Frjáls verslun - 01.10.1958, Blaðsíða 9

an bæjarfélögin, sem með þessari lagasetningu hafa
misst spón úr aski, hafa frjálsar hendur til þess að
framkvæma raunverulegt eignanám hjá fyrirtækj-
um, með því að innheimta margfaldar hreinar tekj-
ur þeirra, án þess svo mikið sem veltuútsvarið
sé frádráttarbært, geta mcnn gert sér í hugarlund
hve lengi slíkt getur haldið áfram.
Um veltuútsvarið segir hinn kunni, sænski
skattasérfræðingur, prófessor Vásthagen, m. a. í
skýrslu sinni um skattlagningu á Islandi:
„I kafla B er getið þess sérkennilega skatts,
veltuútsvarsins, sem lagt er á veltu fyrirtækjanna.
Ókostir skattakerfis sveitafélaganna, sem drepið
var á hér rétt áður eiga sérstaklega við um þennan
skatt. Mér virðist hann algjörlega ósamræmanleg-
ur skattkerfi, sem byggir á þeirri meginreglu, að
skattleggja hrcinar tekjur. í kafla D er sýnt, að
þetta veltuútsvar nemur í vissum atvinnugreinum
vcrulega hærri upphæð en skattskyldar tekjur, en
við ákvörðun þeirra má ekki draga frá veltuútsvar-
ið. Það vekur undrun, að þetta skuli ckki hafa
verið talið brjóta í bága við regluna um skatt „eftir
efnum og ástæðum“. Með því að leggja á þennan
veltuskatt geta útsvarstjórarnir hamlað verulega
þróun fyrirtækja og gert vissar atvinnugreinar
algerlega óarðbærar. Skattlagning á veltu virðist
hafa slíkar efnahagslegar afleiðingar, að sveitafélög-
um ætti ekki að vera heimilt að beita henni“.
Það hlýtur því að vera ákveðin krafa atvinnu-
veganna að hætt verði þeirri fáránlegu og skamrn-
sýnu rányrkju, sem nú er beitt, og þeim verði án
tafar, i fyrsta lagi tryggð skynsamleg meðhöndl-
un, með lagasetningu eða í framkvæmd, í þá átt,
að samanlagðir skattar til ríkis og bæjarfélags fari
aldrei fram úr hreinum tekjum, enda mun annað
óþekkt í nokkru vestrænu þjóðfélagi, sem er upp úr
því vaxið að láta hverjum degi nægja sína þján-
ingu. — Þetta mál verður ríki og bæjarfélögin að
leysa í sameiningu, og eru til þess ýmsar leiðir, þó
ekki skuli farið inn á þær að svo stöddu.
í öðru lagi, af skynsemis- og sanngirnisástæðum,
skuli engu félagsformi vera mismunað um skatt-
lagningu, þ. e. a. s. samvinnufélögum, hlutafélögum,
bæjar- og ríkisrekstri, beri að greiða sömu skatta
og útsvör, þannig að greinilega megi koma í ljós,
hvaða rekstrarfyrirkomulag sé hagkvæmast. Væri
óskiljanlegt, ef nokkur sá, er heldur vill hafa það
er sannara reynist, gjörist til að andmæla því, að
úr þessu yrði skorið í eitt skipti fyrir öll á þennan
hátt, enda vafalaust, að það mundi verða mjög
lærdómsríkt.
SKARÐ FYRIR SKILDl
Erlendur Ó. Pétursson,
forstjóri, andaðist 25. ág.
s. 1. Ilann var fæddur í
Reykjavík, 30. maí 1803.
Foreldrar hans voru Pétur
Þórðarson, skipstjóri og
Vigdís Teitsdóttir, kona
hans, cr bjuggu í Götuhús-
um hér í bæ. Ungur að
aldri hóf Erlendur að
starfa að verzlunarstörfum,
og lauk fullnaðarprófi frá Verzlunarskóla íslands
1914. Sama ár hóf hann störf hjá íslandsdeild Sam-
einaða gufuskipafélagsins.
Ilann naut ávallt trausts yfirmanna sinna, og
þegar húsbóndi hans um mörg ár, Jes Zimsen, for-
stjóri, féll frá, árið 1938, tók Erlendur við starfi
hans og gegndi því til dauðadags.
Erlendur Ó. Pétursson var mjög félagslyndur
maður og kom mikið við sögu ýmissa félagasam-
taka hér í bæ. íþróttahreyfingin átt.i góðan hauk
í horni þar, sem Erlendur var, enda voru íþróttir
aðaláhugamál hans. Hann tók þátt í störfum
Knattspyrnufélags Revkjavíkur um 44 ára skeið,
sat í stjórn félagsins í 43 ár, og formaður þess í
aldarfjórðung. Einn af leiðtogum íþróttahreyfing-
arinnar komst m. a. svo að orði í eftirmælum um
Erlend: „Störf hans einkenndust af ljúfmcnnsku,
viðleitni til þess að sætta og drengskap. Með störf-
um sínum fyrir íþróttahreyfinguna reisti hann sér
slíkan minnisvarða, að þangað cr hverjum hollt að
líta og leita sér fyrirmyndar.“
I stjórn Verzlunarmannafélagsins Merkúrs var
hann kosinn 1915, sat fimm ár í stjórn þess, þar af
formaður í tvö ár.
Formaður Verzlunarmannafélags Rcykjavíkur
var Erlendur á árunum 1922—31, að cinu ári und-
anskildu. Stóð félagslífið með miklum blóma í
stjórnartíð hans. Hann var kosinn heiðursfélagi
V. R. á hálfrar aldar afmæli þess 1941.
Hann var einn af stofnendum Reykvíkingafélags-
ins og skipaði þar sæti sitt með röggsemi þess
manns, er í öllu vildi heill og heiður Reykjavíkur.
Hann var sæmdur innlendum og erlendum heiðurs-
merkjum fyrir hin margvíslegu félagsmálastörf.
Erlendur var mannkosta- og hæfileikamaður mik-
ill, vinmargur og vinsæll. Ilann var glaðlyndur og
trygglyndur og orðlagður drengskaparmaður. Var
hverju máli vel.borgið, er hann lagði liðsinni sitt.
FRJÁLS VERZLUN
9