Dagblaðið Vísir - DV - 26.09.2003, Qupperneq 18

18 MENNINC FÖSTUDAQUH 26. SEPTEMBER 2003
Menning
Leikhús ■ Bókmenntir • Myndlist • Tónlist ■ Dans
Umsjón: Silja Aðaisteinsdóttir
Netfang: silja@dv.is
S(mi: 550 5807
Síðasta sýningarhelgi
LJÓSMYNDUN: Um helgina lýk-
ur sýningu á verkum Berglindar
Björnsdóttur Ijósmyndara í ís-
lenska grafíksalnum, Hafnarhús-
inu (hafnarmegin). Berglind
lærði Ijósmyndun í Bandaríkjun-
um og hefur haldið einkasýn-
ingar á fslandi og New York. Hún
nefnir sýningu sína Hringrás og
fjallar þar um hringrás lífsins.
Opið kl. 14-18 daglega.
Píanó, selló og klarinett
TÓNLIST: Næstu Tíbrártónleik-
ar í Salnum, Kópavogi, verða á
sunnudagskvöldið kl. 20. Þá
leika Sigurður Ingvi Snorrason,
klarinett, Pavel Panasiuk, selló,
og Helga Bryndís Magnús-
dóttir, píanó.Tríó í B-dúr op. 11
eftir Beethoven.Tema senza
variazioni eftir Þorkel Sigur-
björnsson og Tríó op. 114 eftir
Brahms.
inu“, þeim sem véla um lífsskilyrði hans í
bráð og lengd.
Hringekjan er auðvitað ekki einhlítt tákn,
öðrum þræði er hún hlutlaus hlutgerving lífs-
ferilsins, en hún er Iíka tákn hins sjálfhverfa,
innihaldslausa lífs þeirra sem fastir eru í viðj-
um vanans og taka ekki afstöðu til þess sem
er að gerast í kringum þá. Þeirra endastöð er
hvorki himnaríki né helvíti heldur enn ein
hringekjan, að þessu sinni í limbói, þar sem
þeir munu snúast í drungalegri diskóbirtu til
eilífðarnóns, sennilega við síbyljutónlist eftir
BeeGees, sjámálverkið „Endastöð" (2003).
Sömuleiðis eru myndir Eyjólfs uppfullar af
vísunum til mannanna sem leiksoppa, þeir
eru sýndir sem brúður í höndum „æðra"
valds, og athyglisvert hvernig hann setur
samasemmerki milli róðukrossins og kross-
trjáa brúðustjórnandans.
Framtíðarsýn listamannsins er svipuðu
marki brennd. Náttúran hefur breyst í auðn
þar sem manninum er ólíft nema í sérhönn-
uðum og sjálfbærum glerhvelfingum með
ámáluðum stjörnum; stjörnuhiminn sést
ekki lengur fyrir mengun frá verksmiðjum. í
þessum hvelfingum standa einmana lista-
menn við trönur sínar og freista þess að fá
botn í það sem gert hefur verið við landið í
kringum þá í nafni framþróunar.
Sýningin Hringekjur lífsins stendurtil 12.
október. Kjarvalsstaðir eru opnir daglega kl.
10-17. Sunnudaginn 28. sept. kl. 15 verður
listamannsspjall þar sem Eyjólfur Einarsson
skoðar sýningu sína ásamt gestum.
ekju ílimbói
HRINGEKJA íLIMBÓI: Eyjólfur Einarsson: Endastöð (2003).
MYNDLISTARGAGNRÝNI
Aðalsteinn Ingólfsson
Framvindan í myndlist hins ráðsetta list-
málara Eyjólfs Einarssonar hefur verið
óvenjuleg hin síðari ár. Á unga aldri, nýskrið-
inn úr Myndlista- og handíðaskólanum, náði
hann í skottið á hrárri afstraktlist þeirra Krist-
jáns Davíðssonar, Nínu, Steinþórs og Eiríks
Smiths en fjögurra ára dvöl við Listaakadem-
íuna í Kaupmannahöfn varð til þess að þétta
og stflfæra málverk hans. Þau voru eftir sem
áður óhlutbundin en malerísk atburðarásin á
yfirborði strigans var ekki lengur aðalatriðið
heldur notaði listamaðurinn strigann sem
eins konar glugga með útsýni til huglægra
vídda, fágaðra en óræðra. Þar átti hann um
skeið samleið með Vilhjálmi Bergssyni. Á
tímabili hefði sjálfsagt mátt flokka myndir
beggja undir afstraktlist með súrrealísku
ívafi.
Því má með nokkrum sanni halda því fram
að með nýlegum stemningarmyndum sínum
af landsiagi, mannfólki og aðskiljanlegum
„leikmunum", nú til sýnis á Kjarvalsstöðum,
hafl Eyjólfur færst nær hinni súrrealísku upp-
HLUTLÆGUR SÚRREALISMI: Eyjólfur Einarsson: Biðstöð
I (2003)
sprettu nema hvað
hann virðist nú
taka sér stöðu á
hlutlægari kanti
súrrealismans, á
vettvangi draum-
kenndra ljós-
mynda, með við-
komu í nokkrum
meisturum slíkrar
myndlistar. Undir-
rót þessara um-
skipta í myndlist
hans er framar öðru þjóðfélagsleg, raunar í
þráðbeinum tengslum við það sem gerst hef-
ur uppi á hálendi Austurlands á síðustu árum
og misserum. Og stórundarlegt að í aðfara-
orðum að sýningunni skuli starfsbróðir
minn, Halldór Björn Runólfsson, ekki víkja
einu orði að þessu hjartans máli Eyjólfs.
Krosstré og önnur tré
Þegar upp er staðið á það sem gerist í mál-
verkum Eyjólfs í rauninni fátt skylt við
harðsoðinn ljósmyndasúrrealisma sem mið-
aði að því að birta nákvæmlega útlistaðar
hugsýnir úr undirvitund listamannsins. Hins
vegar notar listamaðurinn ýmis tákn og upp-
stillingar úr súrrealisma sem eins konar leið-
arhnoða um myndheim utan eigin vitundar,
heim sem er samsafn tilbrigða um íslenskt
öræfalandslag. Við þessi tákn og uppstilling-
ar - við könnumst við skráargötin frá Dali,
kyrrstæðar mannverur úr verkum Delvaux
eða Magrittes - eykur Eyjólfur áðurnefndum
„leikmunum" sem hafa geflst honum vel í
tímans rás, hringekjunum, krosstrjám
brúðuleikstjórnanda og glerhvelfingum. Það
sem er sérstaklega heillandi við þessa leik-
muni listamannsins er hve kænlega honum
tekst að sneiða hjá augljósri, jafnvel marg-
tuggðri, merkingu þeirra og gera þá virka í
nýju samhengi.
Til dæmis er deginum ljósara hvað Eyjólfur
er að fara í myndum á borð við „Biðstöð I &
II" (2003) en samt er tónninn í þeim nýr og
áleitinn. í þessum myndum standa íslend-
ingar á ýmsum aldri á þeim „hringekjum lífs-
ins“ sem sýningin heitir eftir og stara tómlát-
ir út í slétta og gróðurlausa auðn.
Litrófhans er dimmúðug um-
gjörð harmrænna atburða og
öll hlutverkaskipan og sviðsetn-
ing í myndum hans árétta van-
mátt mannsins andspænis
„valdinu", þeim sem véla um
lífsskilyrði hans í bráð og lengd.
Sjálfar hringekjurnar eru prýddar myndum
af íslensku sumarlandslagi eins og það kom
frumherjunum fyrir sjónir og myndum af
fulltrúum aldamótakynslóðarinnar 1900 sem
börðust fyrir viðurkenningu á sérstöðu og
sjálfstæði landsins.
Harmrænir atburðir
Á umbúðalausan og allt að því barnslega
einlægan hátt spyr Eyjólfur áhorfanda sinn
hvort við höfum gengið - eða snúist - til góðs,
hvort atlagan gegn landinu hafl ekki unnið
óbætanlegt tjón á þjóðarvitundinni. Um leið
fer ekki á milli mála að sjálfum þykír honum
leikurinn tapaður. Litróf hans er dimmúðug
umgjörð harmrænna atburða og öll hlut-
verkaskipan og sviðsetning í myndum hans
árétta vanmátt mannsins andspænis „vald-
Gáskafullur virðuleiki
Leirlistamaðurinn Kogga kynnt á sjónþingi í Gerðubergi
Listamannaþingin í Gerðubergi hafa notið virð-
ingar og vinsælda frá því tii þeirra var stofnað
árið 1996. Valið lið myndlistarmanna hefur set-
ið fyrir svörum á sjónþingum og rithöfundar á
ritþingum, og eitt tónskáld hefur verið kynnt á
þennan frjóa hátt á tónþingi.
Á laugardaginn kl. 13.30 hefst sjónþing
haustsins í Gerðubergi. Þá ræðir leirlista-
maðurinn Kogga opinskátt um leirlistina,
hönnun, fortíð, framtfð og allt þar á milli.
Kogga lærði í Myndlista- og handíðaskóla fs-
lands og í Danmarks Designskole í Kaup-
mannahöfn og lauk þar námi árið 1975. Hún
hefur einnig sótt keramikráðstefnur og nám-
skeið um allan heim og hlotið margar viður-
kenningar fyrir verk sín. Til dæmis fékk hún
Menningarverðlaun DV 1993 og hönnunar-
verðlaun fyrir umbúðir utan um verk sín.
Fjölbreyttur ferill
Kolbrún Björgólfsdóttir - Kogga - er í hópi
virtustu leirlistamanna á Islandi. Hún á að
baki fjölbreyttan feril í grein sinni og notar
allar helstu aðferðir sem nú tíðkast í steinleir-
og postulínsvinnslu. Formgerð hennar helst í
hendur við háþróað skynbragð hennar á
hlutverk skreytingar. Verk hennar, bæði flát
og skúlptúrar, virðast í senn efnismikil og
lauflétt, virðuleg og gáskafull, eins og Aðal-
steinn Ingólfsson listfræðingur kemst að
orði. Aðalsteinn stýrir sjónþinginu en spyrlar
eru Edda Jónsdóttir, forstöðumaður Gallerís
18, og Tinna Gunnarsdóttir iðnhönnuður.
Að sjónþinginu loknu verður opnuð yflr-
litssýning í Gerðubergi á verkum Koggu frá
30 ára ferli. Á sýningunni verða einnig ljós-
myndir af verkum Koggu og af henni sjálfri
frá ýmsum skeiðum lífs hennar.
Kogga hefur haldið ótal einkasýningar,
sem og tekið þátt í fjölda samsýninga. Henn-
ar fyrsta einkasýning var á Kjarvalsstöðum
FRÆÐIMENN ÁSAMT V1ÐFANGSEFNI: Tinna Gunnarsdóttir, Aðalsteinn Ingólfsson, Edda Jónsdóttir - og Kogga.
DV-mynd ÞÖK
1976 en nú síðast í ár tók hún þátt í samsýn- stúdíó-gallerí við Vesturgötu sem flestir ís-
ingunni Tríó 3 í norska húsinu í Stykkishólmi. lendingar kannast við.
Kogga opnaði árið 1985 Kogga keramik-