Dagblaðið Vísir - DV - 10.01.2002, Side 13

Dagblaðið Vísir - DV - 10.01.2002, Side 13
13 FIMMTUDAGUR 10. JANÚAR 2002 Kári Freyr Björnsson ballettdansari dansar Mats Ek, Tsjaikovskí og Bi^lanchine í Ósló: Dýrmætast að safna reynslu DV-MYND BRINK Kári Freyr Björnsson Það þurfti að vara tíf- veröi prinsessunnar viö honum... íslenski ballettdansarinn Kári Freyr Björns- son dansadi hlutverk „prinsins“ í nútímaupp- fœrslu á Þyrnirós eftir Mats Ek hjá Norska þjóöarballettinum sl. haust, eins og sagt var flrá hér á menningarsídu. Þar er Þyrnirós sprautufikill og kom Kári eins og bjargvœttur utan úr sal, œpandi á dílerinn, og lífgaöi hana úr eiturdái. Hann sagði aó þetta heföi veriö nokkuö snúiö á frumsýningu því skammt var þá um liðiö frá 11. september og norska prinsessan var í salnum þannig aö nauðsynlegt heföi veriö aö láta lífverði hennar vita af því aö þetta vœri hluti af sýningunni en ekki geöveik- ur maöur meöal áhorfenda sem skyndilega fœri aö skipta sér af því sem geröist á sviöinu! Sýningin fékk betri dóma en dæmi eru til um ballettsýningu í Noregi og Kára var lof- samlega getið. Við náðum í hann í örstuttu jólafríi - eða öllu heldur eftir-áramótafríi - frá Hnotubrjótnum eftir Tsjaikovskí sem sýndur er um hver jól í Ósló og er geysilega vinsæl fjölskylduskemmtun. Þar dansaði hann ekki aðeins með fjölda norskra og alþjóð- legra dansara heldur var í flokki yngstu dansaranna frænka hans lítil sem býr í Noregi. Þannig að tveir íslendingar dönsuðu í þessari hefðbundnu ballettsýningu hjá Norska þjóðarballettinum um jólin. Sýningin fékk ein- róma lof og hjartanlegar viðtökur almennings. „Sýningar urðu fjórtán og því nær allar fyrir fullu húsi,“ segir Kári. „Norðmenn eru nokk- uð duglegir að sækja ballettsýningar." Giselle í gettói Næstur á dagskrá hjá Kára er ballettinn Giselle sem frumsýndur verður um næstu mánaðamót, en eins og Þyrni- rós í haust er þetta afar nú- tímaleg útgáfa. „Sagan er lát- in gerast árið 1943 í gyðinga- hverfinu í Varsjá í Pól- landi,“ segir Kári. „Stjórn- andinn er breskur, Michael ' Pink, mjög fyndinn náungi og gott að vinna með hon- um. Þessi útfærsla er eftir hann sjálfan og hefur verið sett upp bæði í Bretlandi og áður í Noregi. Sagan er upprunalega um aðalsmann sem verður ástfang- inn af fátækri stúlku. Hann er trúlofaður annarn og þegar Giselle sér þau saman deyr hún úr sorg. í þessari nýju útfærslu er hann þýskur liðsforingi sem kemur dulbúinn inn í gettóið í Varsjá eða í venjulegum borgaralegum fötum. Þau hittast og verða ástfangin en sú ást er ekki síður vonlaus en milli aðals- mannsins og fátæku stúlkunn- ar.“ Pink hefur sett þennan ballett áður upp i Ósló og notar sömu að- aldansara en það er mikils virði að fá að vinna með svona virtum stjórnanda. Næst á eftir Giselle verður sett upp sýning á þremur dönsum eftir þrjá merka danshöfunda, klassísk- an, ný-klassískan og módem: Geor- ge Balanchine, Jirí Kylián og Paul Lightfoot eða Pál Léttfeta - sem er einstaklega viðeigandi nafn á dans- ara og danshöfundi! Þessi sýning verður sett upp i mars og Kári veit nú þegar að hann verður með gott hlutverk í verkinu eftir Balanchine. Hinir tveir danshöfundamir eiga eftir að velja dans- ara og hlakkar Kári mjög til að vinna með þeim eða sjá þá vinna. Kára líkar vel í Noregi, gott fólk í flokknum og allar aðstæður góðar. Klassíska spurningin hlýtur þó að vera hvort hann langi ekki til að koma heim og dansa... „Kannski ein- hvern tima,“. segir hann og brosir elsku- lega. „En mig langar til að vera leng- ur erlendis. Það vantar dansara í Kaupmannahöfn núna en ég læt Noreg ganga fyrir í bili því maður fær betri hlutverk því lengur sem maður dvelur á hverjum stað. Dýr- mætast af öllu fyrir unga dansara er að safna reynslu.“ Myndlist Til varnar Undarlegt er hvernig glerið - heitt og kalt, blás- ið og steypt - hefur liðið fyrir aðdráttarafl sitt og fortíð. Öldum saman hafa menn verið svo önnum kafnir við að gera úr því einskært augnakonfekt og húsaprýði að þeir hafa horft fram hjá, eða ekki tek- ið alvarlega, aðra kosti þess, kosti sem vísast ættu að ge.ta nýst til sjálfstæðrar listsköpunar. Er nokk- urt annað náttúruefni jafn þjált og hart, jafn gegn- heilt og gegnsætt, jafn galopið fyrir öllum litbrigð- um jarðarinnar? Berum saman afdrif glers og brons; það síðarnefnda notuðu handverksmenn fyrrum til að smíða og steypa úr allrahanda skraut- muni sem seinna meir varð ekki til að slá á rykti þess meðal alvarlegra listamanna. Bronsskúlptúrar eru taldir mikilvægt framlag til þrívíddarlistarinn- ar á tuttugustu öld, en glerskúlptúrar fá hvergi inni á listasöfnum. Það er eins og okkur sé fyrirmunað að trúa þvi að svo augljóslega aðlaðandi og skreyti- kennt efni geti þjónað öðru en eigin þokka. Og með- an hugtök á borð við „fegurð" og „þokki“ eru ekki ÐV-MYNDIR BRINK Jan Exnar: Samruni rýma Eru verkin á skjön viö þá póstmódernísku tíð sem viö erum hluti af? gleri Á jafnréttisgrundvelli Það er athyglisvert að í þau fáu skipti sem þrívíddarlistamenn, hér á landi sem annars staðar, nota gler í verkum sínum gera þeir sér far um að „afbyggja" það með því að breyta því í gegnheilt, ógegnsætt, jafnvel beinlínis óaðlaðandi efni, sjá til dæmis verk Brynhildar Þorgeirs- dóttur, Jónínu Guðnadóttur og Steinunnar Þórarinsdóttur. Víðast á Vesturlöndum hafa lista- menn lítið pælt í örlögum glersins í víðu listrænu samhengi, nema þar sem glerlist af ýmsu tagi stendur fóstum fótum, til að mynda í fyrrum Tékkóslóvakíu. Og það er mjög lær- dómsríkt að fá hingað sýningu úr þeirri átt, þar sem listamenn leggja til atlögu við áðurnefnd viðhorf til glersins, upptendraðir af þeirri sannfæringu að glerið megi nota til listsköpunar á jafnréttisgrundvelli með öðrum sjónlistum. Sýningin nefnist Rúbíkon og er upprunalega hugarfóstur tékknesks eldhuga og hönnuðar, Ivo Kren, sem er í forsvari fyrir glerlistardeild Lista- safns Austur-Bæheims. Á sýningunni eru sex íðil- snjallir listamenn á sínu sviði, Jaromír Rybák, hjónin Stanislav Libenský og Jaroslava Brychtová, Jan Exnar, Bohumil Eliás og Jaroslav Matous. Töfrabrögð sjálflr eru aldir upp við. Hér á ég við að gegnumskínandi glæsileiki og áreynslulaust skreyti ýmissa hlutanna á sýn- ingunni, til að mynda ýmsir hlutir eftir Elias og Matous, eru fyrst og fremst afkvæmi ákveðinnar skreytihefðar í miðevrópskum módernisma. Og ýkjustill sá sem Rybák ástundar í blönduðum verkum sinum er lika súrrealískt fyrir- brigði fremur en „glerlistar- legt“, ef svo má segja. Menn geta auðvitað gert at- hugasemdir við módernískar forsendur þeirra verka sem þau Libenský-Brychtóva sýna hér, sömuleiðis einfóld ein- ingaverk Jans Exnars; við get- um haldið því fram að þær séu á skjön við þá póstmódernísku tíð sem við erum hluti af. En þau verða ekki afskrifuð á grundvelli efhisins eins. Til þess eru þau of stórbrotin, innihaldsrík og glæsileg. Út af fyrir sig þarf þetta tékkneska gler kannski ekki á þessari málsvörn að halda. Vilji menn ein- faldlega sjá fagmennsku sem jaðrar við töfrabrögð ættu þeir að skunda upp á Kjarvalsstaði, þvi sýn- ingunni lýkur þann 13. janúar. Aðalsteinn Ingólfsson Bohumil Eliás: Þunguð kona löilsnjallir glerlistamenn sýna á Kjar- vatsstööum. til umræðu meðal framsækinna listamanna er kannski ekki von til þess að nokkur breyting verði á þessari listrænu aðskilnaðarstefnu. tjáningu nútímalegra, jafnvel „framúrstefnulegra" viðhorfa, heldur miklu frekar þau sjón- armið sem listamennirnir Það sem þessi sýning staðfestir kannski framar Kjarvalsstaöir eru opnir alla daga kl. 10-17 og sýningin öðru er að glerið sjálft stendur ekki i vegi fyrir stendur til 13. jan. ___________Menning Umsjón: Silja Aðalsteinsdóttir Með sykri og rjóma Það verður sannkölluð stórafmælis- veisla í Borgarleikhúsinu annað kvöld, 11. janúar, í tilefni af 105 ára afmæli Leikfélags Reykjavíkur. Ekki einungis verður frumsýning hjá leikflokki Nýja sviðsins á Fyrst er að fæðast eftir Line Knutzon heldur ætla söng- og leikkon- umar Jóhanna Vigdís Arnardóttir og Selma Björnsdóttir að bregða á leik með heilli hátíðardagskrá á Stóra sviði Borgarleikhússins. Auk þeirra munu félagar úr íslenska dansflokknum stíga nokkur vel valin spor og undirleik annast fjögurra manna hljómsveit skipuð Óskari Ein- arssyni á píanó, Sigurði Flosasyni á saxófón o.fl., Jóhanni Ásmundssyni á bassa og Halldóri Gunnlaugssyni á trommur. Þarna verða flutt lög úr söngleikjum, gömul og ný, einsöngslög og dúettar. Með sykri og rjóma hefst kl. 21. Myrkir músíkdagar Við minnum á tón- listarhátíðina Myrka músíkdaga sem hefst á sunnudagskvöldið kl. 20 með tónleikum Kammersveitar Reykjavíkur í Lista- safni íslands. Þetta eru eiginlega afmælis- tónleikar Hafliða Hall- grímssonar tónskálds sem varð sextug- ur á nýliðnu ári og verða flutt þrjú verk eftir hann, „Ombra“, konsert fyr- ir víólu og strengjasveit, „Ríma“ fyrir sópran og strengjasveit og „Herma“ fyrir selló og strengjasveit. Bernharður Wilkinson stjórnar. Einleikarar og einsöngvari gjör- þekkja verkin. Þórunn Ósk Marinós- dóttir víóluleikari flutti Ombru eftir- minnilega við opnun Menningarborg- arársins í Borgarleikhúsinu, Ríma var samin fyrir Ragnhild Heiland-Sörensen fyrir Ólympíuleikana í Lillehammer og flytur hún það einnig nú, og Thorleif Thedéen hefur áður flutt Hermu víða um lönd. Fjöldi annarra tónleika verður á há- tíðinni og verða þeir kynntir nánar á morgun. Á gleðistundu Kammersveit Reykjavíkur gaf fyrir skömmu út á hljóm- diskinum Á gleði- stundu fjögur verk eft- ir Atla Heimi Sveins- son, „Erjur“ þar sem Erling Blöndal Bengtsson leikur einleik á selló, „Concerto Serpentinada" þar sem Anna Guðný Guðmundsdóttir leikur einleik á píanó, „Á gleðistundu" og „Icerapp". Stjórnendur eru Guðmund- ur Óli Gunnarsson og Bernharður Wilkinson. Erjur voru samdar fyrir Erling Blön- dal Bengtsson sem lék verkið með Kammersveitinni á tónleikum 1999. í umsögn um tónleikana sagði gagnrýn- andi DV m.a.: „Fyrsti þátturinn er agressífur og býr yfir einhverjum ógn- arkrafti, ljóðrænn annar þátturinn var einkar tilfinningaríkur og áhrifamikill og sá þriðji kraftmikill og töff í anda Stravinskýs þó einhver íslenskur nátt- úruaflablær svífi yfir vötnum. Verkið reynir mikið á flytjendur og þá sérstak- lega einleikarann, maður gat varla beð- ið eftir að sjá hvaða þrautir yrðu lagð- ar fyrir hann næst. En líkt og Herakles leysti hann þær allar með glans og Kammersveitin einnig undir dyggri stjórn Guðmundar Óla.“ Concerto Serpentinada er fyrsti pí- anókonsert Atla Heimis og um hann sagði gagnrýnandi DV árið 2000: „Hann er ólíkur allri annarri tónlist, hljóð- færasamsetningin frumleg og stemn- ingin svo magnþrungin og innblásin að maður féll í stafi á tónleikunum. Pí- anóparturinn er greinilega erfiður og var einleikur Önnu Guðnýjar Guð- mundsdóttur hinn snilldarlegasti, hver nóta skýr og hin erfiðustu hlaup leikin af öryggi."

x

Dagblaðið Vísir - DV

Direkte link

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Dagblaðið Vísir - DV
https://timarit.is/publication/255

Link til dette eksemplar:

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.