Dagblaðið - 24.06.1977, Síða 10

10
DAGBLAÐIÐ. FÖSTUDAGUR 24. JUNI 1977.
BIAÐIÐ
i DagbiaAiA hf.
Framkvamdaitjórí: Sveinn R. Eyjolfsson. Ritstjóri: Jónas Kristjánsson.
FreCtastjori: Jón Birgir Pótursson. Ritstjórnarfulltrúi: Haukur Helgason. Skrifstofustjórí ritstjórnar:
Jóhannes Reykdal. íþróttir: Hallur Simonarson. AAstoAarfréttastjórí: Atli Steinarsson. Safn: Jón
Ssavar Baldvinsson. Handrit: Ásgrímur Pálsson.
BlaAamenn: Anna Bjarnason, Ásgeir Tómasson, Bragi SigurAsson, Dóra Stefénsdóttir, Gissur
SigurAsson. Hallur Hallsson, Helgi Pótursson, Jakob F. Magnússon, Jónas Haraldsson, Katrín
Pálsdóttir, Ólafur Jónsson, Ómar Valdimarsson, Ragnar Lár.
Ljósmyndir: Bjarnleifur Bjarnleifsson, HörAur Vilhjálmsson, Sveinn ÞormóAsson.
Skrífstofustjóri: Ólafur Eyjólfsson. Gjaldkerí: Þráinn Þorleifsson. Dreifingarstjóri: Már E.M.,
lladdóisson.
Ritstjom SíAumula 12. AfgreiAsla Þvorholti 2. Áskríftir, auglýsingar og skrifstofur Þverholti 11.
AAaisimi blaAsins 27022 (10 línur). Áskríft 1300 kr. á mánuAi innanlands. I lausasölu 70 kr.
eintakiA.
Sotnang og umbrot: DagblaAiA og Steindórsprent hf. Ármúla 5.
Myndaog plötugerA: Hilmir hf. SiAumula 12. Prentun: Árvakur hf. Skeifunni 19.
Vel og varanlega
AÖ þessu sinni var betur staðið
að kjarasamningum en gert hefur
verið um langan aldur. Gallar
vinnubragöanna voru færri og
smærri en áður. Þetta á að gefa
góðar vonir um, að nýtt tímabil sé
að hefjast í atvinnusögu þjóðar-
innar, tímabil vinnufriðar.
Strax í upphafi viðræðnanna varð ljóst, að
minna yrði en áður deilt um, hvað væru stað-
reyndir og hvað ekki. Deiluaðilar töluðu nokk-
urn veginn sama tungumál, þegar kom að
tölum og útreikningum. Slíkt hlýtur auðvitað
að greiða fyrir samkomulagi um niðurstöðu.
Skýringin á þessum samhljóm er sú, að
heildarsambönd deiluaðila hafa komið sér upp
starfsliði með hagfræóilega þekkingu og sem
treyst er af þeim, er standa í eldlínunni. Þessi
vísindalega þekking á vafalaust eftir að aukast
í báðum herbúðum.
Fljótlega kom í ljós, að framfarir voru á fleiri
sviðum. Sáttasemjari og sáttanefnd hans höfðu
óvenjumikið frumkvæði í viðræðunum, án þess
að það skaðaði traust deiluaðila á réttsýni og
hlutleysi þessara manna.
Veigamesta frumkvæði sáttamanna fólst í
hugmynd þeirri um viðræðugrundvöll, sem
þeir lögðu fram tiltölulega snemma, áóur en
komið var til verkfalla. Þessi hugmynd varð að
undirstöðu samninganna á Vestfjörðum, sem
síóan urðu grunnur heildarsamninganna.
Eðlilegt er að gera ráð fyrjr, að starf sátta-
semjara og sáttanefnda verði eflt í náinni fram-
tíð og komið á stöðugri grundvöll. Þessi þróun
mun veröa til góðs eins og hin aukna fræði-
þekking í herbúðum deiluaðila.
Sem enn eitt framfarasporió má benda á þá
ákvörðun samtaka launþega að efna ekki beint
til allsherjarverkfalls, heldur stíga aðeins eitt
skref í senn. Fyrst var byrjað á yfirvinnubanni.
Síðan var efnt til eins dags verkfalla í einstök-
um atvinnuvegum í einu. Næst átti að vera eins
dags allsherjarverkfall, áóur en skæðari verk-
föll hæfust, en þá voru samningar undirritaðir.
í þessu felst, að þrýstingurinn er aukinn stig
af stigi. Viðmælandinn er ekki settur skyndi-
lega upp við vegg. Ráórúm er gefið til að ræða
málin ofan í kjölinn og dregið verulega úr
hættu á, aó upp úr samningum slitni. Verkfalla-
tjón atvinnurekstrar, launamanna og þjóð-
félagsins verður mun minna en ella.
Svo virðist sem forustumenn launamanna
telji þessa aðferð hafa gefizt vel. Þess vegna
eru líkur á, að í náinni framtíð verði verkföll-
um beitt af meiri varfærni en áður og færri
vinnudagar tapist.
Loks má benda á, að í þetta sinn tókst að
halda niðurstöðum samninganna innan þess
ramma, sem heildarsamtök deiluaðila höfðu
markað. Láglaunastefnan marði sigur í því
formi, sem sáttamenn höfðu lagt til.
Síðast tókst ýmsum forréttindastéttum að
sprengja rammann og ná betri kostum en lág-
launafólkið. í þetta sinn tókst það ekki.
Heildarsamtökin voru við stjórnvölinn til
leiðarenda. Það á að gefa góðar vonir um, aö í
náinni framtíó verði unnt að halda kjara-
viðræóum í traustum farvegi.
Þjóðin getur gengið til sumars með þá
vitneskju í veganesti, að vel og varanlega hafi
tekizt til í þetta sinn.
Arabahverfín
iLondon
— þeir fá ekki f rið fyrir innbrotsþjófum
Eftir að olíuauðurinn tók að
streyma til Arabalandanna
hafa þeir lagt land undir fót og
sótt mikið til stórborga í
Evrópu. Arabar eru nú fjöl-
mennir í London og margir
hverjir hafa keypt sér þar fast-
eignir og búa í úthverfum Lon-
don hluta úr árinu. Þeir hafa
með sér alls konar verðmæta
hluti og eyða miklu fé í Bret-
laudi í all« Wnnar antikvörur.
A hverjum einasta laugardegi
má sjá stóra hópa Araba ganga
um Kings Road og líta á útstill-
ingar í antíkbúðum. Þessir
menn eru ekki allir í verzlunar-
hugleiðingum, heldur eru þeir
að leita að eignum sínum serri
hefur verið stolið frá þeim af
innbrotsþjófum. Lögreglan
hefur ráðlagt þessum mönnum
þessa leið vegna þess hve erfitt
er að koma upp um þessa inn-
brotsþjófa. Það er því einhver
von fyrir Arabana að fara í
antíkbúðir og skartgripaverzl-
anir og athuga hvort þeir finni
ekki eigur sinar aftur.
Flugríkir Arabar
Það er engin furða þó inn-
brotsþjófar Lundúna hafa valið
ibúðir Araba til að brjótast inn
í og stela. Þar er mest gróðavon-
in og Arabar sem búa í úthverf-
um Lundúna eru flugríkir og
vita vart aura sinna tal.
Þjófaflokkar fara um t.d. í
Kensington þar sem margir
Arabar búa og það er vart
nokkur íbúð sem sleppur. A
tveim dögum var t.d. brotizt inn
í 60 íbúðir sem Arabar bjuggu
í. Ef tekinn er tveggja mánaða
tími hafa verið framin um 500
innbrot í Kensington. Fjöldi
Araba hefur tapað stórfé á
þessu, í reiðufé, ferðatékkum
eða skartgripum. í einu inn-
brotinu komst þjófurinn yfir
eina milljón og tvö hundruð
þúsund krónur íslenzkar í
reiðufé, fyrir utan önnur verð-
mæti.
Skartgripirnir
liggja ó glómbekk
Það er alveg furðulegt hve
Arabarnir eru óvarkárir í sam-
bandi við verðmæti sín. Eigin-
konur þeirra koma með mjög
verðmæta skartgripi sem þær
láta svo liggja á glámbekk og
hirða ekkert um að koma þeim í
MÁ VINNA SÚRÁL ÚR
BÁXÍTIHÉRLENDIS?
1. Á upphafi sjötta
áratugarins var athugað hvort
hagkvæmt væri að vinna hér-
lendis álsýring, öðru nafni
súrál, úr innfluttu báxíti, öðru
nafni álurð. Tók dr. Baldur
Líndal árið 1952 saman skýrslu
um þá athugun, The Pro-
duction af Alumina with the
Aid of Natural Heat, sem
Jarðboranir ríkisins gáfu út.
Um niöurstöður athugunar-
innar sagði dr. Baldur Líndal
tíu árum síðar, 1962, á
ráðstefnu íslenskra verk-
fræðinga: ..Þessi athugun
leiddi að vísu i ljós, að skilyrðin
voru ekki fráleit. en að afköst
slíkrar verksmiðju þyrftu að
vera mikil og raunar meiri en
svo, að þörf væri fyrir slíkt
magn alúminium-oxíðs hér,
fyrr en alúminíumframleiðsla
hefði náð verulegri fótfestu."
2. Við svo búið stóð, þar til
verkfræðingur frá United'
Nations Industrial Develop-
ment Organization, dr. György
Sigmond, gerði árið 1974 for-
könnun á skilyrðum til vinnslu
álsýrings hér á landi. í niður-
stöðum álitsgerðar hans segir:
„Athuganir hafa ekki áður
verið gerðar á aðstöðu til
vinnslu álsýrings á tslandi. I
skýrslu, sem Olle Rimer tók
saman að tilhlutan Unido. Vín,
Austurríki, mun í fyrsta sinn
(svo) hafa verið vakið máls á,
að „hagstæð skilyrði hérlendis
til að vinna álsýring úr báxíti
muni vega upp og meira til,
hærri aðflutningskostnað
báxíts en álsýrings'* og „ódyr
jarðhiti, ódýr raforka frávatns-
fallsvirkjunum og ef til vill
síðar meir vítissódi, fram-
leiddur innanlands munu
lækka verulega fjárfestingar-
og framleiðslukostnað vegna
vinnslu álsýrings úr báxíti." —
Tilgangur þessarar forathugun-
ar er áð áætla til bráðabirgða
kostnað af því að framleiða
Að lifa á burtflogn-
um hænsnum með
teiknuðum kartöflum
í loftsósu
Hugarleikfimi —
fyrsta œfing:
Þ^ð virðist vera orðið tima-
bært að velta því fyrir sér
hvernig þjóðfélagið muni taka
því ef það tvennt gerist. sem
allir þykjast sjá fyrir en enginn
þorir að hugsa um, þ.e.a.s.
þorskurinn hverfi af miðunum
og olían margfaldist í verði.
Carter, forseti Banda-
ríkjanna, hefur nýlega sett
fram áætlun sem miðar að því
að draga mjög úr aukningu á
olíunotkun Bandarikjamanna.
Astæðan til þess að Carter gerir
þetta er sú, að sainkvæmt
áætlunum færustu sérfræðinga
hans eru líkur til verulegs
skorts á olíu þegar árið 1984.
Löngu f.vrir þann tíma telja sér-
fræðingarnir þó að olían muni
hækka mjög verulega í verði.
Þá er ein gild röksemd til
viðbótar fyrir olíusparnaði, að
dómi Carters. sú að OPEC-
löndin geti ekki tekið við meiri
olíugróða en þau taka við nú
ððruvísi en að efnahagskerfi
þeirra bíði verulegt tjón af.
Áætla Bandaríkjamenn þvi að
Arabaríkin verði ekki fáanleg
til þess að auka olíufram-
leiðsluna til neinna muna fram
vfir það sem þegar er áætlað.
en það nægir ekki til þess að
sjá fyrir þörfum heimsins eftir
nokkur ár.
Ástand þorskstofnsins hefur
verið rætt svo mikið undanfarið
eitt og hálft ár að það hefur
vart farið fram hjá nokkrum
manni að þar er veruleg hætta
á ferðum. Heildarstofninn í
hafinu er ekki stærri en
tveggja ára veiði og með því að
halda áfram sömu sókn og verið
hefur, verðum við búin að veiða
upp allan stofninn fyrir 1980.
Hugarleikfimi —
œfing fyrir lengra
komna.
Þrátt fyrir það hversu alvar-
legar hættur eru, sem yfir
okkur vofa, hefur enginn viljað
reyna að segja f.vrir um hvernig
þjóðfélagið kunni að bregðast
við ef þær verða að raunveru-