Frjáls verslun - 01.06.1950, Blaðsíða 3

S amningurinn.
Samningurinn er að ehri til tvíþættur. í fyrsta
lagi bráðabirgðaráðstafanir, sem fela í sér dáliitla
slökun á fjárhagshöftum milli landanna, og í
öðru iagi stofnun fastanefndar, sem athuga á
möguleikana á frekari aðgerðum í sömu átt.
Nokkur helztu atriði bráðabirgðaráðstafan-
anna eru þessi:
1. Hlaupandi greiðslur■
Frjáls yfirfærsla milli landanna skal vera á
svokölluðum hlaupandii greiðslum. Til þeirra
teljast greiðslur á vörum, sem ekki þarf inn-
flutningsleyfi fyriir, og vörum, sem þegar
'hefur verið veitt innflutningsleyfi fyrir, öll
flutnilngsgjöld og önnur þjónusta, vextir af
lánum og samningsbundnar afborganir, og
fé til ferðalaga. Greiðslur þessar eiga þó einn-
ig framvegis að vera háðar eftirliti til þess
að hindra, að heimildin sé misnotuð.
2. Frystar innistœður.
Ríkisstjórmirnar munu eftirleiðis ekki hindra
heimflutning innistæðna, sem þegnar samn-
’iingsríkjanna eiga. Eiinnig er heimiluð sala á
verðbréfum og heimflutningur andviirðis
þeirra. Leyft er að yfirfæra innistæður þegna
eins af samninsgríkjunum yfir á reikning-
þegna annars samningsríkis. Til þess að korna
í veg fyrir óeðlilega miklar fjármagnshreyf-
ingar af þessum ástæðum, skal livert ríkjanna
halda sérstakt bctkhald yfir þessa eignatil-
flutninga. Vilji eitthvert ríkjanna takmarka
þessar tilfærslur, ber því að leita til þess sam-
þykkis hinna samningisaðiljanna,
3. Lánastarfsemi.
Ríkin vilja afnema eftir því sem hægt er allar
hömlur á lánveitiingum milli landanna, ef
lánin á að nota í efnahagslegum tilgangi.
h. Fjárfest.ing.
Ríkin vilja stuðla að aukinni fjárfestingu
nrilli samningslandanna. Þó muinu reglur
um takmarkanir á kaupum útlendinga á
fasteignum og verðbréfum verða áfranr í gildi.
5. Persónulegar yfirfœrslur.
Leyfð skal yfirfærsla á erfðafé og takmark-
aðar, persónulegar, crsanrningsbundnar yfir-
færslur, t. d. í góðgerðaskyni.
6. Pundagrciðslur til þriðja lands.
Athuga skal nröguleika á því, að lrvað nriklu
leyti hægt er að heinrila skandinavísku ríkj-
unum að nota sterliingspund til gre.ðslu í
öðrum ríkjum.
7. Sterlingsvceðið.
Brezka ríkisstjórnin nrun leggja til við gjald-
eyrisyfirvöld þeirra ríkja, senr eru innan Sterl-
ingsvæðisins, að þau veiti skandinavísku ríkj-
ununr hliðstæðar tilslakaniir í gjaldeyrismál-
unr og Bretar lrafa veitt þeinr.
Þá er í sanrningnum greint frá hlutverki lrinn-
ar brezk-skandilnavísku efnahagsnefndar. Skal
hún skipuð átta fulltrúum, tveim frá hverju
þátttökuríkjanna, crg er starfsskrá hennar þessi:
1. ) Að lrafa eftirlit nreð framkvæmd á þeinr
bráðabirgðaráðstölununr, senr samningur-
inn gerir ráð fyrir, og einnig að gera ábend-
ingu unr ítarlegri ráðstafanir, senr gætu orð-
ið til þess að efla fjárhagssamvinnu ríkjanna.
2. ) Að rannsaka orsakir jafnvægisleysis í við-
skiptum nrilli nefndra ríkja, sem annað-
lrvort er fyrir lrendi eða kann að konra í
ljós, og benda á ráð til úrbóta.
3. ) Að athuga önnur sameiginl’eg efnahagsnrál,
senr lögð kurina að vera fram til unrræðu.
4. ) Að senda a. nr. k. einu sinni á ári hinunr
fjórunr ríkiisstjórnunr tillögur varðandi fyrr-
greind atriði.
Skýringar við samninginn.
Hér lrefur aðeins verið nrinnzt á aðalatriði
samningsins, en við þau eru ýnrsir fyrirvarar og
fráviik, senr síðar skal tæpt á. í lreild er sanrning-
urinn laus í böndunum og sjálfsagt vonbrigði
þeinr, senr við því lrafa búizt, að af þessunr unr-
ræðunr sprytti þegar í stað fullskapað efnahags-
bandalag. En þess var ekki að vænta, nr. a. sök-
unr þess, að sanrningsgerðin fór franr í flýti, og
slík nrál þurfa langa þróun.
Áberandi er, að þau tvö nrálin, senr nrestu
skipta þessar þjóðir, innflutningsmálin og breyt-
'i|ng sterlingspunda í dollara, voru ekki rædd,
og unr þau efni eru engin ákvæði í samningn-
unr. Öllum viðkonrandi ríkjunr hefði auðvitað
verið nrestur ávinningur í, að 'eitthvað hefði
verið losað unr innflutningslröft á vörunr. En
svo varð ekki, því sannningurinn fjallar í raun og
veru aðallega unr ýnrsar tegundir af greiðslum,
aðrar en vörugreiðslur. Dollaraskorturinn er og
brennandi úrlausnarefni fyrir skandinavísku rík-
in, því að þau eiga öll við þann vanda að glíma,
FRJÁLS VERZI.UN
79