Frjáls verslun - 01.06.1958, Blaðsíða 20

Jafnvægi í byggð landsins . . .
Framh. af bls. 4
byggðinni verður að byggjast á, er þéttbýlið og
mun þá dreifbýlið í nágrenninu þróast eðlilega.
En lítil þorp duga ekki í þessu sambandi, þau
eru hvorki sjálfum sér nóg né geta veitt nær-
liggjandi sveitum þann scuðning sem skyldi. Það
er því mikilvægt liér á landi, að vel sé búið að
fáum stöðum, sem virðast munu eiga mesta
framtíð fyrir sér og munu þá vandamál ann-
arra byggðarlaga leysast að mestu sjálfkrafa, á
þann hátt sem þjóðfélaginu er fyrir beztu. Hljóta
þá sum útnes og afdalir að fara að meira eða
minna leyti í eyði. Enda er nauðsynlegt að mena
geri sér ljóst, að þjóðin hefur ekki efni á að gefa
mönnum kost á öllum nútíma-þægindum á af-
skekktustu stöðum.
Munu nú settar fram hugleiðingar um það, á
hvaða stöðum á landinu má telja æskilegt að
stuðla að myndun bæja (eða borga), eða stækk-
un þeirra sem fyrir eru, og hvernig búast má
við að framtíðarþróunin geti orðið.
Vesturland
Alcranes er of nálægt höfuðborginni til að geta
skapað nokkurt verulegt jafnvægi á móti henni.
En bærinn er líklegur til að vaxa töluvert. Að-
staða til útgerðar er góð, sementsverksmiðjan
mun sennilega leiða af sér aukna starfssemi á
ýmsum sviðum og samgöngur eru góðar við hið
víðlenda Borgarfjarðarhérað.
Rifshöfn, ásamt Hellissandi virðist mesti
framtíðarstaðurinn við Breiðafjörð. Þegar höfn-
in er fullgerð má búast við, að þar vaxi upp
veruleg útgerð og fiskiðnaður. En nauðsynlegt
er að góðar samgöngur á landi verði við Ólafs-
vík, svo að staðirnir geti myndað efnahagslega
heild, enda eru ekki nema nokkrir km á milli
þeirra.
Isafjarðarkawpstaður verður án efa áfram
stærstur bær á Vestfjörðum, en hann virðist
ekki líklegur til að stækka mikið, þótt það væri
æskilegt til þess að bærinn verði sem bezt fær
um að rækja hlutverk sitt sem iniðstöð athafna-
lífs þessa landshluta. Eðlilegt er að togaraút-
gerð sé undirstaða atvinnulífs á Vestfjörðum.
Norðurland
Siglufjörður stækkar varla mikið frá því sem
nú er, en full ástæða virðist til að gera ráð fyrir
að miklar síldveiðar eigi eftir að hleypa fjöri í
atvinnulíf bæjarins á ný.
Akureyri hefur miklu hlutverki að gegna sem
höfuðborg Norðurlands og væri mjög æskilegt að
liún stæklcaði mikið. Yrði það ómetanlegur
stuðningur einum eða jafnvel tveimur lands-
fjórðungum og nokkur raunveruleg samkeppni
gæti þá skapazt við höfuðborgina í fyrsta skipti
í sögunni. Borgarstæði er ágætt á Akurcyri og
alhnikil landbúnaðarhéruð eru í næsta nágrenni,
en mjög mikilvægt er að samgöngur á vetrum
geti orðið sem öruggastar við Skagafjarðar- og
Þingeyj arsýslur.
Lítið hefur fjölgað á Akureyri um nokkurra
ára skeið og er ekki líklegt að mannfjöldinn þar
margfaldist á næstu áratugum, eins og þyrfti
að gerast, ef bærinn á að geta rækt hlutverk sitt
sem skyldi í framtíðinni. Aðeins eitt virðist
geta stuðlað að þessu, en það er að á Akureyri
rísi upp stóriðnaður, sem komið verði á fót með
erlendu áhættufjármagni. Á annan hátt sýnist
útilolcað að úr framkvæmdum geti orðið í nægj-
anlega miklum mæli. Komið hafa fram hug-
myndir um að reisa mætti alúmínverksmiðju
á Akureyri og fá orku frá Dettifossi. Gæti slík
framkvæmd, ein sér, leitt til 5 þús. manna fjölg-
unar í bænum. En virkjun fallvatnsins gæti
einnig leitt af sér töluvert aukinn iðnað, sem
væri algjörlega í höndum innlendra aðila. Fleiri
virkjanir, svo sem við Goðafoss, myndu gefa
fyrirheit um áframhaldandi iðnaðarþróun.
Ilúsavík er líkleg til að vaxa nokkuð, þótt
hún yrði áfram alveg í skugga Akureyrar.
Austurland
Egilsstaðir liggja mjög miðsvæðis á Austur-
landi, en hafa ekki greiðan aðgang að sjó. Lík-
legasta leiðin til að stuðla að borgarmyndun á
Austurlandi virðist vera að koma á góðum og
öruggum samgöngum milli Egilsstaða og ein-
hvers fjarðarins, og skapa önnur nauðsynleg
skilyrði fyrir iðnað, og er þá raforkan mikilvæg-
ust. Mun þetta, sem eðlilegt er, vera eitt mesta
áhugamál Austfirðinga. Viðvíkjandi samgöngu-
málunum munu fyrst og fremst tveir möguleik-
ar hafa verið ræddir. Annaðhvort að tengja
Egilsstaði sem bezt við Seyðisfjörð eða Búðar-
eyri við Reyðarfjörð, en þar eru hafnir góðar.
Milli Egilsstaða og Seyðisfjarðar er aðeins um
18 km loftlína, en vegurinn er 26 km langur og
20
FRJÁLS VERZLUN