Dagblaðið Vísir - DV - 15.12.2001, Blaðsíða 26

26
LAUGARDAGUR 15. DESEMBER 2001
Helgarblað
DV
Víð mælum með
______________
Sjón: Með titr-
andi tár. Bullandi
skemmtileg og fynd-
in saga um komu
Leos Löwe til íslands
með verðandi son
sinn í hattöskju.
Fantasía þar sem allt er með ólík-
indum en þó spriklandi af jarð-
bundnu lífl, dauða og slagsmálum.
Mál og menning.
Elísabet Jökuls-
dóttir: Fótboltasög-
ur. Nuddari fót-
boltaliðs nokkurs
gefur innsýn í sam-
ræður og eintöl liðs-
manna á bekknum
hjá sér. Bók fyrir boltaáhugamenn
og hina líka, þvi fótboltinn speglar
lífið - eða er það kannski öfugt?
Mál og menning.
Magnús Guð-
mundsson: Sigur-
vegarinn. Leiðbein-
ingar Dagbjarts Þór-
arinssonar til þeirra
sem vilja meika það
í veröldinni, ná-
kvæmar og óþægilegar. Allnýstár-
leg ádeila á peningahyggju og
valdagræðgi. Forlagið.
Ágúst Borgþór
Sverrisson: Sumarið
1970. Smásagnasafn
þar sem m.a. eru
birtar tvær verð-
launasögur. Vandað-
ar sögur og áhrifa-
ríkar, einkum þegar börn og ung-
lingar eru í hlutverkum sögu-
manns eöa söguhetja.Ormstunga.
■ Steinar Bragi:
Ljúgöu Gosi,
Ijúgðu. Prósaljóð
með öfiugri og
hraðri hrynjandi,
myndum hrannað
upp og tættar niður
aftur. Nærvera dauð-
ans er meginstef bókarinnar og
þungamiðja. Bjartur.
Valið er byggt á umsögnum í DV
í liöinni viku.
Snmarlb 1*70
m
--!--SÉ
T7
. « W .»
FÓTBOLTA
PjUjÁ |

m 1 ^ w?
Spila Arstíðirnar dv-mynd hari
Kammersveit Reykjavíkur meö einleikarana í forgrunni, þau Hrafnhildi Atladóttur; Unu Sveinbjarnardóttur, Sif Tulinius og Sigurbjörn Bernharösson.
Jólatónleikar Kammersveitar Reykjavíkur í Áskirkju:
Vivaldi var poppari síns tíma
Undurfagrir tónar Antonios Vivaldis
mæta eyrum blaðamanns er hann stíg-
ur inn í Áskirkju. Kammersveit
Reykjavíkur er að æfa Árstíðimar fyr-
ir jólatónleikana á sunnudag og ein-
leikarar eru Sigurbjöm Bemharðsson,
Una Sveinbjamardóttir, Hrafnhildur
Atladóttir og Sif Tulinius. Öll em þau
við nám og störf erlendis nema Sif sem
býr í vesturbænum og hefur atvinnu af
að strjúka strengi í Sinfóníuhljómsveit
íslands, hvar hún gegnir stöðu aðstoð-
arkonsertmeistara. Þessi fjögur fræknu
em króuð af að æfingu lokinni svo töf
verður á sundferð sem eitthvert þeirra
er að bollaleggia. Þótt viðtalið eigi að
fjalla um hina göfugu tónlist verður
fyrsta spuming því: - Getið þið sem
búið erlendis hoppað út í heitar laugar
þegar ykkur sýnist eins og Sif? Nei,
ekki aldeilis," segja þær í einum kór,
Una og Hrafnhildur, sem báðar standa
nám við listaháskólann í Berlín. „Þær
eru sko kaldar og skitugar," bætir
Hrafnhildur við. „Já, svo hleypur mað-
ur bara í menguðu lofti og er heppinn
ef maður er ekki skotinn," segir Bem-
harður og reynir að sýnast alvarlegur.
Mistekst. Bætir samt við: „Þess vegna
hleyp ég svo rosalega hratt. Ég er alltaf
á flótta." Hann býr nefnilega i Chicago,
drengurinn sá, spOar þar í strengja-
kvartett og nútimakammersveit og
kennir við tvo háskóla. Ekkert á leið-
inni heim næsta fimm árin þrátt fyrir
allar hættumar.
Komst á topp 10 listann
Árstíðirnar em fjórir fiðlukonsertar:
Sumar, Vetur, Vor og Haust, og einleik-
ararnir spila eina árstið hver. Hrafn-
hildur byrjar með vorið, Una tekur
við og túlkar sumarið, Bernharður
haustið og Sif lætur veturinn hljóma.
„Þetta verk þekkja allir,“ segir Sig-
urbjörn, „enda veit ég ekki um neitt
stykki sem hefur verið hljóðritað
jafn oft.“ Una segir að þótt hún hafi
heyrt það 20 þúsund sinnum sé
vandasamt að spila það. „Það eru svo
margar leiðir sem geta virkað og þær
gefa svigrúm fyrir hugmyndaflug."
„Við erum samt með þetta í uppruna-
lega búningnum og hann er enn al-
gerlega jafn frumlegur og í árdaga.
Þarna er bassi og alls konar effektar
þvi Vivaldi var í raun poppari síns
tíma," segir Bernharður og bætir við
að Árstíðirnar hafi komist á topp 10
listann í Bretlandi ekki alls fyrir
löngu og það segi sína sögu um
hversu áhrifarík og grípandi tónlist-
in sé.
Tennurnar glamra
Una segir Vivaldi hafa samiö texta
við hverja árstið sem skýri enn bet-
ur hvað hann sé að túlka með tónun-
um. „Til dæmis í Sumrinu, sem ég
spila, er hann að túlka hitann og let-
ina sem honum fylgir." „Svo snýst
þetta við í Vetrinum, þá heyrast
tennur glamra," bætir Sif við. Þarna
er mikið stemningsverk á ferð sem
þau fjögur segjast hlakka til að flytja
með Kammersveitinni á sunnudag-
inn í Áskirkju. Tónleikarnir eru
klukkan 17 og miðasalan er i Máli og
menningu á Laugaveginum.
-Gun.
Kynlrf
Hugmyndir sem eru að kæfa
nánd í parsamböndum
Jóna Ingibjörg
Jönsdóttir
skrifar
um kynlíf fyrír DV
og Spegilinn
í hverri viku, árið um kring,
birtast reglulega greinar f glans-
tímaritunum sem kyrja sama söng-
inn handa Jónum og Gunnum hér-
lendis: Tíu leiðir til að upplifa betra
kynlif; talið saman, taliö saman ...
Hefur aldrei neinn furðað sig á
hvers vegna sami söngurinn er
kyrjaður i sífellu?
Getur verið að við kunnum ekki
fleiri söngva, viljum ekki heyra
neinn annan eða getum bara alls
ekki lært þennan eina söng al-
mennilega? Þegar grannt er skoðað
vilja margir „meiri nánd“ en hvað
er átt við með því?
Nánd er nýtt fyrirbæri í
þróunarsögunni
Nánd er hæfileikinn til að skynja
eða finna fyrir sér um leið og þú ert
í sterkum tengslum (líkamlega og
tilfmningalega) við aðra manneskju
sem er þér mikilvæg. Þróun nándar
í mannlegum samskiptum er tiltölu-
lega ný af nálinni - aðeins um
400.000 ára gömul. Til að fmna nánd
notum við nefnilega þann hluta
heilans sem síðast þróaöist. Vegna
þess að nánd er svo ný af nálinni
skal ekki undra að fyrirbærið
þvælist fyrir mörgum.
Þorri fólks, í parsamböndum, hef-
ur ekki enn uppgötvað möguleikana
sem felast í upplifun sterkrar nánd-
ar og magnaörar kynlífsreynslu.
Þetta er álit bandarísks sálfræðings
og þerapista, David Schnarch að
nafni, en hugmyndir hans um
þroskun einstaklinga í langtíma
parsamböndum hafa hrist upp í fag-
fólki sem starfar á sviöi klíniskrar
kynfræði.
Lítið þol
David er tíðrætt um ýmsar
lífseigar hugmyndir sem ekki auð-
velda fólki að þroska raunverulega
nánd í langtima parsamböndum. 1
langtíma parsamböndum gefast ótal
tækifæri til að þroskast en þroskinn
er ekki endilega fólginn í „betri tjá-
skiptum", „auknum skilningi“ eöa
„meiri umburðarlyndi". Það er mis-
skilningur, að mati Davids, að nánd
i samskiptum velti á viöurkenningu
eða samþykki maka. Mörg pör telja
að helsta orsökin fyrir erfiðleikum í
sambúðinni eða hjónabandinu sé
tjáskiptavandi. Fólk bæði trúir því
og vill trúa því að hægt sé að tala
sig í gegnum alla erfiðleika. Sam-
tímis telja flestir að góð tjáskipti
felist í að vera skilinn af hinum og
að fá þau viðbrögð sem maður helst
vill. Það er ekki hægt að „skilja“ og
„tjá sig“ út úr öllum vanda, sama
hversu heitt við óskum þess. Hvaða
gagn er til dæmis að betri tjáskipt-
um ef einstaklingar þola ekki að
heyra það sem er sagt?
Kynlíf gerist ekki bara af
sjálfu sér
Annar þrándur í götu, að mati
okkar kæra bandaríska gúrú, er sú
sýn að leggja kynlífshegðun að jöfnu
við líffræðilega kynhvöt. Ef við trú-
um því að kynhegðun endurspegli
kynhvöt verður áherslan í kynlífi sú
að kynlíf gerist af sjálfu sér og fólk
eigi sjálfkrafa að vita hvemig það
lifir innihaldsríku kynlífi. Þessi sýn
kyndir undir það viðhorf að kynlíf
snúist fyrst og fremst um að létta á
kynferðislegri spennu, vegna hinnar
innbyggðu kynhvatar, fremur en að
kynlif hafi eitthvað að gera með
löngun gagnvart makanum.
Ef kynlífið er bara líffræðileg
hvöt er kynferðisleg örvun, eins og
hún birtist líkamlega, eini mæli-
kvarðinn á gott kynlíf. Kynferðisleg
fullnæging (sama hversu slöpp hún
er) verður líka mælikvarði á hvort
kynlifið teljist vel heppnað. Ef kynlif
ræðst bara af kynhvöt leiðir það
hugann að því aö einstaklingar í
parsamböndum hafí sjaldan eða
aldrei neitt val í aðstæðum sínum
því hormónar og hvatir snúast ekki
um val, til að mynda hvort maður
vilji horfast í augu við það að finna
(eða finna ekki) til kynferðislegrar
löngunar gagnvart makanum. Það
er reginmunur á að langa í kynlif og
langa í maka sinn. Þegar rætt er um
„áhugaleysi í kynlífi" er auðvelt að
horfa fram hjá þvi að í rauninni er
um að ræða að langa ekki í hinn.
Um það síðastnefnda er val, hitt
ekki, því ef kynlöngun gerist alltaf
af sjálfu sér er hún aldrei spurning
um val.
Misræmi í kynlöngun er
eðlilegur hlutur
David þessi hefur þróað aðferð til
að hjálpa pörum sem standa frammi
fyrir óhjákvæmilegum þroskaverk-
efnum einstaklinga sem eru í lang-
tímasamböndum. Hið klassíska mis-
ræmi hvað varðar kynlífslöngun í
parsamböndum er eitt þessara verk-
efna. Mörg pör þekkja vel af eigin
raun þennan vanda með mismun-
andi kynlöngun. Fæst paranna gera
sér grein fyrir því að þetta misræmi
er „bara“ eitt birtingarformið á eðli-
legum þroskaverkefnum sem koma
fram í ölluni langtimaparsambönd-
um.
Öll pör sem ég tala við nálgast
fyrirbærið litla kynlöngun eða
áhugaleysi í kynlífi sem eitthvað
sem hlýtur að vera sjúklegt (saman-
ber hugmyndina um að kynlíf eigi
að gerast af sjálfu sér fyrst við höf-
um kynhvöt). Fyrsta skrefið á
langri ferð er að spyrja parið i anda
Davids: „Hvað fær ykkur til að
halda að þið ættuð ekki að hafa
minni áhuga á kynmökum?" eða
„Hvað fær þig til að undrast að þig
langi ekki i hann/hana kynferðis-
lega?“ Spurningar af þessu tagi eru
óneitanlega aðeins öðruvísi en þær
sem fólk spyr sig fyrst að í tengslum
við vanda tengdan misræmi í kyn-
löngun.