Dagblaðið - 18.04.1978, Blaðsíða 2

DAGBLAÐIÐ. ÞRIÐJUDAGUR 18. APRlL 1978.
Af hverju mega hestar
ekki ferðast á milli
landa eins og menn?
„Hvers vegna má ekki fara með
hestinn sinn til útlanda og koma með
hann aftur?” spyr Hjörleifur
Kristinsson, Gilsbakka, Akrahreppi,
Skagafjarðarsýslu, fyrir nokkru f brcfi
til Sigurðar Sigurðarsonar dýra-
læknir.
1 greinargerð með spurningunni
segir hann orðrétt: Ég var nýlega að
horfa á mót íslenskra hesta erlendis og
fór þá að hugleiða hvort ísland væri
eina landið í Evrópu sem gæti ekki
sent þangað hest og hann ætti aft-
urkvæmt. Vegna læknavísinda er nú
hægt með talsverðu öryggi að ferðast
hvert í heim sem er og koma aftur án
þess að taka hættulega sjúkdóma eða
bera þá með sér heim. Gildir þetta
aðeins um menn?
Sigurður sendi blaðinu spuminguna
og svar sitt við henni þar sem hann
telur marga vera að velta þessu sama
fyrir sér og svarið geta orðið til
fróðleiks öðrum en aðeins Hjörleifi.
SVAR: Hér á landi eru smitsjúkdómar
í hrossum svo til óþekktir, sem betur
fer. Hross hér á landi hafa verið
einangruð i 1000 ár og laus við smit-
álag. Það er þvi víst, að mótstaða í
stofninum er engin eða mjög lítil gegn
ýmsum álvarlegum sjúkdómum og
kvillum, sem landlægir eru erlendis.
Fjölmargir sjúkdómavaldar: veirur,
bakteríur, sveppir, sníkjudýr (lýs,
maurar, innyflaormar, lungnaormar,
hrossasullaveiki, skorkvikindalirfur)
hafa aldrei fundist á íslandi.
Annað kastið eru að finnast nýir
smitsjúkdómar erlendis og er þá í
fyrstu engin þekking eða litil um smit-
leiðir og varnaraðgerðir.
Á þessu hafa margir hestaeigendur
brennt sig fyrr og síðar og gilda þvi
strangar reglur um mót af þessu tagi
sem þú sást sagt frá, þótt ytri mynd
þess sýni samkomu lausa við aðhald
og afskiptasemi af þessu tagi.
Þrátt fyrir reglurnar og aðhaldið
verða „slys”. Nýir smitsjúkdómar
berast með hestum til heimalandsins.
Mér eru minnisstæðir faraldrar m.a.
hrossainflúensu, sem bárust til Noregs
meðan ég var þar við nám. Ýmislegt
var þó stöðvað þar i sóttkví.
Norðmenn hafa mjög strangar reglur
við slika flutninga landa á milli, mun
strangari en sumir aðrir og eru þó
margir sjúkdómar í hestum þar í landi
þeir sönju og i mörgum löndum
Evrópu.
Sumir smitsjúkdómar í hrossum eru
svo skæðir, að hætta getur fylgt
reiðtygjum og reiðfötum þeirra, sem
mótin stunda, og hefur verið haft
eftirlit með þvi hérlendis, aö slíkur
búnaður væri sótthreinsaður við
heimkomuna. Sjálfsagt fer eitthvað af
sliku fram hjá eftirliti og má vænta
„slysa” hér, þegar skilningur manna á
varúðarráðstöfunum og vilji til að fara
eftir þeim dofnar. Allar horfur eru á
þvi aðslikt verði fyrr en siöar.
Fræðsla til almennings um þessi
efni er nauðsyn, en erfið fáum dýra-
læknum. Við eigum enga sóttkví fyrir
hross og aöstaða til rannsókna á smit-
andihrossasjúkdómumog baráttugegn
þeim er litil sem engin hér ð landi,
enda hefur ekki þurft á slíku að halda
nema vegna prófa á vissum sjúk-
dómum í hrossum sem flutt eru utan.
Enginn veit þó til þess, að þeir
sjúkdómar, sem prófað er fyrir, hafi
fundist hérlendis. Heilbrigðisyfirvöld í
löndum þeim, sem héðan kaupa hross,
krefjast þó þess að prófin séu gjörð
vegna eigin öryggis. Rannsóknar-
aðstaða og starfslið. sérmenntað og
Brcfritari lýsir undrun sinni á að fólk megi flandra út um allan heim þrátt fyrir pestir og sóttir út um allt, en annað gildi um
hesta, jafnvel þótt þeir séu bólusettir í bak og fyrir. — DB-mynd: Sv. Þorm.
skipulagt, til að fást við faraldra, ef
upp kæmu í kjölfar innflutnings er þó
margfalt öflugra í flestum öðrum
löndum en Islandi.
Við innflutning á dýrum er alltaf
tekin áhætta hversu viðtækar rann-
sóknir sem gerðar eru og hversu öflugt
sem eftirlitið er fyrir og eftir inn-
flutning.
Vegna þess að hross okkar eru af
einangruninni viðkvæmari fyrir
sjúkdómum en önnur kyn kemur það
oft fyrir, að islensk hross, sem flutt
hafa verið til útlanda, hafi sýkst þar,
þrátt fyrir bólusetningar og önnur
varnarráð, enda eru engar bólusetn-
ingar fullkomlega öruggar til varnar.
Við búum við þá ómetanlegu sér-
stöðu að eiga hrossastofn, sem er svo
til laus við smitsjúkdóma. Af þeim
sökum eru engar hömlur á flutningi
hrossa innan lands,.eins og þær sem
gilda um flutninga á sauðfé, geitum og
nautgripum.
Hægt er að skrifa lista með tugum
sjúkdómsvalda sem aldrei hafa fundist
hér en gera usla eða hafa fundist i ná-
grannalöndum okkar, meginlandi
Evrópu, Bandaríkjunum og raunar
hvar sem borið cr niður. Þessir
sjúkdómsvaldar gætu borist heim með
hrossum, sem leyft væri að flytja til
landsins aftur eftir veru erlendis og
myndu öruggustu, þekktar sótt-
varnarreglur ekki geta tekið fyrir þá
hættu.
Það væri hörmulegt að flytja til
landsins nýjan sjúkdóm í búfé. Við
höfum um áratuga skeið sopið seyðið
af ógætilegum ráðstöfunum af því tagi
samanber karakúlsjúkdómana í sauð-
fé: Votamæði, þurramæði, visnu og
garnaveiki.
Við verðum að ganga út frá þvi að
margir smitsjúkdómar séu enn
óþekktir og þar af leiðandi verður illa
við komið vörnum gegn þeim.
Þetta veldur hinni hörðu afstöðu
til hrossaflutninga úr landi og til
landsins.
Um sjúkdóma I fólki gegnir öðru
máli. t fyrsta lagi myndu frjálsræðis-
hetjurnar góðu illa þola skerðingu á
ferðafrelsi, þótt það kynni stöku
sinnum að vera æskilegt, ef litið er
eingöngu á málin frá sóttvarnarsjónar-
miði. í öðru lagi er heilsugæsla fólks
yfirleitt margfalt öflugri en
heilsugæsla dýra og þar þarf lítt að
spara til þess að öryggis verði sem
fullkomnast, eins og sjálfsagt er
raunar. Stöðugt samband við útlönd
og snerting við smitvalda er sífelld.
Mótstaða fólks gegn smitsjúkdómum
er því meiri.
Þrátt fyrir þetta berast hingað far-
sóttir iðulega svo sem kunnugt er og
stundum fer illa.
Frá sýningu Kvartmiluklúbbsins i Laugardalshöll um páskana.
V
VAXANDIBÍLAMENNING
BÆTIR UMHVERFIÐ
Bílaáhugamaður hríngdi:
Svona af tilefni stóru bilasýningar-
innar langaöi mig aðeins til að benda á
að sýningar Kvartmíluklúbbsins og
Fornbílaklúbbsins hafa að mínu mati
orðið til að auka bílamenningu hér.
Hún var í lágmarki.
Sýningar þessar hafa orðið til að
opna augu fólks fyrir varðveizlu
gamalla bila sem sögulegra minja og
jafnframt til að glæða áhuga manna
fyrir smekklegu litavali á bilum sinum
og smekklegum skreytingum, ef um er
að ræða.
Ekki verður litið fram hjá þvi að
þetta er liður i að fegra umhverfi
okkar, ekki sizt með tilliti til hversu
mikið er orðið af bílum. Því fagna ég
að Bílgreinasambandið hyggst halda
sýningar annað hvert ár framvegis og
vona um leið að Kvartmílu- og Forn-
bílaklúbbarnir haldi áfram á markaðri
braut.
Raddir
lesenda