvestri til norð-
austurs. Mestar líkur eru á að fá gos
nálægt þessum sprungubeltum.
Gosopin í hvert sinn eru þó mjög mis-
munandi. Það eru engin verulega
mikO eldfjöll á Reykjanesskaganum,
frekar gossprungur og gosop sem opn-
ast á mismunandi stöðum og á mis-
munandi timum.
Löng gostímabil
Á Reykjanesskaganum hafa komið
löng tímabil þar sem mikið er um gos
en á milli hafa komið löng goslaus
tímabil. Á tímabilinu frá um 950 til
um 1350 var mikið um gos á skagan-
um og gaus víða. Þetta voru hraungos
en þó ekki mjög stór á íslenskan
mælikvarða. Annað svona tímabil var
fyrir um 2000 árum. Ragnar segir að
menn velti því fyrir sér núna hvort
við séum hugsanlega að sigla inn í
nýtt svona tímabil. „Maður sér þó
engin veruleg merki þess.“
FJórða hrinan á hundrað
árum
Frá þvi um aldamótin 1900 hefur
veriö mjög breytilegt ástand á Reykja-
nesskaganum, að sögn Ragnars, hvað
varðar jarðskjálfta. Þá var mjög mik-
ið um jarðskjálftahrinur sem komu
hver á fætur annarri. Slíkt gerðist aft-
ur á tímabilinu 1930 til 1935 og síðan
enn á ný 1968 til 1973. Undanfarin ár
Eldgos í Heklu
Gos á Reykjanesskaga hafa aö öllu
jöfnu veriö hraungos. Þau hafa staö-
iö, líkt og Kröflueldar, yfir langt tíma-
bil. Dæmi eru um nokkur hundruö
ára tímabil meö gosum af og til.
hefur verið lítið um að vera þar til i
Suðurlandsumbrotunum í fyrra. Þá
fór mjög sterk hrina vestur allan
Reykjanesskagann.
„Auðvitað getur það gengið svo
langt að það fari að byrja eldvirkni á
nýjan leik. Mér finnst þó ekki líklegt
að eldvirknitimabil byrji fyrr en eftir
mjög miklar landbreytingar. Mér
finnst því ekki neitt benda til að slikt
tímabil sé um það bil að hefjast.“
Skjálftar geta orðið 6,5 stig
Ragnar segir hugsanlegt að í kjölfar
mikilla skjálfta á svæðinu og land-
Eldgos í Eyjum 1973
Gos á Reykjanesskaga yröu líklega
hvergi eins nærri byggö oggeröist í
Vestmannaeyjagosinu. Líklega
stendur byggöin í Grindavík þó næst
mögulegu gossvæöi.
breytinga gæti hafist nýtt gostímabil.
Hann segir að gert sé ráð fyrir því í
áhættumati að stærstu skjálftar á
þessu svæði geti orðið allt að 6,5 á
Richter-kvarða. Stærstu skjálftar sem
mælst hafa á svæðinu uröu skammt
vestur af Bláfjöllum 1929. Þá mældist
skjálfti sem talinn er hafa veriö 6,3 á
Richter en stærstu skjálftarnir á Suð-
urlandi í fyrra mældust um 6,6.
Aðeins 10 km frá Reykjavík
Skjálftamir að undanfórnu hafa
einmitt verið á svæðinu vestan Blá-
fjalla. Skjálftinn 1929 er talinn hafa
verið á norðurenda skjálftasprungu
sem er einungis um 10 km austur af
austustu byggð Reykjavíkur. Ekki er
vitað um miklar skemmdir í skjálftan-
um 1929 í Reykjavík en þá var byggð-
in mun minni en nú.
Gos möguleg hvar sem er á
Reykjanesi
Ef goshrina hæfist á Reykja-
nesskaga er i sjálfu sér möguleiki á
gosi á öllu svæðinu frá Reykjanesvita
og alla leið upp á Hellisheiði og einnig
í sjó út af Reykjanesi. Hraun eru ekki
eins þunnfljótandi og í Kröflueldum
en þau gætu samt farið yfir mikið
flæmi á nokkrum dögum eða vikum.
Hraun leitar undan brekkunni líkt og
vatn. Ragnar telur þó ekki miklar lík-
ur á því að hraun rynnu t.d. niður í
Hafnaríjörð þó slíkt sé ekki útilokað.
Miklu meiri líkur séu á að hraun
rynnu fyrir sunnan Hafnarfjörðinn,
þar sem landið er lægra. Það færi þó
allt eftir því hvar hugsanlegt gos
kæmi upp. Einnig gætu hraun runnið
á Reykjanesskaganum til suðurs og
jafnvel út i sjó.
-HKr.
Gos á Reykjaneskaga
Líklegast er aö hraun úr eldgosum á
svæöinu rynnu yfir láglendasta svæö-
iö sunnan Hafnarfjaröar. Einnig er lík-
legt aö hraun rynnu suöur af fjall-
garöinum og þá jafnvet í sjó fram.
Biðlistar á sjúkrahúsum eru heldur að lengjast og voru þó langir fyrir:
Þurfa að bíða í 82 vikur eftir aðgerð
- yfir þúsund manns bíða eftir bæklunaraðgerð
Alls voru 828 sjúklingar á biðlist-
um almennra skurðdeilda sjúkra-
húsanna í landinu í maí síðastliðn-
um, þar af 457 á Landspítalanum við
Hringbraut. Að jafnaði þurftu
biðlistasjúklingar þar að bíða í 82
vikur eftir að komast í aðgerð. Þess-
ar upplýsingar komu fram í svari
Jóns Kristjánssonar heilbrigðisráð-
herra til Þuríðar Backman, þing-
manns VG, sem spurði á Alþingi
hvemig fjöldi sjúklinga á biðlistum
eftir þjónustu í heilbrigðiskerflnu
hefði þróast á síðustu árum.
Flestir á bæklunarlista
Flestir sjúklingar bíða eftir að
komast í aðgerðir bæklunarlækna
og á biðlistum voru í maí 1.024 sjúk-
lingar. Á Landspítalanum við
Hringbraut biðu 329 og lítið eitt
færri í Fossvogi. Biðtíminn var þó
sýnu skemmri á fyrmefnda staðn-
um, en Fossvogssjúklingar þurfa að
bíða í meira en
ár. Þá biðu 205
eftir því að kom-
ast í bæklunarað-
gerðir við Sjúkra-
hús Akraness. Þá
bíða einnig marg-
ir sjúklingar eftir
því að komast í
endurhæflngu,
sem oft er beint
framhald til að
mynda af bæklunar- og hjartaað-
gerðum. i maí sl. voru þeir alls
1.114, flestir á Reykjalundi eða alls
945 sjúklingar.
Einnig eru biðlistar eftir aðgerð-
um á kvennadeildum langir. i maí
sl. biöu 270 konur eftir því að kom-
ast í aðgerðir á Landspítalanum við
Hringbraut og biðtíminn þar er að
jafnaði fjórtán vikur. Á St. Jósefs-
spítala í Hafnarfíröi biðu 125 konur
eftir aðgeröarplássi í vor.
Ekki liggur
fyrir hve margir
bíða eftir þjón-
ustu sjúkrahús-
anna um þessar
mundir en Ijóst
er að biðlistar
hafa verið að
lengjast miðað
við árið 2000.
Fari út á land
í samtali við DV sagði Þuríður
Backman að ljóst væri af þessum
tölum að dæma að þjónusta skurð-
deilda sjúkrahúsanna, ekki síst á
höfuðborgarsvæðinu, væri ófull-
nægjandi. Hún kvaðst og sjá fyrir
sér að margir gætu stytt sér biðina
eftir aðgerðum með því aö leita til
sjúkrahúsanna úti um land, aðstaða
þeirra og mannafli væri oft og tíö-
um vannýtt. Hún nefndi í þessu
sambandi svefnrannsóknir; á fjórða
hundrað manns biðu eftir því að
komast í slikar rannsóknir á Vífils-
stöðum á sama tíma og hægt væri
að komast fljótt inn til slíkra rann-
sókna á til dæmis Fjórðungssjúkra-
húsinu i Neskaupstað. Því mætti
kynna betur þjónustu þá sem lands-
byggðarsjúkrahúsin bjóða upp á og
beina sjúklingum þangað.
Þuríður sagði að hafa yrði í huga
að það væri þjóöfélaginu dýrt að
fólk þyrfti að bíða lengi eftir aðgerð-
um. Kostnaður þessi væri hins veg-
ar ekki auðsær, og því væri freistast
til að fresta aðgerðum. Þingmaöur-
inn sagði einnig að ljóst mætti vera
að verkfall sjúkraliða myndi aug-
ljóslega valda því að biðlistar
sjúkrahúsanna eftir aðgerðum og
þjónustu lengdust enn meira en nú
er þegar - og ykju þannig kostnað
samfélagsins af því að fólk fengi
ekki í tíma þá þjónustu frá heil-
brigðiskerfinu sem því bæri. -sbs
Jón
Kristjánsson.
Þuríöur
Backman.

Umsjón: Birgir Guömundsson
netfang: birgir@dv.is
Bara einn Þórarinn Viftar
Þórarinn V. Þórarinsson, tíma-
bundið fyrrverandi forstjóri Símans,
var að koma flugleiðis frá London í
síðustu viku. Þar i
sem allir vita jú að
það er bara einn Þór-
arinn Viðar þá
fannst honum ekki
ástæða til að flagga I
persónuskilríkjmn og |
neitaði því að fram-
vísa vegabréfi sínu.
Tollarar voru honum ekki alveg sam-
mála. Bretland er ekki hluti af
Schengen og er öllum farþegum sem
þaðan koma skylt að sýna vegabréf
við komuna hingað til lands. Þórarinn
taldi hins vegar nægilegt að sýna öku-
skírteini. Hugðist Þórarinn síðan
ganga rösklega á braut og stefndi að
útgönguhliðinu. Landamæraverðir
hlupu þá til og læstu því í hvelli.
Fílefldir verðir færðu Þórarin síðan á
varðstofu flugstöðvarinnar. Þar dró
Þórarinn loks upp vegabréfið sem
hann hafði verið með í vasanum allan
tímann. Sagt er að hver einasti tollari
á vellinum viti nú nákvæmlega hvem-
ig Þórarinn V. Þórarinsson lítur út...
Kostaboð snillingsins
Fjölmiðlar landsins eru sífellt að
„bögga" fólk eins og stjórnmálamenn
hafa fyrir löngu komist að. Það má
ekki belja miga án
þess að því sé slegið
upp. Það nýjasta er
umfjöllun um upp-
rennandi viðskipta-
snilling verslunar-
keðjunnar Costgo.
Þar er Goða Jó-
hanni Gunnarssyni
nuddað upp úr sinni
vafasömu fortíð. Pottverjum þykir
augljóst að hér sé á ferðinni hrein öf-
und. Maður sem geti boðið öllum
helstu verslunarkeðjum landsins birg-
inn hljóti að vera snillingur. Hann
býður almenningi matvöru og raftæki
nánast gefins. Að vísu er skilyrði að
borga fimm þúsund kall fyrir bækling
sem ekki er til. Skítt með það - enda
mikið borgandi fyrir slík kostaboð ...!
Skilift ráðuneytunum!
Eftir sex ára stjórnarsamstarf er
kominn tími til þess að sjónarmið
framsóknarmanna fái að njóta sín í
þeim ráðuneytum
sem Sjálfstæðisflokk-
urinn hefur nú með
höndum. Þetta segja
ungir framsóknar-
menn eftir kröftugan
fund um helgina. Sjálf-
stæðisflokkurinn hef-
ur farið með flest al-
mennileg ráðuneyti allt frá tið Viðeyj-
arstjórnarinnar. Nú gengur hreinlega
ekki lengur að Davíð Oddsson dragi
Halldór Ásgrímsson, forystusauð
framsóknar, á asnaeyrum. Davíð skili
öllum alvöru ráðuneytunum í hlöðu
Dóra og sjálfur getur hann átt öfl þessi
hallærisráðuneyti framsóknar...!
Góðir stuftningsmenn...!
í nýjasta tölublaði Samfylkingar-
innar i Hafnarfirði rifjar Ingvar
Viktorsson, fyrrv. bæjarstjóri og odd-
viti krata í Firðin-
um, upp samstarfið
við klofningslið Jó-
hanns G. Berg-
þórssonar úr Sjálf-
stæðisflokknum
kjörtímabilið
1994-1998. Segir
Ingvar samstarfið
hafa gengið vel. „Síð-
an kom upp brotalöm innan Alþýðu-
flokksins," segir Ingvar en öll stjórn
Alþýðuflokksfélagsins gekk þá út til
að mótmæla samstarfmu. Ingvari
fannst það ómakleg mótmæli og því
hafi um 1000 Alþýðuflokksmenn setið
heima til að mótmæla þessari ósann-
gjörnu uppákomu í kosningunum
1998. Pottverjum þykir það þó sér-
kennileg söguskýring að flokksmenn
hafi sýnt oddvitanum stuðning með
því að sitja heima. Nú er Ingvar í
heiðurssætinu hjá Samfylkingunni.
Ætli þúsundmenningarnir kjósi þá
Vinstri-græna i næstu kosningum til
að sýna enn meiri stuðning ...?