Dagblaðið - 06.04.1977, Qupperneq 12

12
DAGBLAÐIÐ. MIÐVIKUDAGUR 6. APRlL 1977.
Irfálst, úháð dagblað
Utgefandi DagblaAiA hf.
Framkvæmdastjóri: Svoinn R. Eyjólfsson. Ritstjóri: Jónas krístjansson.
Fréttastjóri: Jón Birgir Potursson. Ritstjómarfulltrúi: Haukur Helgason. Skrifstofustjórí ritstjórnar:
Jóhannos Reykdal. íþróttir: Hallur Símonarson. AAstoAarfróttastjóri: Atli Steinarsson. Safn: Jón
Sævar Baldvinsson. Handrit: Ásgrímur Pálsson.
BlaAamonn: Anna Bjarnason, Ásgoir Tómasson, Bragi SigurAsson, Ema V. Ingólfsdottir, Gissur
SigurAsson, Hallur Hallsson, Helgi Pótursson, Jakob Magnússon, Katrín Pálsdóttír, Krístín LýAs-
tjpttir, Ólafur Jónsson, ómar Valdimarsson, Ragnar Lár. Ljósmyndir: Bjamleifur Bjarnleifsson,
iHörAur Vilhjálmsson, Svoinn ÞormóAsson.
Skrifstofustjóri: Óíafur Eyjólfsson. Gjaldkerí: Þráinn ■>orleif**on. Dreifingarstjórí: Már E. M.
HaMdórsson.
Áskriftargjald 1100 kr. á mánuAi innanlands. i lausasölu 60 kr. eintakiA.
Ritstjóm SíAumúla 12, sími 83322, auglýsingar, áskríftir og afgreiAsla Þverholti 2, sími 27022.
Setning og umbrot: DagblaAiA og Steindórsprent hf., Ármúla 5.
Mynda-og plötugerA: Hilmir hff., SíAumúla 12. Prentun: Árvakur hf., Skeifunni 19.
Ræningjaflokkamir
Áður fyrr létu þingmenn sér
nægja að útvega kjósendum sín-
um víxla og varahluti. Sú minni
háttar spilling er auðvitað enn í
fullum gangi, en hefur getið af sér
stórkarlalegri afkvæmi á síðustu
árum.
Stjórnmálamennirnir hafa smám saman
byggt upp fjármálakerfi, sem ekki á sinn líka á
Vesturlöndum. Þetta kerfi miðar að því, að
peningarnir streymi ekki í þá staði, þar sem
þeir skila mestum arði, heldur streymi þeir til
atkvæðakaupa þingmanna og þingmannsefna.
Flokkarnir hafa sjálfrátt og ósjálfrátt gert
með sér samsæri gegn þjóðinni. Þeir hegða sér
eins og ræningjaflokkar, sem arðræna þjóðina
og skipta með sér ránsfengnum í hlutfalli við
aðstöðu sína hverju sinni. Þess vegna býr hér
láglaunaþjóð í hátekjuríki.
Sum bein útgjöld fjárlaga eru hluti þessa
ránsfengs, svo sem níu milljarðar landbúnaðar-
ins. En mikilvægasti þáttur hans eru lánveit-
ingar á verðbólgutíma. Þegar verðbólgan er
30—50% á ári eins og hún hefur verið og
verður enn um sinn, jafngilda lánin gjöfum.
Fulltrúar flokkanna sitja í bankaráðum og
bankastjórnum og misnota þar nokkurn hluta
útlánanna. Þar eru þingmannavíxlarnir af-
greiddir á færibandi. En þetta er löngu hætt að
nægja ræningjaflokkunum.
Fyrst var tekin upp svokölluð „frysting“
sparifjár. í rauninni er þar um að ræða nýja
tegund lánveitinga á vegum Seðlabankans,
sumpart í formi sjálfvirkra og eyrnamerktra
lána eins og afurðalána. Mörg hver hafa þessi
lán neikvætt þjóðhagsgildi.
Ennfremur hefur Seðlabankinn tekið að sér
að hella brennivíni upp í þann ofdrykkjusjúkl-
ing, sem ríkissjóður er orðinn. Bankinn
hleypur alltaf undir bagga, þegar ríkissukkið
keyrir um þverbak.
Hápunkturinn á f jársvikum stjórnmálaflokk-
anna er Framkvæmdastofnunin og f jármögnun
hennar. Með verðtryggðum ríkisskuldabréfum
er krækt í hreyfanlegt sparifé, sem annars færi
í banka og atvinnurekstur. Þessar tekjur eru
svo notaðar til að kosta ýmsa lánasjóði, sem eru
innan og utan Framkvæmdastofnunarinnar.
í Framkvæmdastofnun sitja svo fulltrúar
stjórnmálaflokkanna og skipta ránsfengnum
eftir flokkum og kjördæmum. Þegar spurt er
um arðsemi þeirra fyrirtækja, sem peninga-
gjafirnar eiga að fá, er óskhyggjan og bjartsýn-
in látin ráða.
Enn hrikalegri verða dæmin, þegar um sér-
stök vildarverkefni er að ræða á borð við
Þörungavinnsluna hf. Þá er fyrirgreiðslan því-
lík, að hún jafnast á við fyrirgreiðslu við stór-
iðju erlendra aðila. Tollar og skattar eru
lagaðir til, lagðir vegir og byggðar hafnir,
borað eftir heitu vatni og lagðir rafstrengir.
Ef fyrirfram er sýnt fram á, að fyrirtækið
geti ekki borið sig, er augunum bara lokað.
Efasemdamennirnir eru reknir burt og sóað
heilum milljarði af almannafé til einskis, eins
og gert hefur veriö 1 Þörungavinnslunni.
Það er einokun stjórnmálamanna á fjár-
magni þjóðarinnar, sem veldur því, að hér býr
láglaunaþjóð í hátekjuríki.
/*
Vatns- og matarskortur í mörgum héruðum í Kína:
Miklir þurrkar
valda uppskeru-
bresti í Kína
Kínverjar í stórum hluta fyrra. Og nú er allt útlit fyrir að frá Peking og blaðamaður við
Kína hafa nú orðið að sætta sig uppskeran í ár kunni að hljóta dagblað í Hong Kong, sem
við æ minni kornskammt eftir sömu örlög. hefur náin sambönd við ráða-
hina misheppnuðu uppskeru í Ferðamenn, sem komið hafa menn i Peking, segja að þeir
Prófessorinn
og rafhitunin
v
r
Inngangur
Þann 31. fyrra mánaðar gerði
prófessor Gísli Jónsson athuga-
semdir við grein mína um
stefnu þá sem tekin hefur verið
I notkun raforku við upphitun
húsa. Ekki er hægt að segja að
viðbrögð hans komi á óvart.
Hins vegar kemur á óvart
hversu ómálefnaleg og
sundurlaus skrif hans eru.
Hefði verið hægt að ætlast til að
prófessor i raforkuverkfræði
hefði getað gert betur. Einkum
þar sem verið var að svara
skrifum byggingaverkfræðings,
sem að mati prófessorsins hafði
ekkert vit á raforkumálum.
Almennt verður ekki séð, að
Gísli leggi fram nein haldbær
rök gegn þeirri niðurstöðu
minni, að þilofnahitun með raf-
orku sé afskaplega óhagkvæm
leið til upphitunar húsa í hin-
um dreifðu þéttbýlisstöðum
landsbyggðarinnar. Athygli
Gísla beinist öll að einstökum
atriðum og er það í samræmi
við þá skoðun mína, að i þessu
máli hafi þeir sem ráku áróður
fyrir þilofnahitun húsa með
raforku, aldrei séð skóginn
fyrir trjánum.
En rétt er að víkja að einstök-
um atriðum í skrifum Gísla.
Forsendur
útreikninga
Gísli prófessor gagnrýnir að
ég skuli leyfa mér i útreikning-
um mínum að miða. við 3500
klst. nýtingartíma á ári. Sá
nýtingartími þýðir, með öðrum
orðum, að rafhitunarmarkaður-
inn nýtir ekki nema um 40% af
orkuframleiðslugetu orkuvers-
ins, ef það hefði næga miðlun.
Raunar er vafasamt að hægt sé
að nýta vatnsorkuver þannig.
Til þess að svo megi verða,
þyrftu þau meiri miðlun en þau
hafa nú. Við þetta bætast
rennslistrauflanir, svo sem i
Laxárvirkjun, og jafnvel Búr-
fellsvirkjun. Þannig að aflið er-
í lágmarki þegar þörfin er mest
og er þá ekki hægt að búast við
hagkvæmri nýtingu orkuvers-
ins.
1 könnun Verkfræðistofu
Sigurðar Thoroddsen á upp-
hitun húsa hér á landi, sem
unnin var fyrir nokkrum árum
fyrir fyrrverandi iðnaðarráð-
herra, var miðað við 4000 klst.
Ég tel að þetta sé of hagstætt,
og er ég ekki einn um þá
skoðun.
Til samanburðar má nefna að
nýtingartími Hitaveitu
Reykjavíkur er 3850 klst.
Vestanlands og austan er veður
rysjóttara, og þegar litið er til
rekstrarerfiðleika orkuver-
anna, er ekki óeðlilegt að miða
við 3500 klst.
Gislí prófessor telur að líta
verði á rafhitunina sem viðbót
við almenna notkun.
Kostnaðurinn sé því einungis
vegna viðbótarmarkaðarins
sem þurfi ekki að greiða hlut
sinn í orkuverum og dreifi-
kerfi. Greinilegt er, að heildar-
þróun raforkumála hefur farið
fram hjá prófessornum.
Gagnrýni mín beindist að
þeirri þróun mála að farið er
nú að byggja vatnsorkuver og
orkudreifikerfi til að bjarga
ástandi, sem skapast hefur
vegna þess að leyfð hefur verið
þilofnahitun með raforku án
tillits til hvort slikt sé rétt-
lætanlegt. Með slíkri hitun
margfaldast aflþörf raforku-
markaðarins og nýtingartími
orkuvera stefnir á nýtingar-
tíma hitunarinnar, þar sem hún
verður aðalmarkaður rafork-
unnar.
Meðan þilofnahitunin er lítill
hluti raforkumarkaðarins má
leyfa sér að flytja kostnað milli
liða án þess að miklu skipti
fyrir notendur. Setja dæmið
upp þannig, að rafhitun greiði
ekki sinn hluta í dreifikerfi og
orkuverum, miðað við aflþörf
og orkuþörf. Benda má á, að
slíkt er i algjöru ósamræmi vió
þær skoðanir sem prófess-
orinn hafði í skrifum sínum
um raforkuverð til stóriðju.
Svo er það hækkun nýtingar-
tímans með því að rjúfa raf-
straum á álagstímum. Hér á
landi er árstíðabundið topp-
álag, og til að lækka það verður
að lækka innihitastig húsa í
kuldum. Illt er við slíkt að búa
og ekki vænti ég að allir not-
endur rafhitunar í Hafnarfirði
hafi verið ánægðir þegar Gísli
var að gera tilraunir til að
hækka nýtingartíma Rafveitu
Hafnarfjarðar og komast með
því framhjá heildsölutöxtum til
lækkunar.
Rafmagnsveitur ríkisins
hafa sett upp klukkur sem
rjúfa rafmagn til hitunar á viss-
um tímum. Þetta er vafasöm
aðferð. Þessar klukkur rjúfa
hitunina allan ársins hring, íbú-
um húsanna til óþæginda, án
þess að þess sé þörf. 1 kuldatíð
þegar lækkun álags væri helst
þörf, verður þetta til þess að
hitakerfi húsa fer í fullt álag
fyrst eftir að straumi er hleypt
á. Einnig i þeim hlutum húsa
þar sem ofnar eru tiltölulega
lágt stilltir. Hitatap húsanna
breytist lítið við þetta yfir
sólarhnnginn. Hið eina sem
þarna skeður er að orkuþörfin
færist til á deginum.
Eins og ég benti á í fyrri
grein minni verður varaaflið að
vera fyrir hendi. Nú vitum við
að hagkvæmasti rekstur raf-
orkukerfis er með einhverri
dísilkeyrslu á toppnum. Svo
þarna skeður einungis það, að
kílóvattstundir færast til að
deginum. Þeirri fjárfestingu
sem veitt hefur verið í klukk-
urnar hefði betur verið varið til
uppsetningar dísilafls.
Mögulegt er að fá miklu hag-
kvæmari nýtingu raforku, ef
hitunarkerfi húsa eru vatns-
ofnar og olíuketill með inn-
byggðri rafmagnstúpu. Þá er
hægt að nýta raforkuna jafnt
allt árið og komast hjá hinum
óhagkvæma nýtingartíma afls-
ins. Slíkar aðferðir hafa ,,dýr-
kendur" rafmagnsþilofna ekki
mátt hlusta á og afleiðingin er
sú, að ný hús eru víða miðuð við
þilofnunina eina.
Norska dœmið
Gisli prófessor tekur máli
sínu til sönnunar dæmi úr
fyrirlesri norsks prófessors,
sem hér var á ferð fyrir nokkr-
V