Dagblaðið - 07.10.1980, Blaðsíða 13

DAGBLAÐIÐ. ÞRIÐJUDAGUR 7. OKTÓBER 1980.
13
nefnilega orð, sem gjarnan hefur
verið í útvarpsfregnum notað þegar
sauðmeinlausir meykóngar setjast að
völdum, s.s. í Hollandi, Danmörku
og Bretlandi, og að auki þá farið að
réttum lögum og lýðræðishefðum.
Hægri - Vinstri
Sennilega líður ekki nokkur dagur
svo, að landslýður fái ekki skýrslur
um að þetta eða hitt hafi verið að
gerast í heimsstjórnmálunum á
vegum hægri eða vinstri manna. Hitt
er aftur talsvert vafamál, hvort menn
almennt átta sig á inntaki þeirrar
klisju, ef nokkurt er. Þessi dilka-
dráttur á fólki eftir skoðunum eða
hegðun er vissulega orðinn svo flók-
inn, að erfitt er að átta sig á. Þegar
þar við bætist, að alls konar „Flóða-
labbar” leggja sig fram um að nota
hugtökin til að villa um fyrir fólki
með því að nota þau í ákaflega mis-
munandi gildum, er ekki góðs að
vænta. Sarpa er að segja um orðið
lýðræði.
Höfum við ekki varaðvitni að þvi,
að áratugum saman hefur almenn-
ingur, (alþýða manna) verið beinlínis
svívirtur með því kenna við hann
blóðstokkin einræðisríki víða um
heim með því að kalla þau í fréttum
alþýðulýöveldi?! sbr. hin umkomu-
lausu leppriki austantjalds, sem flest
hafa verið þrúguð undir tússneska
blóðveldið með vopnavaldi eða svtk-
um og þar sem fólkið á engan rétt
annan en að súpa bikar niður-
lægingarinnar í botn með því að
þegja við öllu röngu. Og jafnvel þó
menn á þann hátt afsali sér öllum
manndómi, er það engin trygging
fyrir því að hljóta lífs- og lima grið ef
valdhöfunum býður svo við að horfa.
Uppreisnir! —
Frelsisbarátta!
Þetta eru orðin, sem gjarnast eru
notuð til þess að túlka lífshræringar
fólks, sem í örvæntingu sinni reynir
að brjótast undan harðstjórn og
kúgun með einhverjum ráðum. En
það er nú ekki svo vel, að ætið sé
hægt að átta sig á þvi, hvað af
þessu er hvað, samkvæmt fréttatúlk-
unum.
Sumir forsprakkar þessara hreyf-
inga eru umsvifalaust hafnir upp sem
einstæðar frelsishetjur og aðdáunar-
verðar, þó blóð meðbræðranna velli
upp úr hverju þeirra spori, s.s. Che
Guevara nokkur fyrir vestan haf og
Yasser Arafat fyrir austan. Svo eru
aftur aðrir kallaðir bara ótíndir
uppreisnarmenn fyrir sama hlut og
er nærtækasta dæmið um Afganiog
Kúrda, sem ekki mátti minna kosta
en kalla til sjálfan rússneska herinn
til að þrúga þá til hlýðni við vald-
hafana.
Vitanlega mætti æra óstöðugan, ef
vitna ætti í allar furðufréttir af þessu
tagi, sem okkur berast á öldum ljós-
vakans bæði í myndum og máli. Hitt
verður aldrei nægilega áréttað, að
fréttamat, sem fólk á — að minnsta
kosti — rétt á að sé sem hlutlægast i
ríkisfjölmiðlum, er mikið trúnaðar-
mál. Þar á vitanlega alls ekki að
koma til samúð eða andúð frétta-
manns með þvi sem er að gerast og
frá er sagt. Þetta kann að þykja tíörð
krafa, en fullkomlega réttmæt samt.
Hugtakarugl
Líklega hefur varla nokkurt
hugtak borið jafnskarðan hlut frá
borðieinsog lýðræði. Auðvitað hafa
alls konar einræðisdindlar — innan
lands hér og utan — gengið fastast
fram í því að rugla fólk í ríminu um
inntak þess. Þar hafa kommúnistar
og aðrir iðglíkar þeirra verið fremstir
í flokki. Við, sem höfum getað fylgzt
með tilburðum þeirra í þessu efni í
hálfa öld eða meira, höfum vissulega
oft orðið þrumulostnir yfir hvað
þeim hefur tekizt að vefjahéðni að
höfði vitiborinna manna, hvað þá
hinna miðurgefnu.
Engum á að geta dulizt, að grund-
völlur undir lýðræðisskipulagi er
auðvitað frelsi og mannréttindi, sem
aldrei má fótum troða, nema verr
fari.
En við að horfa og hlusta á dásöm-
un þeirra á hinu rússneska einræðis-
blóðveldi, þar sem kosningar fóru og
væntanlega fara fram um einn fram-
bjóðanda á hverjum stað og Stalin
sálugi taldi það hið æðsta lýðræði,
auk þess sem menn voru murkaðir
niður í svívirtar grafir eftir geðþótta
Kjallarinn
Oddur A. Sigurjónsson
hans, hefði það átt að vekja mönnum
furðu og hrylling í stað þess að lofa
það og prísa, sb.r. núverandi Nóbels-
skáld okkar i Gerska æfintýrinu?
Siðari tima tilburðir þessara fugla
með hinn svo nefnda Evrópu-
kommúnisma eru svo sem litið
björgulegri, enda er nú orðið næsta
hljótt um hann.
Allra aumlegast er þó, að ekki
verður betur séð en að þeim þyki það
einhver málsbót, ef einhverjir aðrir
geri sig seka um brot eða brotabrot af
sviplíkum glæpaverkum og hinn
grúsiski, prestlærði þjóðvegaræningi
meðan hann var og hét. Vissulegaer
fráleitt, að fréttamenn þegi yfir
ódæðisverkum, hverjir sem fremja
þau, og auðvitað getur það illa
skartað á einum, sem skömm er að
hjá hinum. Hitt er og fráleitt að spila
einhvers konar „Svarta Pétur” með
fregnum um illvirki þjóða eða ein-
staklinga.
Hér hefur nú aðeins verið drepið á
fátt eitt af þvi, sem athugavert má
þykja um fréttamat og túlkun á voru
landi og verður látið við það sitja í
bili.
Oddur A. Sigurjónsson
^ „Auðvitað ætti að vera þarflaust að geta
þess, að þeir telja sig hafa rænt völdunum
til þess að styrkja lýðræðið!”
Kjallarinn
Hrafn Ssmundsson
Það vita allir, sem vilja vita, að um
aldamótin eða fyrr, verður komið allt
annað þjóöfélag á Íslandi. Þá munu
Islendingar, eins og aðrar tækni-
væddar þjóðir, verða knúðir til að
dreifa peningunum á lófaldur
fólksins, hvort sem þeim líkar það
betureða verr.
Fornminjar
í heilabúi
Opinberir starfsmenn stigu fyrsta
skynsamlega skrefið í lífeyrismálun-
um. Þeir slökuðu á klónni og grófu
krónutölupólitíkina og færðu
samningageröina yfir á skynsamlegt
og vitrænt svið. Þeir lögðu einfaldan
grunn i lífeyrismálunum fyrir verka-
lýðshreyfinguna að byggja á. Þessum
möguleika ætlar verkalýðshreyfingin
að klúðra, vegna. fornminja sem
forusta hennar geymir i heilabúi
sinu.
Dreifing
peninganna
Málið snýst ekki um það hvort líf-
eyrissjóðirnir geti greitt lífeyri á 21.
öldinni. Málið snýst um það hvort
tekin verði sú stefna nú i samningun-
um, sem sveigir þróun lifeyris og
atvinnumála og kaupgjaldsmála á
rétta braut. Málið snýst um það að
sveigja þjóðfélagið til réttlætis og
jafnaðar i framtíðinni.
Tækniþjóðfélögin eiga til þess
aðeins eina leið. Þau verða nú þegar
aö byrja að dreifa peningamagninu á
ævi fólksins. Þau verða nú þegar að
hefja undirbúning styttri vinnudags
og styttri starfsævi.
Rís ekki undir ábyrgð
Ef verkalýðshreyfingin klúðrar
þessu tækifæri, hefur hún tekið
mikla ábyrgð á sínar herðar. Ég efast
um að hún rísi undir þeirri ábyrgð.
Hrafn Sæmundsson
prentarl.
„Tækniþjóðfélögin verða nú þegar að
byrja að dreifa peningamagninu á ævi
fólksins.”