Dagblaðið - 25.08.1976, Blaðsíða 11

DAGBLAÐIÐ. MIÐVIKUDAGUR 25. ÁGUST 1976.

málum þeirra og flestir búa
þeir í óhreinum fátækrahverf-
um og flestir íbúar þeirra
borga eru aðfluttir og heil-
brigðir.
Enda þótt fátæktin og af-
skiptaleysið sé mikið er samt
ekkert vandamál þeirra, er
lifðu hörmungarnar af, eins
mikið og hinn stöðugi bardagi
við óttann. Fleiri og fleiri
þeirra, er aðeins voru börn að
aldri er sprengjurnar féllu,
deyja nú úr alls kyns sjúkdóm-
um af völdun geislunar. Ein-
kenni þessara sjúkdóma eru
enn að koma i ljós, meira en
þrem áratugum eftir að at-
burðirnir gerðust.
Af 430 sjúklingum, sem eru
á tveim sérstökum spítölum í
borgunum tveim, eru um 70
dæmdir til þess að deyja á
þeSsu ári vegna sjúkdóma sem
herjað hafa á þá vegna geisl-
unar. Og meira að segja þeir,
sem líta hraustlega út, verða að
lifa í skugga sprengjunnar.
Þeir eru flestir taldir óhæfir til
vinnu og nær undantekningar-
laust neita vinnuveitendur að
ráða þá þar eð þeir geta ekki
unnið eins fljótt og vel og aðrir
og geta orðið veikir þegar
minnst varir.
Og vandræði þeirra, sem eru
á giftingaraldri, eru einnig
mikil. Sumir hafa alls ekki
þorað að ganga í hjónaband
vegna þess að þeir trúa því ekki
að þeir geti eignazt heilbrigð
börn. Enn aðrir hafa haldið þvi
leyndu, sem einungis hefur
orðið til þess, að makinn hefur
sagt skilið við þá er hið sanna
kom í ljós.
Þeir, sem hafa verið svo
heppnir að eignast þolinmóðan
maka, velta því stöðugt fyrir
sér hvort þeir kunni að eignast
vansköpuð börn. Kona ein
skrifaði lækni við sjúkrahúsið
og sagði að hún ætti nú von á
barni í annað sinn. „Fyrsta
barnið mitt fæddist handleggja-
laust og mig hryllir við þeirri
hugsun að þetta barn kunni að
verða vanskapað."
Læknirinn svaraði henni og
sagði að hún ætti að reyna að
gleyma fortíðinni og fæða
barnið. Tveim mánuðum síðar
framdi konan, yfirkomin af
harmi, sjálfsmorð. Þetta er ekki
eina tilfellið. Hundruð, jafnvel
þúsundir kvenna, munu hafa
fyrirfarið sér af ótta við að
fæða af sér vansköpuð börn.
Læknar í Hirosima og Naga-
saki segja ennfremur að mikill
ótti ríki meðal þeirra sem koma
til venjulegrar læknisskoðunar.
Þeir óttast allir að venjulegt
kvef eða höfuðverkur geti verið
fyrsta einkenni sjúkdóms, sam-
fara eitrun frá geislun.
Og margir þeirra, sem
komust af, eru virkir þátttak-
endur í friðarsamtökum og
samtökum sem berjast gegn
útbreiðslu kjarnorkuvopna. Á
þann hátt reyna þeir að vinna
bug á ótta sínum. En
umheimurinn gefur þeim lítið
færi á að finna til þess að þeir
hafi fengið einhverju áorkað.
Einn íbúa Nagasaki, sem barizt
hefur fyrir þvi aó umheiminum
verði veittar sem mestar
upplýsingar um liðan þeirra er
lifðu hörmungar kjarnorku-
sprengingarinnar af, lýsir
sennilega bezt ótta þeim og
líðan sem fólkið verður að búa
við:
„Er móðir mín lézt bað, hún
mig að berjast alla tið fyrir því
að friður héldist í heiminum og
að hætt yrði framleiðslu kjarn-
orkuvopna. En fleiri og fleiri
lönd eru að framleiða slík vopn
og nú má einnig búast við því
að við Japanir munum hefja
slíka framleiðslu. Hvernig
getur heimurinn gleymt
hörmungum þeim sem yfir
dundu í Hirosima og Nagasaki?
Dóu foreldrar mínir og öll
þúsundin þá til einskis?
11
FJAÐRAFOK...
„Dagblaðið á 30 kall,“
hrópaði stráksi í Austurstræti,
þegar ég kom af borgar-
ráðsfundi á þriðjudaginn í
síðustu viku. Maður slær ekki
hendinni við slíkum kosta-
boðum.
I ritstjórnargrein Jónasar
Kristjánssonar þennan dag var
einkar óyndisleg atlaga gerð
gegn undirrituðum formanni
félagsmálaráðs Reykjavíkur-
borgar út af máli, sem var til
meðferðar hjá borgarstjórn
Reykjavíkur fyrir mörgum
vikum. Eitthvert aumlegt sam-
bandsleysi ritstjórans við stað
og stund fannst mér skína út úr
þessum skrifum sem báru því
vitni, að Jónas hefði gengið á
ruslahauginn sinn til að leita
fanga.
Stolnar fjaðrir
Efni leiðarans er í stuttu
máli, að undirritaður hafi stolið
fjöður úr hatti Þorbjörns
Broddasonar, borgarfulltrúa
Alþýðubandalagsins, sem flutti
fyrir alllöngu tillögu í borgar-
stjórn um að borgin tæki að sér
rekstur dagvistunarstofnana af
Barnavinafélaginu Sumargjöf.
Tíundað er í greininni, að
undirritaðuf hafi svo flutt
tillöguna inn f borgarstjórn
Reykjavíkur og reynt að gera
að sinni eigin.
„Dæmigerð vinnubrögð frá
hendi Markúsar Arnar Ant-
onssonar en í hrópandi
ósamræmi við ábyrga afstöðu
meirihluta borgarstjórnar,
sem ekki þjáist af slíkum
málefnaskorti" var inntakið í
ritstjórnargrein Jónasar Krist-
jánssonar.
Gamlir kunningjar
Löngu fyrir mína tíð í borgar-
stjórn og Þorbjörns
Broddasonar voru fluttar til-
lögur um þetta sama efni. Einn
fyrrverandi formaður Sumar-
gjafar mun meira að segja hafa
lagt til við borgarstjóra á sínum
tíma að borgin tæki yfir rekstur
félagsins. Adda Bára Sigfús-
dóttir, borgarfulltrúi, var enn-
fremur talsmaður þessa endur
fyrir löngu. Kannski Þorbjörn
hafi verið að reyta einhverjar
fjaðrir af Öddu Báru?
Hvað um það. Þáttur minn í
málinu er einfaldlega sá, að ég
hafði um það forystu sem
formaður félagsmálaráðs að
núverandi meirihluti sjálf-
stæðismanna í borgarstjórn
féllist á þessa gömlu hugmynd,
þ.e.a.s. að viðræður yrðu hafnar
við stjórn Sumargjafar um
málið. Punktum og basta.
Um þetta var fjallað málefna-
lega á fundi borgarstjórnar og
það er i órafjarlægð frá sann-
leikanum að ég hafi gert
minnstu tilraun til að eigna
mér nokkurn part að Þorbirni
Broddasyni í þessu sambandi.
Hann þarf á öllu sínu að halda.
Það vekur óneitanlega eftir-
tekt, að óhróðurinn um undir-
ritaðan kom eftir dúk og disk,
mörgum vikum eftir að þessi
stórmerki í Islenzkri stjórn-
málasögu gerðust.
„Hinu leitandi og alsjáandi
auga ritstjórans förlast sýn,“
hugsa ef til vill átrúendur hins
frjálsa óháða dagblaðs. Þeim
sem fylgzt hafa náið með
geðhrifaskrifum Jónasar
síðustu misseri er þó ljóst hvað
hér er á ferðinni. Jónas Krist-
jánsson hefur nefnilega verið
öðrum mönnum iðnari við að
búa til lista yfir vini sína og
övini. Þessi tilhneiging hefur
mjög ágerzt í seinni tíð eftir
Kjallarinn

Markús Örn Antonsson
hamaganginn, sem varð við
stofnun Dagblaðsins og
skilnaðinn frá Vísi. Afstaða rit-
stjórans til umtalsverðra sam-
félagsþegna byggist á að draga
þá fyrst í dilka eftir því hvort
þeir eru ,,með“ eða „á móti“
Dagblaðinu. Sitt sýnist
hverjum um ágæti Dagblaðsins
en Jónas á að láta heilaspuna
sinn um viðhorf manna til þess
lönd og leið í umfjöllun um
málefni samfélagsins, sem
mörg hver eru langt yfir
það hafin að Dagblaðið, rekstur
þess og markmið, séu nokkurs
staðar í sjónmáli.
Gagnrýni á Dagblaðið
Svo vill til að undirritaður
ritstýrir mánaðarriti, er Frjáls
verzlun nefnist. Ekki alls fyrir
löngu kom fram i tímariti mínu
gagnrýni á Dagblaðjð fyrir tauga-
veiklunarleg rógskrif um Geir
Hallgrímsson . sem blaðið
ástundaði af offorsi í vor, þegar
landhelgisdeilan var að leysast.
Við greindum einnig frá því, að
orðrómur væri uppi um að
vissir aðslandendur Dag-
blaðsins hefðu hug á að losa
sig úr fjárhagslegri ábyrgð fyr
ir Dagblaðið, sem blaða lengst
hefur gengið í að básúna
velgengni sína og framsókn.
Slíkar viðskiptafréttir, þótt
óstaðfestar séu af hálfu stjórn
enda viðkomandi fyrirtækja,
þykja umtalsverðar í frjálsum
og óháðum blöðum erlendis.
Svo er einnig um Frjálsa'
verzlun. Þó að Jónasi
Kristjánssyni þyki birting af
þessu tagi koma illa við sig
persónulega sem eiganda
milljónafyrirtækis, er það
glórulaus vitleysa að blanda
Barnavinafélaginu Sumargjöf
eða félagsmálaráði borgarinnar
inn í rógsherferð á hendur rit-
stjóra Frjálsrar verzlunar.
Afsagðir víxlar
Innan tíðar kann Frjáls
verzlun að skýra frá því sam-
kvæmt áreiðanlegum
heimildum, að sjálfsögðu, að í
íslenzkum bönkum hafi um
skeið legið afsagðir víxlar að
upphæð um 7 milljónir króna
vegna skulda Dagblaðsins við
norska aðila.
Okkar allra vegna, ekki sízt
heiðurs og sóma Jónasar sjálfs,
vona ég af einlægni, að birting
þessara ótíðinda verði I rit-
stjórnargreinum Dagblaðsins
skrifuð á reikning ritstjóra
Frjálsrar verzlunar en ekki for-
manns félagsmálaráðs Reykja-
víkurborgar.
Markús Örn Antonsson
ritstjóri.
Ó, HVÍLÍK
ÞJÓDFÉLAGSBÓT!
litlu" strókarnir farnir að grafa skurði
//
Aumingja „litlu“ strákarnir í
steinkössunum með fína kagg-
ann standandi fyrir utan. Svo
eiga þeir hvorki í sig né á. Mér
finnst að við eigum að sjá
aumur á þeim og færa þeim
tros heim á tröppur. Við getum
bókstaflega ekki verið þekkt
fyrir að láta þá svelta. Sagt er
að vísu, að félagsfræðingar séu
á hverju strái til þess að hjálpa
þeim sem illa eru staddir til
þess að hjálpa sér sjálfir. Kann-
ski hefur sá hjálparþurfi enga
íbúð, kannski er barnamergðin
svo mikil að enginn vill leigja
þeim. Ég held samt endilega, að
félagsfræðingarnir komi ekki
til með að sinna aumingja
„litlu“ strákunum.
Fyrir trosið —
leigð húsbóndaherbergi
Þess vegna upp með trosið.
Hver veit, kannski yrði það til
þess aó „litlu” strákarnir sýndu
þakklæti. Til dæmis með því að
hliðra aðeins til hjá sér. Hús-
bóndaherberg’.ð i steinkassan-
um hefur oft sérinngang og það
myndi verða leigt einhverjum.
Vitanlega yrði að borga leigu.
Leigutakinn yrði auðvitað að
hafa mannsæmandi laun, svo
sem eins og rúm 60 þús. á mán-
uði samkvæmt 6. taxta Dags-
brúnar. Leigan myndi vafalaust
duga fyrir mjólk í grautinn.
Svo má líka gera ráð fyrir
enn meira þakklæti hjá „litla“
stráknum. Hann myndi fá inn-
blástur og bjóða einhverjum af
þeim áttræðu (þið vitið,
þessum með breiðu bökin) upp
í sveit í bílferð um helgi í fína
kagganum. Nú, vitanlega
myndi sá áttræði borga bensín-
ið og jafnvel spandera svo sem
einni pylsu á einkabílstjórann.
Eins og sjá má er þetta frá-
bær hugmynd og ef henni yrði
hrint í framkvæmd, sem ég
efast ekkert um, myndu allir
læra mikið.
Hugsið þið ykkur bara fínu
frúna með langar vellakkaðar
neglur, brún af háfjallasól
(hún hefur ekki ráð á Mall-
orkaferð þetta árið) i fyrsta
skipti sjáandi hinn útitekna
verkamann sem er brúnn af
útiverunni við að grafa skurði.
Hún myndi óðar fara sjálf að
grafa skurði, enda jafnréttis-
kona. Skítt með Mallorkaferðir
og megruntirleikfimi. Bónda
hennar, „litli" strákurinn,
kominn með kúluvömb af of
miklum setum og inniveru og
yfirkominn af þreytu vegna
bókhaldsskekkju, sem hann
Kjallarinn
Erna V. Ingólfsdóttir
ekki finnur. Já, hann fer vitan-
lega að dæmi frúar sinnar og
fer lika að grafa skurði, eða
gerist þegar í stað sjómaður.
Þá verða allir Islendingar
þegar ríkir. Það liggur í hlutar-
sem við höfum innibyrgt 1
skattskránni. Þetta er bezt
launaða fólkið. Fyrir utan þetta
yrði færra fólk á hinum ýmsu
deildum sjúkrahúsanna, færri
með magasár og streitu.
Skattamismunur,
hvað er nú það?
Já, við myndum berja okkur
á brjóst og orð eins og skatta-
mismunun hrykki ekki út úr
nokkrum manni. Frúin í stein-
kassanum og „litli“ strákurinn,
bóndi hennar, væru komin út á
hinn raunverulega vinnumark-
að sæl og rjóð í vöngum við að
bjarga þjóðarbúinu.
Þau gætu meira að segja sem
bezt veitt sér að fara á gömlu
dansana í Þórskaffi öðru
hverju og fyrst þau eru nú loks
komin með kaup, hefðu þau ráð
á að fá sér í staupinu til enn
meiri hátíðabrigða.
Við sem í upphafi gáfum
trosið þyrftum ekki lengur að
hafa áhyggjur af ,,litla“ strákn-
um í steinkassanum með fína
kaggann og frúna sína.
Ó, hvílík þjóðfélagsböt!
Erna V. Ingólfsdóttir
blaðamaður.