Ársrit Ræktunarfélags Norðurlands - 01.01.1986, Blaðsíða 24

Jónsson grasafræðingur ritaði í Búnaðarritið 1909 um gróðr-
ar- og jarðvegsrannsóknir 1906 og 1907 segir hann um
plöntutegundir í túnum í Árnessýslu að aðaltegund sé snar-
rótarpuntur einnig allmikið af túnvingli og vallarsveifgrasi og
að auk þeirra megi telja ríkjandi tegundir smára, sóley, fífla, t
vallarsúru og skarifífil. Helgi tekur fram að gróður í þessum
túnum sé svipaður og hann hafi séð í öðrum héruðum lands-
ins. Þó þessar upplýsingar séu takmarkaðar þá benda þær þó
ótvírætt til þess að i gömlu túnunum var mikið af tvíkím-
blöðungum. Með aukningu nýræktar og notkun áburðar,
einkum tilbúins áburðar upp úr seinna heimsstríði, þá varð
stærri hluti túnanna með sáðgresi og hinn aukni áburður með
meiri grasvexti virðist um stund hafa að verulegu leyti kæft
blómjurtir. Til þessa benda niðurstöður athugana Sturlu
Friðrikssonar í grein hans um rannsóknir á kali túna árin 1951
og 1952 en í töflu þar yfir hlutdeild einstakra jurta í túnum
kemur í ljós að hlutdeild tvíkímblöðunga er hverfandi lítil ef
undan er skilin hvítsmári fyrst og fremst í ókölnu landi og ,
enda haugarfi í kölnu landi. Sömu sögu er að segja um nið-
urstöður úr SAB-rannsókn er gerð var á vegum Ræktunarfé-
lags Norðurlands árin 1970-1972 (Jóhannes Sigvaldason
1977). Almannarómur á árunum eftir stríð var líka sá að
tilbúni áburðurinn hefði útrýmt blómjurtunum. Á ferðalög-
um mínum um Norðurland á vegum Ræktunarfélagsins síð-
ari hluta áttunda áratugarins þóttist ég taka eftir gullnum
túnum við bæi meira en fyrr — var raunar þá gerð lítilsháttar
athugun á nokkrum túnum sem sýndi að sóleyjar voru býsna
algengar.
Á ferð um landið milli Héraðsvatna og Blöndu sumarið
1986 er hins vegar gerð alvarleg tilraun til að kanna hve
útbreiddir ýmsir tvíkímblöðungar eru í túnum. Eins og getið
er í upphafi þessa pistils voru nokkur tún skoðuð ítarlega —
reynt að meta hlutdeild einstakra plöntutegunda — öðrum j
túnum var aðeins gefin umsögn. f töflu 1 er sýnd niðurstaða af
mati sem gert var á þeim túnum (túnspildum) sem betur voru
skoðuð. Rétt er að taka fram að þó plöntutegund sé ekki metin
með þekju getur hún hafa verið í landinu sem stakar plöntur.
26