Frjáls verslun - 01.08.1954, Blaðsíða 9

Þegar fyrstu flugvélarnar
komu til Reykjavíkur
þyrptusi menn upp á Arnarhól og horfÓu í suðurátt
\---------------------------------------------1
(
í ágúst s.l. voru 30 ár liðin frá því Svíinn
Eric Nel'son lenti flugvél sinni á Hornafirði
eftir rúmlega 8 klst. flug frá Kirkwall í Orkn-
eyjum, en það var einn af áföngunum í hnatt-
flugi Bandaríkjamanna árið 1924. Nelson
hinn sænski braut blað í flugmálasögu Is-
lendinga, því hann varð fyrstur manna til
þess að koma loftvegu til íslands. Með því
markaði hann eigi aðeins tímamót í sögu
íslands, heldur einnig í sögu alþióðaflugsam-
gangna.
Flugmálafélag íslands minntist þessa merk-
isviðburðar í sumar með því að reisa minn-
isvarða við flugvöllinn á Hornafirði, og var
NeJson boðið hingað til lands til þess að
vera viðstaddur afhjúpun minnisvarðans,
sem er stuðlabergssúla. Fór athöfn þessi fram
á Hornafirði þann 2. ágúst, en þá voru rétt
30 ár liðin síðan Nelson lenti þar. Viðsiaddir
athöfnina voru auk Nelson ýmsir forustu
menn íslenzkra flugmála.
í eftirfarandi grein, sem skrifuð var fyrir
röskum 20 árum, segir prófessor Alexander
Jóhannesson frá því, er Eric Nelson og félag-
ar hans komu til íslands í hnattfluginu mikla
1924.
Flugfei'ðir allar tóku miklum framförum í
heimsstyrjöldinni og eftir þann tíma keppast
margar þjóðir um að kom á föstum flugferðum
milli landa og heimsálfna og fljúga yfir heims
höfin. Loks var stofnað til heimsflugs af Banda-
ríkjamönnum 1924. Skyldu fjórar flugvélar taka
þát't í þessu ferðalagi og voru þær merktar 1,
FRJÁLS VEUZLUN
2, 3, og 4, en stjórn Bandaríkjanna lagði til her-
skip til þess að vera flugvélunum til aðstoðar,
ef eitthvert óhapp kynni að bera að, er flogið
væri yfir heimshöfin. Flugvélarnar áttu að
fljúga yfir 22 þjóðlönd og bera vitni um snilli
og forystu Bandaríkjanna í flugmálum um víða
veröld. Var vænghaf hverrar flugvélar 50 fet,
hraðinn 175 enskar mílur á klukkutíma og gat
hver flugvél tekið 800 gallónur af benzíni og
verið 20 tíma í einu í lofti. Foringi fararinnar
hét Martin og var majór, en í hverri flugvél
voru tveir menn og voru liinir flugmennirnir
Nelson, Smith og Wade. Flugið hófst í Seattle
í Washingtonfylki (i. apríl 1924 og allur heimur-
inn veitti ferðalagi þessu sérstaka athygli. Fyrst
var flogið yfir Alaska, en þá heltist ein flugvélin
úr lestinni, sú, er Martin majór stýrði. Eftir það
flugu þrjár flugvélarnar áfram vfir Japan, Siam,
Vesturindland, Persíu, Mesopótamíu, Sýrland,
Tyrkland, Rúmeníu, Serbíu, Austurríki, Þýzka-
land, Frakkland og England, en þaðan skyldi
flogið' til Islands og síðan yfir Grænland og
Labrador heim aftur.
Frá Kirkwall í Orkneyjum var lagt af stað til
Islands laugardaginn 2. ágúst, kl. 7,25 um morg-
uninn. Fengu þeir félagar veðurskeyti frá öllum
nálægum löndum áður en þeir lögðu af stað,
einnig frá íslandi, en fjögur amerísk herskip
lögðu um lík't leyti af stað áleiðis til íslands til
þess að vera til aðstoðar og fór eitt þeirra alla
leið til Hornafjarðar og lá þar skannnt fyrir utan.
Þegar þeir voru komnir skannnt frá Orkneyjum,
skall á þoka og treystust tveir flugmanna ekki
til að halda áfrain og sneru aftur til Orkneyja.
En flugvél nr. 4, sú, er Nelson stýrði hélt áfram
og lenti í Hornafirði eftir 8% tíma flug klukkan
4 um eftirmiðdaginn — fyrsta flugvélin, er kom
85