Dagblaðið - 09.09.1978, Blaðsíða 2

2
DAGBLAÐIÐ. LAUGARDAGUR 9. SEPTEMBER 1978.
„GOUN-
TRY-
MÚSÍK”
Haraldur hringdi og vildi koma
þeim ábendingum til umsjónarmanna
útvarpsþáttarins Kvöldljóö,
blaðamannanna Ásgeirs Tómassonar
og Helga Péturssonar, að spila meiri'
„cpuntry-músík" i annars ágætum
þætti.
DB hafði samband við heiðurs-
mennina tvo og fékk þau svör að þeir
myndu Ijúflega verða við óskum
Haralds. Reyndar hefðu þeir hugsað
sér að gera nokkra þætti um einstaka
listamenniog hljómsveitir á næstunni
og nefndu þar Bee Gees sem dæmi, en
töldu alls ekki fráleitt að gera einn þátt
um þessa tegund léttrar tónlistar.
Hún ætti sér formælendur fáa hér-
lendis, kannski væri hljómsveitin
Brimkló einna drýgst við að kynna
hana. Þú mátt því eiga von á
„country-músík” í útvarpinu Haraldur.
Ásgeir Tómasson og Helgi Pétursson, umsjónarmenn Kvöldljóös.
Velvakandi gengur of langt:
ÓBEIN HVATNING
TIL MANNVÍGA
Ein steinhissa skrifan
Það datt af mér andlitið, eins og
sagt er, þegar ég las Velvakanda i
Morgunblaðinu síðasta sunnudag. Þar
skrifaði einhver Þorsteinn Jónsson um
hernámsandstæðinga og kallaði þá
„óþverralýð”, „landráðalýð,” „föður-
landssvikara” og fleiri ónöfnum. Auk
jtess lagði hann óbeint til að þeir yrðu
teknir af lífi. „Samkvæmt Jónsbók er
þessi ráðlausi lýður réttdræpur af
öllum frjálsbornum mönnum hvar
sem i þá næst,” sagði hann.
Ég spyr: Eru virkilega engin
takmörk fyrir því hvers konar óþverra
er hægt að birta í blöðum? Er það ekki
brot á prentfrelsislögum þegar dagblað
eins og Morgunblaðið stuðlar óbeint
að því að hvetja til mannvíga?
Raddir
lesenda
• ss
I '|e?Smsand8t^n|ar^
llandráðalýöur vÞað er skyldV
l6þídhXí'"ÍvaWa rOd, í
lvaldhata ‘ 1 . t:a 9V0na lyð.
Itilfelh ísland , vísa þeim úrj
lUndí Þettager landráðalýöur. Þerf,
llandt- Þettae rússneskal
Iraunveruleg ^ logleg ogl
letnræðið ■■-nvö\d.Samkvæmt|
llýöraeöisleg stjórn
■jónsbók er Pe frjálsbornuml
Iréttdræpur °g - þJá n**t. Égl
Imönnum ^ sem nú sitja,l
lskora a valdhat-j skara skríöa ogl
lað ttta Köaf þessumófögnu&i L
|hretnsa landið föðurlands-1
ÍBurtúr land2Uisrhanda >gar \
r4"“i
l, , tt af þjóðinni an tafar. |
KLmahlíð 24/8 1978
- - -^eim^óng^
Vort daglegt
morð

Vísurograbb
um útvarp ^'i
Jón GunnarJónsson Q 'í/

Þorsteinn ö. Stephensen var lengi aðalþulur
útvarpsins. Margir hugsuðu þá hlýtt til hans,
ekki síst konur. Ein þeirra bað útvarpstíðindi
fyrir þessa vísu:
Óskir þó ég ætti sjö,
eins þær myndu hljóða:
Ó, að ég þekkti hann Þorstein ö.
þulinn okkar góða.
Broddi Jóhannesson, síðar doktor og kennara-
skólastjóri, var á námsárum sínum ígripaþulur,
en röddin þótti nokkuð hrjúf.
Suma mætti taka tröll,
tæp er hylli manna,
Broddi raspar innan öll
eyru hlustendanna.
Veri það öllum lýðum Ijóst
þó liggi á mjúkum kodda,
engum renna á I brjóst
undir ræðu Brodda.
Það er ekki gaman að guðspjöllunum þegar
enginn er í þeim bardaginn, sagði karlinn. Lengi
hefur verið til þessara orða vitnað. Vissulega
hefur þeim stundum þótt bragðdauft guðsorðið,
sem bundu hugann mest við vigaferli Islend-
ingasagna og hressilegar rímur. Andrarímur
þykja mér finar, en Hallgrímsrímur líka mér
ekki, er haft eftir skessunni. Slikur hefur lengi
verið uppeldismórall íslendinga.
En erum við þarna allir? Nei. Við höfum
lengi lifað í tveim heimum, sögu og veruleika.
Þeir hinir sömu, sem yndi hafa af blóðidrifnum
sögnum og kvæðum, reynast flestir í dagfari og
hversdagslífi mestu meinleysismenn, mega ekki
blóð sjá. Á lslandi hefur mannslíf verið dýrmæt-
ara en allt annað, heilög skylda allra að leggja
sitt eigið líf í hættu til þess að bjargaöðrum.
Þetta hefur verið manngildishugsjón íslendinga
um aldir.
Ég hef oft og lengi um þessar mótsagnir
hugsað. Er það kannski vegna þess hve fámenn
þjóðin er? Hefur okkur, sem þetta útsker
byggjum, kannski fundist við vera tengdir hver
öðrum sterkari böndum blóðs og samúðar, en
þegnar annarra þjóða? Eða höfum við verið í
meiri hættu, en aðrir, um að þurkast beinlinis út
og því hræddari en aðrir, látið okkur annara um
hvern einstakling?
Morð og önnur mannvíg voru fátíð hér á
landi fram á miðja þessa öld. Ég minnist þess er
ég kom fyrst til útlanda, nokkru fyrir 1940, og
fór að lesa í dagblöðum frásagnir af morðum og
ódæðisverkum, sem þá voru daglega að gerast,
hve undarlega mér brá — og þá ekki síst að
kynnast viðbrögðum fólks. Þetta virtist allt svo
hversdagslegt og gleymdist fljótt. Þá höfðu
hliðstæðir atburðir aðeins gerst tvisvar sinnum á
Islandi það sem af var öldinni. Ég var þá I skóla
og sagði félögum mínum frá þessu með
töluverðu stolti. — Ekki gæti ungur maður nú
sagt það sama. Á þessu sviði höfum við
íslendingar náð stærri þjóðum. Við stöndum
þeim jafnfætis í mannvonsku og óhamingju.
Hvað hefur gerst? Einangrun þjóðarinnar
hefur verið rofin í ríkari mæli en áður og það
hefur orðið okkur til vafasams ágóða. Við
höfum í fæstu kunnað fótum okkar forráð. —
Ekki enn að minnsta kosti. Siðasta strið og
tækni okkar aldar hefur breytt heiminum meir
en allar aðrar fyrri byltingar veraldarsögunnar.
Nú hugsum við Íslendingar og lifum eins og
hluti stórrar heildar, ekki mikið öðruvísi en
byggjendur annarra landssskika Evópu, með
sívaxandi áhrifum frá enn fjarlægari þjóðum.
Útvarpið og sjónvarpið eru aðaláhrifatæki
okkar tíma. Enn mætti nefna kvikmynda-
iðnaðinn og mokstur ómerkilegra bóka, blaða og
sorprita inn í landið. Og það sem kannski er
alvarlegra: Morð og önnur hryðjuverk eru að
verða eitt aðal inntak þess sem gerist innan
veggja heimilanna. Hvort sem okkur likar það
vel eða illa glymja skothvellir skammbyssu eða
gelt hríðskotabyssunnar í stofum okkar langar
stundir á hverjum sólarhring. Fæstir okkar eiga
þess kost að hverfa í hljóðeinangruð herbergi
eða skrúfa fyrir. Á flestum heimilum eru
börn og unglingar, sem finnst litið koma
til guðspjalls dagsins ef enginn er þar bardaginn
Æskulýðurinn bókstaflega elst upp við morð og
mannvíg. Virðingin fyrir lífi, rétti ein-
staklingsins til venjulegrar lifshamingju, hlýtur
að sljóvgast.
Það er ekki ætlun mín að kveða upp neinn
allsherjardóm yfir sjónvarpinu i þessum fáu
línum. Mér eru meir í hug hinar myrkari hliðar
þess en þær björtu. Ég held að við rekstur þess
hafi meir en eðlilegt og æskilegt er verið farið
eftir kröfum þess háværa fólks, sem vanist hafði
sorpmennsku Keflavikurflugvallarins. Útvarpið
átti sína fortíð áður en setuliðsúthellingin hófst
og ameriski smekkurinn heltók mikinn hluta
þjóðarinnar. Þessvegna er úrkynjunarsvipurinn
þar ekki jafn greinilegur og hann varð strax á
sjónvarpinu.
En þegar rætt er um sjónvarpið má ekki
vanmeta það, hve merkilegur menningarmiðill
það gæti verið — og er þrátt fyrir allt.
Ég hlusta á fréttir sjónvarpsins, marga
samstalsþætti og fræðslumyndir, ennfremur á
margar hóflega langar kvikmyndir frá
Evrópulöndum. Ég ætlast náttúrlega ekki til
þess að dagskráin sé miðuð við mínar þarfir, en
ég leyfi mér samt að fullyrða, að hún sé óþarf-
lega löng, betra væri að ætla fólki meiri timatil
annars en sjónvarpsglápsins t.d. til þess að
hlusta á dagskrá útvarpsins og bóklesturs. Mér
finnst það höfuðgalli á dagskrárstjórninni hve
litið samspil er á milli útvörpunardeilda Ríkisút-
varpsins, maður verður t.d. oft að hlaupa frá
einum dagskrárlið í miðjum klíðum til þess að
missa ekki af öðrum.
Hvernig stendur á þvi að þættir eins og Prúðu
leikararnir og Dave Allen, og hvað þeir nú heita
þessir skopleikir, eru látnir fylla dagskrártímann
viku eftir viku, jafnvel misserum saman ? Ég
þykist vita að þetta sé vinsælt efni. En má ekki
dreifa því á lengri tíma eða láta naumari
skammta duga?