Dagblaðið - 17.10.1977, Blaðsíða 12

12
DAGKLAÐIÐ. MANUDAGUR 17. OKTÖBER 1977.

sterka ryksugan.„ W
Styrkur og dæmalaus ending hins þýðgenga,
stillanlega og sparneytna
mótors, staðsetning
hans oghámarks
orkunýting. vegna
lágmarks loft-
mótstöðu í
stóru ryksíunni,
stóra. ódýra i
pappirspokanum
og nýju kónisku
slöngunni,
afbragðs sog-
stykki og varan
legt efni. ál og
stál. Svona er
NILFISK:
Vönduð og
tæknilega ósvik-
in. gerð til að
vinna sitt verk
fljótt og vel, ár
eftir ár. með lág-
marks truflunum
og tilkostnaði
Varanleg: til lengdar
ódýrust.
Nýr hljóð-
deyfir:
Hljóðlótasta
ryksugan.
Afborgunarskilmólar
OIIÍIY HÁTÚN6A
rUlllA SÍMI 24420
Raftækjaúrval — Næg bflastæði
FRIÐRIK HINRIK 0G KATRIN
Um „Vopnin kvödd” eftir Ernest Hemingway f þýðingu
Halldórs Laxness, með eftirmála eftir þýðanda.
325 bls., Málogmenning
Þú ert það sem þú étur, er
fullyrðing sem margir tals-
menn hollfæðu eins og óafhýð-
aðra hrísgrjóna, hafa haft á
lofti. Með keimlíkri rökleiðslu
en ögn meira réttlæti mætti
segja: þú ert það sem þú þýðir.
Ekki er þetta ósanngjarnt, því
ætla má að þýðandi finni til
einhvers skyldleika við þann
höfund eða þá bók sem hann
erfiðar við að þýða á eigið mál.
Það mun ekki öllum Ijóst hvað
þeir eiga sameiginlegt, Halldór
Laxness og Ernest Hemingway,
en Laxness hefur gert hinum
amerlska starfsbróður sínum
Halldór
þann greiða sem hann ekki
hefur gert mörgum öðrum, þ.e.
að þýða eftir hann tvær bækur,
Vopnin kvödd og Veisla i far-
ángrinum, en hina fyrrnefndu
hefur Mál og menning nú géfið
út aftur með eftirmála eftir
Laxness. Varla hef ég trú á að
skáldið að Gljúfrasteini hafi
laðast að anti-intellektúalisma
og sífelldum manndómsprófun-
um Hemingways, svo föstum
fótum sem hann sjálfur
stendur innan evrópskrar
mannúðarstefnu og hugvísinda,
og varla hefur sú illkvittni og
vöntun á örlæii sem kemur
fram í Veislunni höfðað til
hans.
Borgarísjakar
Skýringuna er að einhverju
leyti að finna í þeim tvískipta
eftirmála sem Laxness ritar við
Vopnin kvödd. Þar líkir hann
hetjum Hemingways beint og
óbeint við garpa íslendinga-
sagna og hina „sígildu engil-
saxnesku manngerð". En svo
stór hluti þessa eftirmála er
helgaður ritstíl Hemingways að
mann grunar að í þvi liggi
megingildi hans fyrir Laxness,
enda var hann sjálfur að „ydda
eigin stíl til átaka“ er hann
þýddi Vopnin eins og segir á
bókarkápu. Margt hefur verið
skrifað um stil Hemingways og
er ekki hægt að gera honum
skil I svo stuttu máli. Sjálfur
likti Hemingway honum við
borgarísjaka sem er neðan-
sjávar að sjö áttundu hlutum og
víst er að hann gerði sér far um
að skera hann niður og einfalda
svo mjög að eftir stæðu ein-
faldar og meitlaðar setningar.
Á vorum tímum
Ivitnun í eina af smásögum
hans úr safninu In Our Time
(Soldier’s home) segir meira
en allar lýsingar: „A distaste
for everything that had
happened to him in the war set
in because of the lies he had
told. All of the times that had
been able to make him feel cool
and clear inside himself when
he thought of them, the times
so long back when he had done
the one thing the only thing for
a man to do, easily and natural-
ly, when he might have done
something^else, now lost their
jarnbent steinsteypa í einingum
Traustar sperrur og tréverk, og
traustir menn til aó reisa húsin. Ná-
kvæm stöðlun framleiðslu okkar þýðir
ekki, aö öll húsin verði eins, heldur
þaó, að allir hlutar framleióslunnar
falla nákvæmlega inn í þá heiid, sem
þið veljið. Það eru margvíslegir mögu-
leikar á fjölbreytni í útliti húsanna og
innréttingum.
Traust og fjölbreytileg
einingahús.
Viö framleiðum bæði stór og smá
hús, atvinnuhúsnæði, bílskúra og ein-
býlishús eða raðhús. Einingabygg-
ing sparar ómetanlegan tíma, fé og
fyrirhöfn, bæði verktökum og atvinnu-
mönnum í byggingariónaói og öðr-
um húsbyggjendum.
HÚSASMIÐJAN HF
Súðarvogi 3, Reykjavík. Sími 86365.
cool, vaiuable quality and then
were lost themselves..." En 1
góðum höndum er ritstíll ekki
aðeins tæki heldur einnig boð-
beri ákveðinnar lífsskoðunar
og að því leyti hlaut eftirlíkj-
endum Hemingways að mistak-
ast og sjálfsagt hefur Laxness
orðið það ljóst að heimsmynd
sú er hann vildi túlka krafðist
margslungnari stílbragða en
þeirra sem Hemingway bauð
upp á. Þó má imynda sér að
hann hafi lært af þeirri miklu
vinnu sem Hemingway lagði I
handrit sín við að sneiða af,
endurskoða og hamra hverja
einustu línu. En það verður
ekki annað sagt en að Laxness
hafi tekist að gera þýðingu sína
einstaklega hnitaða og lifandi.
Örlagasaga
Sjálf hefur bókin fyllilega
staðist timans tönn sem örlaga-
saga I skugga styrjaldar og
sýnist nú engan veginn eins
harðsviruð og þegar hún kom
út, hér og erlendis, enda hafa
timar breyst og bækur með.
Hemingway kallaði Vopnin
kvödd reyndar „Rómeó- og
Júlíubókina mína“. En þar sem
þeir frægu elskendur þjáðust
og dóu vegna skyldleika við
stríðandi aðila, þá er eins og
þau Friðrik Hinrik og Katrfn
séu utan við þann hildarleik
sem geisar i kringum þau. Að
vísu hittast þau í striðinu, en
það er alveg eins hægt að hugSa
sér þau sem tvo bakpokaferða-
langa í Evrópu sem verða ást-
fangin í Flórens. Ast þeirra
verður siðan dýpri og þroskaðri
hvað sem tautar og raular i
hinum striðandi heimi kringum
þau og hvergi verður maður var
við hugarangur eða innri bar-
áttu vegna þeirra andstæðna,
en annars staðar slær Heming-
way sér upp í túlkun slikrar
togstreitu, t.a.m. i Hverjum
klukkan glymur. Ekki eru þau
Friðrik Hinrik og Katrín
heldur sannfærandi sem per-
sónur af holdi og blóði.
Þokukennd rómantík
Bardagalýsingarnar eru hins
vegar magnaðar en er þeim
lýkur og elskendurnir ræða
saman er næstum þvi eins og
ekkert hafi skeð og samtökin
verða að þokukenndri róman-
tík, eins og Edmund Wilson
bendir einhvers staðar á, og
persónurnar verða álíka óljós-
ar.
Höfuðkostir þessarar bókar
sýnast mér því liggja i því sem
gerist í kringum þau Friðrik og
Katrínu, bardaga- og landslags-
lýsingunum (t.d. í undanhald-
inu við Caporetto) sem eru með
því besta sem Hemingway
skrifaði, svo og í því andrúms-
lofti sem höfundi tekst að koma
til skila, bragði af tíðaranda i
Evrópu um og eftir heimsstyrj
öldina fyrri.

AÐALSTEINN
INGÓLFSSON