Dagblaðið Vísir - DV - 31.01.2003, Síða 18

18
FÖSTUDAGUR 31. JANÚAR 2003
Menning_________________________________________________________________________________________________________________________Ð'W
Umsjón: Silja Aöalsteinsdóttir silja@dv.is
Glerið verður að eðalsteinum
"Tjarnarlandslagiö" kallast á viö hvíta Tjörnina fyrir utan gluggann.
DV-MYNDIR E.ÓL.
veðrun. Ég náði í vikurinn í þetta
verk núna við Heklurætur en strax og
komið er upp í Þjórsárdal er Heklu-
vikurinn orðinn miklu rúnnaðri."
Ragna hefur unnið fleiri verk en
hún getur í fljótu bragði rifjað upp úr
náttúruefnum, því áður en hún fór að
vinna með vikur og gler bjó hún til
verk úr grágrýtissteinum sem hún lét
skera fyrir sig í vissa stærð. íslenskt
grjót hefur lengi höfðað til hennar.
“Það hefur allt í sér,“ segir hún.
„Sagan og tilfinningin fyrir landinu er
í sjálfu efninu, ekki sist þegar ég er að
vinna með efni úr Heklu. Það er allt
innbyggt og ég þarf ekkert að út-
skýra.“
Grágrýtisverkin halda áfram að
vera til i upprunalegri mynd, en það
sérkennilega við vikurverkin er að fá
þeirra lifa á sköpunarstaðnum. Hún
býr þau til inn í rými á söfnum og í
sýningarsölum og þegar sýningu lýk-
ur eru þau skafm burt. Finnst henni
það ekki óbærilegt - eftir alla þessa
vinnu?
“Nei, það finnst mér ekki,“ segir
hún sannfærandi. „Auðvitað væri
gaman að leyfa þeim að standa en þau
þurfa mikið pláss. Ég læt alltaf taka
góðar myndir af þeim.“
Sem betur fer hefur hún selt mörg-
um einkaaðilum verk af þessu tagi,
bæði fyrir heimili hér heima og er-
Sagan er í efninu
- segir Ragna Róbertsdóttir sem skapar voldug myndverk úr gjósku og glersalla
Ragna Róbertsdóttir hefur einu sinni
séð Heklu gjósa; þaö var áriö 1970 og sú
sýn hafði mikil áhrif á hana. Þó tengir
hún þá upplifun ekki beint viö listsköp-
un sína undanfarin ár, en hún er nú
þekkt víöa í Evrópu og Bandaríkjunum
fyrir voldug og sterk veggverk sín úr
vikri eða gjósku.
Þennan vikur sækir hún meðal annars að
Heklurótum. Fer með staf og mal, jafnvel tjald
og svefnpoka, og situr lengi við gjóskupollana og
velur sér efni í listaverk sín. „Ég þarf
ekki mikið - og ekki sér högg á vatni
þegar ég fer burtu aftur,“ segir hún, „en
ég passa líka að taka ekki meira en ég
nota. Ég sía vandlega frá komin sem
eru annaðhvort of lítil eða of stór því
það eru bara kom af mjög ákveðinni
stærð sem ég nota. Svo sprauta ég á þau
vatni til að ná úr þeim rykinu."
ís og eldur
Þegar blaðamann og ljósmyndara ber
að Listasafni íslands um miðja þessa
viku er Ragna í óða önn að skapa stór
og mikil myndverk á lausa veggi í efsta
sal Listasafnsins fyrir sýningu sem
verður opnuð á morgun. Hún rikir ein
í þessum fallega sal sem snýr út að isi
lagðri Tjöminni, og hvít tjörnin endur-
speglast í „Tjamarlandslaginu" á þeirri
hlið lausa veggjarins sem snýr að glugg-
anum. Sá hluti innsetningarinnar er úr
glitrandi gleri með daufum blágrænum
ísbjarma, en hinum megin á veggnum
blasir við „Hraunlandslag" úr svörtum
vikri. ís og eldur, náttúra íslands í
hnotskurn.
Sýning Rögnu er einn hluti af þrem-
ur á sýningunni. Þeir sem fá að sýna
með henni eru Bandaríkjamaðurinn
Mike Bidlo, sem víðfrægur er fyrir að
endurmála frægustu verk 20. aldar, og
Frakkinn Claude Rutault sem hefur
verk sin einlit og i sama lit og veggur-
inn sem þau hanga á. Yfirskrift sýning-
anna þriggja er „Á mörkum málverks-
ins“. I verki Rögnu er veggurinn hluti
af verkinu þannig að það verður á
mörkum þess að vera „málverk" og
skúlptúr - auk þess sem „málningin“
sem hún notar er óhefðbundin.
Ragna er hæstánægð með að fá að
sýna með góðum erlendum listamönn-
um; það er einmitt staða sem hún og
eiginmaður hennar, Pétur Arason,
vildu stuðla að með því að afhenda
Reykjavikurborg ríkulegt safn sitt af er-
lendum og innlendum samtímalista-
verkum fyrr í þessari viku. Þeim finnst
íslenskir myndlistarmenn of sjaldan fá
að njóta sín í samanburði við það sem
best gerist meðal annarra þjóða. Það
lendis og opinbera staði, til dæmis blasir eitt við
gestum veitingastaðarins La Primavera við
Austurstræti í Reykjavík. En hvað gerist þegar
söfn kaupa verk eftir hana, hvemig eru þau
geymd?
“Kjarvalsstaðir keyptu til dæmis Kötlu eftir
sýninguna 2000, þá fengu þeir efnið og vottorð
með nákvæmri lýsingu á verkinu þannig að það
sé hægt að búa það til aftur. Ég veit nákvæmlega
hve mikið af vikri fer í hvert verk og mæli það
út, þvi ekki er hægt að nota sama vikurinn, það
verður of mikið eftir af lími á honum þegar
hann er skafinn af. Auðvitað vil ég helst setja
verkin upp sjálf meðan mín nýtur við,“ segir
hún og brosir út í annað, „annars verð-
ur að fara eftir myndum. Og það er til-
tölulega auðvelt með Kötlu, það verk er
svo jafnt. Núna er ég farin að „teikna"
meira í vikurinn og þá verður verkið
auðvitað aldrei alveg eins aftur.“
A5 ná gosinu
Ragna hélt stóra og glæsilega sýningu
i Danmörku í fyrra og þessa dagana er
að ljúka sýningu í Þýskalandi á
„Heklu“. Þar þakti Ragna alla veggi á
stórum sal með áteiknuðum vikri -
verkið umlukti beinlínis gesti sýningar-
innar, þeir voru inni i fjallinu - þó bara
við venjulegan stofuhita. Á myndunum
sést greinilega munstur í vikrinum.
Hvaða aðferð notar hún til að ná þess-
um áhrifum?
“Ég límber vegginn og fleygi síðan
vikrinum á hann,“ útskýrir Ragna.
„Það gerir maður hratt meðan límið er
blautt og útkoman verður auðvitað til-
viljunum háð, en siðan laga ég myndina
með svipuðum aðferðum og málari beit-
ir við striga. Ég horfi á verkið og fer eft-
ir tilfinningunni hvar ég beiti sköfunni
til að fá gosið í myndina. Þessi eftir-
vinnsla hefur aukist hjá mér á undan-
fórnum árum þannig að tjáningin er
orðin meiri í verkunum mínum. Og af
því ég vinn alltaf inn í rými þá verða
verkin aldrei eins þótt sömu efnum og
aðferðum sé beitt. Þess vegna gæti ég
vel haldið áfram á þessari braut til
dauðadags!"
- Heldurðu að þú gerir það?
“Það veit ég ekki,“ segir hún og hlær.
„Ég hugsa aldrei lengra en tvo daga
fram í timann."
Sá sem horfir á veggverk Rögnu fer
fljótlega að sjá form og myndir í þeim -
sjá vikurinn hrynja eins og foss, sjá
hann hvirflast langar leiðir, sjá jafnvel
svipi vætta og óvætta. Gestir Listasafns
íslands eiga eftir að gleyma sér við þau
næstu vikur.
Sýningin „Á mörkum málverksins“
stendur til 16. mars. Á sunnudaginn kl.
15 verður „Samtal við listaverk“ þar
sem Ragna ræðir um sýninguna sína.
má segja að óskir þeirra beggja rætist núna, og
það í sömu vikunni.
Allt er innbyggt
Ragna fékk Menningarverðlaun DV í myndlist
árið 2000 fyrir verk sitt „Kötlu" sem hún vann
úr efniviði frá Mýrdalssandi. Ætli sé munur á
vikri úr Kötlu og Heklu?
- Já, geysimikill rnunur," segir Ragna. „Litur-
inn er álíka en Hekluvikurinn er oddhvass,
Kötluvikurinn rúnnaðri. Ég er ekki mikill jarð-
fræðingur, en Kötluvikurinn er auðvitað miklu
eldri og sjálfsagt stafar þetta líka af misjafnri
Eftirvinnsla á vlkurverklnu
Hver vikurmoli er sérvalinn og þveginn áöur en hann fær sinn staö í
listaverkinu.
Macbeth
Eins og ekki hefur dulist óperuunn-
endum þessa lánds verður óperan
Macbeth eftir Giuseppe Verdi við texta
Francesco Maria Piave frumsýnd kl. 19
annað kvöld í íslensku óperunni.
Macbeth er eitt viðamesta verkefni sem
íslenska óperan hefur ráðist í. Alls
starfa um 150 manns að sýningunni og
mun meira er lagt í búninga og sviðs-
mynd en oft áður.
Macbeth er ópera í fjórum þáttum
samin eftir sjónleik Williams Shakespe-
ares. Hún var frumsýnd í Pergola-leik-
húsinu í Flórens 14. mars 1847 en endur-
skoðuð útgáfa hennar var frumsýnd í
Théátre-Lyrique í París 21. apríl 1865.1
henni eru áherslur nokkuð aðrar en í
leikriti Shakespeares, einkum er gert
meira úr þætti lafði Macbeth í grimm-
úðlegri atburðarás verksins og áhrifum
hennar á Macbeth. Auk þess leika norn-
irnar mikilvægt hlutverk i gegnum allt
verkið.
Hljómsveitarstjóri er Petri Sakari
sem er íslendingum að góðu kunnur og
leikstjóri er Jamie Hayes sem leikstýrði
eftirminnilegri uppfærslu á La Bohéme
fyrir tveimur árum. Með helstu hlut-
verk fara söngvararnir Ólafur Kjartan
Sigurðarson (Macbeth), Elín Ósk Ósk-
arsdóttir (Lafði Macbeth), Guðjón Ósk-
arsson (Banco), Jóhann Friðgeir Valdi-
marsson (MacdufE), Hulda Björk Garð-
arsdóttir (hirðmær lafði Macbeth) og
Snorri Wium (Malcolm). Konsertmeist-
ari Hljómsveitar íslensku óperunnar er
Sigrún Eðvaldsdóttir og stjómandi Kórs
íslensku óperunnar er Garðar Cortes.
Myrkir músíkdagar
Fyrstu tónleikar
Myrkra músíkdaga í ár
verða í Listasafni ís-
lands á sunnudags-
kvöldið kl. 20. Þar leik-
ur Kammersveit
Reykjavíkur fjögur
verk: The Unanswered
Question (1906), eins konar harmljóð á
þremur ólíkum plönum eftir Charles
Ives, Concordanza (1971) eftir Sofiu
Gubaidulina, Luce di Transizione (1995)
eða „Ljós umbreytinganna" eftir Úlfar
Inga Haraldsson og Næturgalann (1988)
eftir John Speight. Einleikarar í siðasta
verkinu eru Sigurður Bjarki Gunnars-
son, selló (Keisarinn) og Daði Kolbeins-
son, óbó (Næturgalinn).
Næturgalinn er samið eftir sam-
nefndu ævintýri H.C. Andersens og um
það segir höfundurinn: „Þetta verk var
skrifað á 10 mánuðum, frá ágúst 1987 til
aprfl 1988, og var upphaflega hugsað
sem ballett, en einnig er hægt að líta á
það sem konsertverk fyrir óbó, selló og
kammerhljómsveit. Á þessu tímabili var
ég mjög upptekinn af rannsóknum Olivi-
ers Messiaens á fuglasöng og fannst sag-
an um Næturgalann gefa mér tækifæri
tfl að koma þessum hugrenningum á
framfæri. í flóknum tónvefum verksins
má heyra fuglasöngslínur vefiast sam-
an.“
Dönsk bókmennta-
kynning
Lise Hvarregaard og Jens Lohfert
Jorgensen, sendikennarar í dönsku við
Háskóla íslands, munu kynna danskar
nýútkomnar bækur og nýja strauma í
dönskum bókmenntum í Norræna hús-
inu á morgun kl. 16. Einnig les rithöf-
undurinn Christina Hesselholdt úr verk-
um sínum.
Opna galleríið
Við minnum á Opna galleríið sem
verður á Laugavegi 51 á morgun. Lista-
merrn komi með verk sín kl. 13 og kl. 14
verður galleríið opnað gestum.
Allir velkomnir!