Frjáls verslun - 01.06.1958, Blaðsíða 7

fylla þessi vörumerki ekki það nauðsynlega skil-
yrði að aðgreina vöruna nægjanlega frá sams
konar vörum annarra framleiðenda. Þess vegna
geta þeir framleiðendur, er nota þessi vörumerki,
búizt við því, að aðrir byrji að framleiða fiskboll-
ur uppi á Akranesi og kalli þær Akranes-bollur,
eða ost austur í Flóa, og kalli þá vöru Flóa-osta.
Eru þá þessi vörumerki þeirra, er fyrstir byrjuðu
að nota þau orðin verðlaus og allur kostnaður
við að auglýsa merkin glataður, enda virðast
merki þessi ekki njóta neinnar lagaverndar sam-
kvæmt gildandi vörumerkjalögum.
Yfirleitt má segja, að staðarnöfn séu með öllu
ónothæf, sem vörumerki. Sama gildir að mestu
um almenn orð úr málinu, enda varhugavert
að veita mönnum einkarétt til notkunar slíkra
orða. Vörumerkjalöggjöf flestra þjóða gerir og
ráð fyrir því, að orð þau, er notuð eru sem
vörumerki séu sérstaklega tilbúin orð í því skyni.
Sérstaklega tilbúin orð hafa og ýmsa kosti fram
yfir önnur almenn orð úr málinu, sem vöru-
merki. Þannig er t. d. erfiðara að stæla slík orð,
auk þess, sem oft getur verið betra að muna
þau en ýmis almenn orð, en hvorttveggja hefur
mikla þýðingu fyrir styrkleika vörumerkisins.
Mörg þekktustu og verðmætustu vörumerki
heimsins eru og sérstaklega tilbúin orð, sbr. t. d.
vörumerkin Kodak, Nivea, Ronson, Esso og
Persil.
Samkvæmt eðli sínu má segja, að vörumerkin
skiptist í þrjá aðalflokka.
Til fyrsta flokksins má telja svokölluð „hrein
orðmerki“, eins og t. d. Ford, Cutex eða Stude-
balcer. Til annars flokksins heyra svokölluð
„samsett orð- og myndmerki“, eins og t. d. Camel
með myndinni af úlfaldanum eða vörumerkið
His Masters Voice, ásamt með myndinni af hund-
inum, sem er að hlusta á grammófóninn. Og
loks er svo þriðji flokkurinn, en það eru svo-
kölluð „hrein myndmerki“, án nokkurra orða,
sem vitanlega getur verið svo að segja hvaða
mynd sem er.
Þegar velja á nýtt vörumerki er því rétt að
athuga vel, úr hverjum þessara þriggja flokka
sé rétt að velja merkið. Margir telja að merki
úr fyrsta flokknum, þ. e. hrein orðmerki séu
einna hentugust, þótt merki úr öðrum flokkn-
um séu næstum jafnvinsæl. Aftur á móti eru
merki úr þriðja flokknum, þ. e. hrein mynd-
merki, ekki mjög heppileg sem vörumerki. Kem-
ur það m. a. fram í því, að „myndmerki“ verða
Samsett orð- or; myndmerki
STUDEBAKER
Hreint myndmerki Hreint orðmerki
að jafnaði ekki borin fram, heldur aðeins séð.
Ennfremur er ekki eins gott að muna ýmsar
margbreyttar myndir, eins og orð, en það er ein-
mitt mjög þýðingarmikið atriði í sambandi við
auglýsinga- og sölumátt merkisins, að merkið
sé einfalt og gott að muna það. Þá verða „hrein
myndmerki“ vart auglýst í útvarpi, en hér á
landi er það mikill galli á vörumerki, a. m. k.
á meðan við höfum ekki fengið sjónvarpið.
Af því, sem nú hefur verið sagt, er ljóst, að
það er engan veginn vandalaust að velja vöru
sinni það vörumerki, er uppfyllir allar þær kröf-
ur, er gera verður til góðs vörumerkis. Eins
og menn þeltkja, er oft lagt í geysimikinn
kostnað í sambandi við merki það, sem varan
á að seljast undir. Merkið er ýmist sett á vör-
una sjálfa, eða á umbúðir hennar. Kostnaður
við umbúðir er oft verulegur, en auk þess er
kostnaðurinn við að auglýsa merkið einnig mik-
ill. Er því áríðandi, að engin hætta sé á, að
þessi kostnaður og fyrirhöfn í því sambandi fari
til ónýtis.
Vígorð (slogans) og sölumóttur þeirra.
Eins og áður er sagt má skipta vörumerkj-
unum, eftir gerð þeirra, í þrjá aðalflokka. í raun-
réttri mætti einnig nefna fjórða flokk vöru-
merkja, en það eru liin svokölluðu „slagorð“
eða „slogans“, sem e. t. v. mætti nefna vígorð
á íslenzku. — Flestir kannast t. d. við setning-
una: Guinness is good jor you, eða ef íslenzk
dæmi eru tekin: Á hvers manns disk jrá Síld
og jisk, — Bara hríngja, svo kemur það, — Allt
á sama stað, — Sparið og notið Sparr, — Alltaj
er hann beztur Blái borðinn, — Opnið eina
dós og gæðin koma í Ijós, — Vísis kajjið gerír
alla glaða.
Hefur reynslan sýnt, að þessi gerð vöru-
Framh. ó bls. 23
FRJÁLS VERZLUN
7