Dagblaðið Vísir - DV - 10.04.2003, Page 12

12
FIMMTUDAGUR 10. APRÍL 2003
DV
Fréttir
Ólafur Grétar Guðmundsson augnlæknir um bráðaofnæmí vegna lyfja:
Geta verið allt aö
briú Mwk á árt
„Þetta er ekki algengur sjúkdóm-
ur, en ég gæti trúaö því aö á þeim
20 árum sem ég hef veriö við augn-
lækningar hér á íslandi hafi ég séö
hátt í tíu tilfelli. Þannig að ég held
að það geti verið 1-3 tilvik á ári,“
sagði Ólafur Grétar Guðmundsson
augnlæknir um bráðaofnæmi
vegna lyfjanotkunar.
DV sagði sjúkrasögu Margrétar
Gísladóttur innanhússarkitekts og
ljósmyndara í gær. Hún fékk
bráðaofnæmi, TEN, vegna notkun-
ar flogaveikilyfs og lá milli heims
og helju á sjúkrahúsi í Bandaríkj-
unum í sex vikur. Hún berst enn
við afleiöingar sjúkdómsins.
Sama máli gegnir um íslenskan
dreng í Danmörku, Þorleif Kristín-
arson. Hann fékk heiftarlegt bráða-
ofnæmi af völdum parkódíns og
skaðaðist á húð og í augum.
Þrír lyfjaflokkar
Ólafur Grétar hefur annast Mar-
gréti og fleiri sem hafa fengið slíkt
ofnæmi. Hann þekkir því vel til
sjúkdómsins, sem leggst ekki síst á
augun og getur valdið sjóndepru
eða hreinlega blindu.
„Þessi sjúkdómur er mjög mis-
jafn,“ sagði Ólafur Grétar. „Hann
getur verið allt frá því aö birtast í
fremur vægu formi og upp í að
vera hrikalega alvarlegur, þar sem
fólkið er við dauðans dyr eins og
Margrét og drengurinn. Fólk getur
þurft að vera á gjörgæslu vikum og
mánuðum saman."
Ólafur sagði að fyrst og fremst
væru það þrír lyfjaílokkar sem
heföu verið tengdir við sjúkdóm-
inn. Þó væri oft mjög erfítt að átta
sig á því hver orsökin væri. Fyrst
og fremst væru þó tengslin talin
viö verkjalyf, s.s. parasetamol,
súlfalyf og flogaveikUyf. Notkun
súlfalyfja hefði minnkaö á síðari
árum.
„Þetta ofnæmi leggst á allar
slímhimnur í líkamanum og húð-
ina einnig," sagði Ólafur Grétar.
„Síðan fylgir alls konar hætta
varðandi sýkingar. Einnig er mikil
hætta á varanlegum skemmdum á
slímhimnunum og örmyndun, svo
sem í augunum. Þá er aðalhættan
sú að útfærslugöngin frá tárakirtl-
unum eyðUeggist og augun þorni
upp.“
Dæmi um alveg ónýt augu
Aðspurður um möguleika á bata
sagði Ólafur Grétar að þeir væru
afar einstaklingsbundnir.
„Margir ná fuUum bata og verða
ekki fyrir varanlegum skaða. Sem
betur fer held ég að meirihluti
þeirra tilvika sem ég hef séð hérna
heima hafi verið fremur vægur,
þannig að það hefur tekist að
lækna sjúklingana og koma þeim
til fuUs bata án varanlegs skaða.
Svo er ef til vUl þriðjungur af
þessum tilvikum sem eru miklu al-
varlegri og verri. Hvað viðkemur
mínu sviði þá eru þess dæmi að
augun í fólki eyðUeggist hreinlega
alveg, þau missi alla tárafram-
leiðslu og endi með því að viðkom-
andi verði blindir. Þá getur verið
mjög erfitt að varðveita í þeim
sjónina eða að gefa þeim sjón. Ég
sá í námi mínu erlendis slík tilfeUi
og veit um eitt tU tvö tilvik hér á
landi. Þeir sjúklingar voru sendir
til útlanda í mjög háþróaðar, sér-
hæfðar aðgerðir til að reyna að
gefa þeim sjón.“
Ólafur Grétar sagðist enn frem-
ur vUja undirstrika að þarna væri
um aö ræða fremur sjaldgæfa
aukaverkun af lyfjum, sem væru
geysimikið notuð í þjóðfélaginu,
s.s. verkjalyfjmn og flogaveikilyfj-
um.
„Læknar passa sig á því að gefa
þessi lyf í eins litlum skömmtum
og mögulegt er. Fólk á að reyna
að nota ekki verkjalyf í óhófi.“
Meiri tími - betri skilningur
Þegar kemur að upplýsinga-
flæði til sjúklinganna sjálfra þá
hefur það breyst afar mikið með
tilkomu Netsins. Nú er hægt að fá
gífurlega mikið magn upplýsinga
þar. Þetta er aUt önnur staða held-
ur en áður fyrr. Þá þurfti að gefa
fólki ljósrit úr textabókum og
slíku. Nú getur fólk flett þessu upp
á Netinu.
Sjálfsagt má alltaf gera betur í
upplýsingaflæði til fólks, en ég
held að það hafi breyst mjög tU
batnaðar í heilbrigðisþjónustunni
á síðari áratugum, að læknar og
hjúkrunarfólk gefi sér meiri tíma
og hafi betri skilning á upplýsinga-
þörfinni.
Þessir sjúk-
lingar eru mjög oft Ula staddir og
þurfa mikla aðstoð. Það er kannski
aldrei nógu vel gert. Við getum
aUtaf staðið okkur betur og alltaf
gæti þjóðfélagið stutt betur við
bakið á þessu fólki. Fólk verður
óvinnufært, lendir í ýmiss konar
íjárhagsþreng-
ingum og jafnvel
þarf ýmiss konar
aðstoð í sínu dag-
lega lífi. Það er
engin spumig, að
þarf að vinna að
því eins og mögu-
legt er, eins og
við erum raunar
að reyna að gera,
að auka þjónustu
og bæta eins og
hægt er. En það
gengur hægt og
þessum sjúk-
lingum sem fá svona
sjaldgæfa sjúkdóma finnst ef tU viU
að skilningur sé kannski ekki nógu
mikUl, því fólk þekkir ekki þeirra
vandamál.
En ég tel, miðað við það sem er
að gerast í nágrannalöndunum, að
við stöndum alveg jafnfætis því
sem gerist einna best þar.“ -JSS
íslensk heimasíða um húðsjúkdóma:
Huðin „losnar af' likamanum
ff
Á heimasíðu Bárðar Sigurgeirs-
sonar, sérfræðings í húðsjúkdóm-
um, www.cutis.is er að finna ýms-
ar upplýsingar um ofnæmi og húð-
vandamál af ýmsum toga. Þar á
meðal er fjallað um panódíl-of-
næmi eftir að DV birti frétt af ís-
lenskum dreng, búsettum í Dan-
mörku, sem fékk slíkt ofnæmi.
Hann lá lengi mUli heims og helju
á spítala ytra og þarf nú að lifa við
afleiðingar sjúkdómsins sem eru
m.a. blinda á öðru auga og ofurvið-
kvæm örótt húð.
Lesendum tU upplýsmgar birt-
um við með leyfi Bárðar umfjöUun
um þetta Ulvíga bráðaofnæmi sem
upp getur komið vegna notkunar
lyfja. UmfjöUunina er að finna á
heimasíðunni www.cutis.is
„í Dagblaðinu 2.4.03 er sagt frá
ungum dreng sem fékk heiftarlegt
ofnæmi af PanodU (virkt efni Para-
setamol). Einkennin sem drengur-
inn fékk líkjast sjaldgæfum ofnæm-
issjúkdómi sem kallast „Toxic ep-
idermal necrolysis“ (TEN). Þessi
sjúkdómur er mjög sjaldgæfur en
einkennist af því að húðin „losnar
af ‘ líkamanum við minnstu snert-
ingu. Líkaminn er því óvarinn og
einkenni aö mörgu leyti eins og við
útbreiddan bruna.
Algengast er að þessi sjúkdómur
orsakist af svörun gegn lyfjum en
sýkingar (af völdum sveppa, bakt-
ería eða veira) geta einnig valdið
sjúkdómnum. Þá getur sjúkdómur-
inn einnig birst hjá krabbameins-
sjúklingum og hjá þeim sem hafna
líffærum eftir líffæraígræöslur.
Þessi sjúkdómur er aUtaf alvar-
legur og krefst meðhöndlunar á
sjúkrahúsi. Engin sérhæfð meðferð
er tU en sjúklingamir eru með-
höndlaðir líkt og brunasjúklingar
og lyf gefin eftir einkennum. Hann
getur lagst á augun og leitt tU ör-
myndunar í augum og einstaka
sinnum blindu. Annar sjúkdómur
sem er mun algengari getur gefið
svipuð einkenni þegar hann er á
hástigi. Nefnist sá sjúkdómur
Stevens-Johnson syndrome." -JSS