Dagblaðið - 16.10.1978, Blaðsíða 11

DAGBLAÐIÐ. MÁNUDAGUR ló.OKTÓBER 1978.
11
N
réttri pólitískar. Þar var bæði um að
ræða Libana og Sýrlendinga sem vildu
ekki styðja Baa'th flokkinn og höfðu
leitað hælis í Líbanon af ótta við refs-
ingar. Þó að ekki hafi verið unnt að fá
upplýsingar um fjölmarga hefur
Amnesty tekizt í öðrum tilvikum aðfá
vitneskju um t.d. opinberan embættis-
mann, háskólakennara, og tvo lækna,
sem teknir voru í Trípólí og Beirút árin
1976 og 1977, en þeir eru nú i Al
Mezze fangelsi og hafa ekki komið
fyrir rétt. Þeir eru allir skoðanafangar.
Fjöldi þeirra, sem brottfluttir hafa
verið frá Libanon, hefur vaxið stórlega
siðan sýrlenzki herinn hóf að miðla
málum eftir að borgarastyrjöld hófst í
Libanon árið 1976, en hann er uppi-
staða arabíska friðargæzluliðsins í
Líbanon.
Fangabúðirnar í Mazna og Shtaura
eru á líbönsku landssvæði og yfirheyra
sýrlenzkir öryggisverðir þar fanga
sina. Sumir hinna handteknu eru
látnir lausir aö rannsókn lokinni en
mörg hundruð hafa verið send, mis-
jafnlega langan tima, i fangabúðir í
Sýrlandi.
Fangar sem fluttir eru frá Libanon,
eins og raunar allir aðrir pólitískir
fangar í Sýrlandi, eru oft langtímum
„horfnir"ogengin takmörk eru fyrir
því hve lengi hægt er að hafa þá í haldi
án yfirheyrzlu. Ættingjar þeirra hafa
oft ekki minnstu hugmynd um afdrif
þeirra eða dvalarstaði, stundum árum
saman.
Enginn veit nákvæmlega um fjölda
pólitískra fanga í Sýrlandi. Herlögin
sem nú eru þar i gildi veita öryggis-
vörðum óskorað vald til handtöku
þeirra sem grunaðir eru. Þeir fangelsa
fólk um óákveðinn tima án lögmætrar
yfirheyrslu eða málsmeðferðar. Þau
mannréttindi og lögvernd sem giltu
með lögum frá 1973 eru einskis metin
i mörgum tilvikum og látin vikja fyrir
öryggisreglugerðum.
Mörgum hinna pólitisku fanga er
haldið í leynilegum fangabúðum
öryggissveitanna og þar eru þeir yfir-
heyrðir. Fregnir hafa borizt um. að
þar sé beitt grimmilegum pyntingum,
iljastrokum, kaffæringum, fangar séu
brenndir með glóandi vindlingum og
kvaldir með rafslraumum. Að þvi
loknu eru fangar venjulega sendir i
borgaraleg fangelsi, annað hvort i
Damaskus eða öðrum stórborgum,
stundum i fangelsi hersins í A1 Mezze.
En jafnvel þar er oft erfitt að leita
fangana uppi, þar eð þeir eru fluttir
með vissu millibili úr einu fangelsinu i
annað.
Víetnam
búddista gegn öllu ofbeldi og algjör
neitun þeirra á herkvaðningu og
vopnaburði.
Að minnsta kosti tvisvar siðan 1975
hafa munkar og nunnur kveikt í sér
til að andmæla trúarbragðakúgun. 2.
nóvember 1975 fórnuðu 12 munkar
og nunnur lífi sinu á báli. Hinn 3.
marz 1977 tók nunna til sömu ráða
eftir að stjórnvöld létu ráðast á
hjálparstofnun búddista. 1 bæði skipt-
in lýsti stjórnin því yfir að fólkið hefði
gerzt sekt um kynferðisafbrot og þvi
gripið til þessara óyndisúrræða. Skól-
um, hælum, dagvistunarstofnunum og
öðrum liknarstöðvum búddista hefur
nú ýmist verið lokað eða stofnanirnar
lagðar undir stjórnvöld landsins.
HVAÐ MYNDISKE?
Hvað myndi ske, ef við lslendingar
hættum að nota islenzkar krónur og
•' notuðum i þeirra stað peninga annarra
þjóða?
Bóndinn fengi greitt fyrir kjötið sitt
og ullina i beinhörðum dollurum, sjó-
maðurinn fengi pund fyrir fiskinn
sinn, launþeginn kaupið sitt i mörkum
og ellilífeyrisþeginn fengi styrkinn
sinn í svissneskum frönkum. Kaup-
maðurinn seldi að sjálfsögðu sína vöru
i þessum gjaldmiðlum og allir hefðu
gjaldeyri til Kanarieyjaferða.
Þessir aðiljar myndu ekki tapa á þvi
fyrirkomulagi og kæmust þeir i eitt
skipti upp á lagið með það að fá greitt
fyrir þjónustu sína i gjaldeyri, myndu
þeir aldrei samþykkja að fara aftur að
fá greitt í krónum, sem hjaðna og
verða að engu i höndum þeirra í óða-
verðbólgunni.
Stjórnmálamenn okkar hafa sýnt
það og sannað, að þeir geta ekki
stjómað fjármálum landsins og nú er
svo komið, að við erum alveg að þvi
komin að verða gjaldþrota, því enginn
hefur þor eða kannski frekar styrk til
þess að stjórna landinu.
Sama staðan er að koma uppogi
Þýzkalandi eftir fyrri heimsstyrjöld-
ina, þegar óðaverðbólga eyðilagði hag-
kerfi landsins og eitt rúgbrauð kostaði
i lokin tvær milljónir marka. Þá var
svo komið að fólk vildi ekki taka við
greiðslum í þýzkum mörkum, heldur
verzlaði sín á milli i vöruskiptum eða i
erlendum gjaldeyri.
Hér á landi höfum við nú þegar visi
að þessu og mörg viðskipti manna á
meðal fara einungis fram i gjaldeyri.
Sparifjáreigendur opna gjaldeyris-
reikninga erlendis eða i Landsbank-
anum og Útvegsbankanum með 2—
5% vöxtum í stað þess að fá 32%
vexti i íslenzkum krónum. Fólk trúir
ekki lengur á islenzka gjaldmiðilinn.
Hví þá ekki að taka skrefið að fullu
og hætta að nota gjaldmiðil, sem ekki
gegnir lengur hlutverki sínu, hvorki
sem greiðsla fyrir þjónustu né tæki til
þess að geyma fjármuni?
Við þurfum ekki endilega að nota
peninga einnar þjóðar eins og dollara,
heldur getum við notað fleiri gjald-
miðla t.d. pund, mörk og franka. Það
er þegar gert í fríhöfninni hér og víða i
stórverzlunum erlendis, þar sem allt er
hægt að kaupa fyrir þessa gjaldmiðla
og afgreiðslufólk notar töflur til þess
að fljótt og vel geta reiknað út hvað
hlutirnir kosta í hverjum gjaldmiðli
fyrir sig.
En hver græðir á þessu? Óðaverð-
bólgan hverfur eins og dögg fyrir sólu,
bændur, launþegar, ellilífeyrisþegar og
sparifjáreigendur fá allt í einu raun-
veruleg verðmæti milli handanna í
stað íslenzkra króna, sem misvitrir
stjórnmálamenn hafa gert að gervi-
peningum, brátt álíka verðmætum og
matadorpeningum.
Kjallarinn
GrétarH. Óskarsson
En hver tapar þá á þessu? Við látum
þá svara þvi sem vita.
Grétar H. Óskarsson
flugvélaverkfræðingur
Kjallarinn
Banaslys í Breiðholtinu
Engar gangbrautir
Sú þróun hefur orðið í skipulags-
málum borgarinnar og undirbúningi
byggingarsvæða að ekki er úthlutað
lóðum fyrr en byggingarsvæðin eru
frágengin með götum sem lagðar eru
með varanlegu slitlagi. Þessi þróun
mála er mjög ánægjuleg og til mikilla
bóta í sambandi við alla umgengni og
umferð. Þróunin byggist fyrst og
fremst á þvi að lóðirnar eru seldar og
greiðsla fer fram strax og úthlutun er
lokið og hefur þetta gert yfirvöldum
kleift að ganga að fullu frá akbrautum
áður en byggingar eru hafnar.
Nú er svo ástatt í Breiðholtinu
viðast hvar að þrátt fyrir há gjöld fyrir
lóðir og þrátt fyrir að hverfið er mesta
bamahverfi borgarinnar sjást nær
engar gangbrautir.
Hvernær verður
banaslys?
Þegar ekið er um Breiðholtið kemur
fljótt í Ijós að allvel er séð fyrir þörfum
hins akandi vegfaranda, alls staðar
malbikað og ekki möguleiki að komast
út af malbikinu nema aka upp á
Vatnsendahæð. Malbikið er alls staðar
fyrir bílana og svo virðist að næsta
skref i gatnafrágangi sé að leggja kant-
stein. Breiðholtsgöturnar eru frábær-
lega vel lagðar malbiki og kantstein-
um. Það sem að bílunum snýr er í lagi.
Annar frágangur gatna, eða það
sem að gangandi vegfaranda snýr. er
algerlega vanrækt og vegna stórgrýtis
eða aurs þar sem gangbrautir ættu að
koma, hrökklast gangandi vegfarend-
ur út á götuna og (reim mun lengra út
á göturnar þar sem kantsteinarnir eru
komnir. en þar sem þeir eru ekki er þó
hægt að kóklast á mótum malbiksins
og moldarinnar.
Ástandið i gangbrautarmálum i
Breiðholti er þannig að hægt er að
segja til um hvenær banaslys verður.
Það er ægileg staðreynd að því virðist
mega bæta við að höfundar skipulags-
ins virðast ekki hafa gert ráð fyrir
gangbrautum þar sem þeirra er þó
augljós þörf.
Skólahverfi —
slysagildra
Á svæðinu milli Austurbergs og
Vesturbergs eru nú starfandi þrir
skólar en engin frágengin gangbraut er
finnanleg með jjeim götum nema á
litlum hluta með Norðurfellinu sem
afmarkar reitinn að sunnan. Börn og
V .......
þeim megin. Milli Seljabrautar og
Breiðholtsbrautar er búið að ganga að
fullu frá landinu. settár hafa verið
niður trjáplöntur og gras er komið frá
kantsteini og alla leið að trjáplöntu
svæðinu. Það er þannig engin gang-
braut með götunni austanverðri eða
þeim megin sem biðskýlin eru, hins
vegar götunnar eru bílastæði og út-
keyrslur með svo stuttu millibili að þar
væri óframkvæmanlegt að koma fyrir
gangbraut.
Það virðist þvi augljóst að skipu-
leggjendur svæðisins hafa gert ráð
fyrir þvi að ibúar svæðisins kæmu svif-
andi ofan úr skýjunum til þess að taka
strætó. Það er svo umhugsunarefni til
hvers þeir þurfa að fara i strætó sem
geta svifið i loftinu.
Áður en
slysið verður
Það er staðreynd að algert
ófremdarástand er í umferðarmálum
gangandi vegfaranda i Breiðholti. fatl-
aðir vöktu með myndarlcgum hætti
athygli á samgöngumálum sínum nú
nýlega.
íbúar í Breiðholti mættu taka þá til
fyrirmyndar með þvi að skipuleggja
gönguferð um byggðina. 1 þá göngu
ætti að fá konur með barnavagna,
börn á þrihjólum, reiðhjólafólk og
gangandi vegfarendur. Þessi hópur
ætti síðan að fara vítt og breitt um
byggðina til þess að sýna hversu oft
akbrautin verður eina færa leiðin.
Nokkur hluti göngufólks gæti svo
reynt að komast gangandi niður i bæ.
en þeim sem ekki þekkja til skal bent á
að fylgjast sérstaklega með þeirri til-
raun enda gæti hún orðið stórkostlega
spennandi þar sem hvergi finnst ncin
gangbraut með allri Breiðholtsbraut-
inni. þó svo að hún sé eina samgöngu-
leiðin niður í bæ.
Þessum hugleiðingum skal svo lokið
nteð þvi að benda á að strax verður að
gera stórátak í frágangi gangbrauta i
Breiðholti áður en of mörg slys hljót-
ast af ófremdarástandinu. Nýlega
urðu tvö slys á smábörnum sama dag
á gatnamótum Breiðholtsbrautar og
Stekkjabakka. Þessi börn voru á hjól-
um á akbrautinni en engin gangbraut
finnst þarna né hcldur hjólreiðastigur.
Slys þessi urðu ekki stórvægileg en
með vetri og myrkri fer i hönd erfiðari
og hættulegri timi, þvi er ekki (il set-
unnar boðið. Borgaryfirvöld verða að
gera átak í þessu máli, venjan ætti að
vera sú. að ganga i það minnsta frá
gangbraut annars vegar við götu um
leið og byggingar hefjast, en neyðar
kall mitt skal vera það að krefjast þess
að borgin sendi í það minnsta gröfu á
vettvang. Hún'gæti rutt burt stærsta
grjótinu þar sem gangbrautir eiga að
vera og sléttað drulluna, þá verður þó
hægt að ganga þar sem gangbrautirn-
ar eiga að vera í frostum (þegar um-
ferðarskilyrði eru best). en í rigningu
og þíðu verður þá að vaða drulluna
eða ganga akbrautina þegar aksturs-
skilyrði eru verst.
Það er með miklum kviða sem ég
horfi á eftir börnum minunt út í um-
ferðina i Breiðholtinu.
Jóna Jónsdóttir
húsmóðir
Jóna Jónsdóttir
unglingar úr öllu Breiðholti sækja
þessa skóla og þau sem ganga alla leið
i skólann eru meira og minna á ak-
brautunum alla leið. Þau sem vildu
hjóla í skólann eru lika dæmd á göt-
una að mestu leyti.
Þau börn sem taka strætisvagn i
skólann eru sýnu best sett en vegna
gangbrautaleysis eru þau þósett i stór-
hættu þann spöl sem er að og frá bið-
stöðvum enda eru til stórfurðuleg
dæmi um staðsetningu eða öllu heldur
frágang við biðstöðvarnar. Sem dæmi
skal nefnt að við Seljabraut austan
verða eru nokkur biðskýli og gatan
frágengin með malbiki og kantsteinum
/