Árbók Landsbókasafns Íslands - 01.01.1953, Side 80

80
PÉTUR SIGURÐSSON
villa er þó í nafni konungsins í ljósprentuðu útgáfunni, en aftur á móti í eintaki í Landsbókasafni,
er útgefandi hafði fyrir sér.
Eftir að ljósprentaða útgáfan kom út, eignaðist Landsbókasafn eintak af útg. 1580 prentað á
skinn. Við lauslega athtigun á þessu eintaki kom í ljós, að ástæða var til að bera á ný saman þau
blöð, sem eru ekki eins í öllum eintökum, og hafa sem flest eintök við þann samanburð. Skoðuð
voru 3 eint. í Lbs. og 6 eint. í söfnum í Kaupmannahöfn; eintökin í Danmörku athugaði cand. mag.
Ólafur Halldórsson fyrir mig. Þessi 9 eintök verða auðkennd þannig:
1578 A. Eint. í Kgl. Bibl., Kh., átt hefur Páll Jónsson. Eftir því er ljósprentaða útg. gerð.
— B. Eint. í sama safni; átt hefur Brynjólfur sýslumaður Thorlacius.
— C. Eint. í Landsbókasafni.
— D. Eint. í Kgl. Bibl. prentað á skinn.
1580 A. Eint. í Lbs. prentað á skinn.
— B. Eint. í Lbs.
— C. Eint. í Háskólabókasafni, Kh.
— D. Eint. í Kgl. Bibl.; átt hefur Þormóður Torfason.
— E. Eint. í Kgl. Bibl.; titilbl. prentað á 18. öld.
Dæmi um það, sem í milli ber:
Bl. Aij r. 1.1 I. Magnvs
1.11 jdugliga
1.13 nockut
Bl. Avij r. 1. 8—9 Aunguann skal
til lausnar nefna |
og þuiat
1578 A.
II. Magnvs
jdugliga
Nockut
Aunguann skal
til lausnar nefna |
og þuiat
1578 B; 1580 B, C, D, E.
III. Mgasnv
jduhliga
nockut
Aunguann skal
til lausnarnefna |
z þuiat
1578 C, D*; 1580 A
Hér eru þá þrjár gerðir blaðanna Aij og Avij og allar til í útgáfum frá 1578. Það er því ljóst,
að þessi afbrigði eiga ekkert skylt við þá endurskoðun, ef svo mætti kalla, sem gerð var 1580. Verð-
ur síðar vikið aftur að þessu.
Fyrsla blað í örkinni K var prentað upp 1580, textanum breytt og hann aukinn á 3 stöðum. En
þetta blað var ekki sett upp einu sinni árið 1580, heldur tvisvar. I viðauka í 4. línu á aftari bls.
stendur systrum í 1580 A, D og E, en Systrum í 1580 B og C.
Líklegasta skýringin á þessu er sú, að prentararnir hafi gloprað niður letrinu, meðan þeir voru
að prenta, þótt undarlegt megi virðast, að það hafi tvívegis hent við prentun blaðanna tveggja í 1.
örk. Eða að þessi blöð hafi skemmzt, og þá tvívegis blöðin í 1. örk, nema hvorttveggja hafi komið
fyrir.
Ekki voru athuguð fleiri blöð í bókinni en þessi 3, sem áður var kunnugt um, að væru mismun-
andi.
Skinnbók Landsbókasafnsins er öll prentuð á uppskafninga, þ. e. blöð, sem skrifað hefur verið á
áður og skriftin skafin af, nema Ki og öftustu blöðin fjögur. Blöðin tvö í örk A eru prentuð á upp-
skafning, eins og hin blöðin í örkinni. Handrit þau, sem notuð hafa verið til þess að prenta bókina
á, virðast öll hafa verið skrifuð á erlent skinn (til þess hafa verið teknar fleiri bækur en ein); aftur
á móti virðist sem íslenzkt skinn hafi verið notað í Kt og öftustu blöðin. Ki hefur verið skorið frá
K viij og nýprentaða blaðinu skotið inn í staðinn og það saumað inn með örkinni. Af þessu erljóst,
að útgáfan 1580 er gerð á þann hátt, að skipt er um blað í örkinni K og 4 blöð sett fyrir 2 öftustu
blöðin, auk þess sem merki, leiðréttingar og viðaukar er víða sett á spássíu, sbr. Monum. typogr. Isl.
I 1578 D er Agnvs (í orðinu MAgnvs) skrifað með rauðuin lit; það er að öðru leyti í þessum
flokki. Þessir stafir hafa verið skafnir út (eint. er pr. á skinn) vegna prentvillunnar og skrifað
ofan í.