Frjáls verslun - 01.10.1958, Blaðsíða 27

Verzlunarminjasafn ... Frh- a{ bls- 11
plötunnar slegið upp að vegg. — Kertastjakar úr
kopar, eða stundum úr silfri, stóðu ávallt á spila-
borðinu, en þetta borð var oft mest notaði hlutur-
inn á gömlu kaupmannahcimilunum í skammdeg-
inu, og ljóstækin voru auðvitað kerti og olíulampar.
— Þegar drukkið var kaffi í setustofunum, var það
borið í fínum postulínsbollum, og því mættu þar
líka vera gamlir postulínsmunir, aðrir en hinir
frægu postulínslnindar, sem ég sá aldrei á heimilum
kaupmanna, þó að þeir hins vegar væru seldir í
búðinni og kæmu með varningnum á hverju vori
fyrstu árin, sem ég man eftir.
Á veggjunum í báðum stofum J)yrftu að vera
eirstungumyndir eða olíumyndir í stíl við annað
umhverfi.
Sjötta og síðasta herbergið yrði svefnherbergi,
kaupmannshjónanna. — Þar væru mahognihús-
Fatnaðar- og vejnaðarvöruverzlanir í Stokkhálmi:
Anglais
Cenlralboden AB
Peminett
Kembels Skosalonger
Prineess-Masasinet AB
Standards Hörna AB
Oslerlund & Andersons AB
Hótel, veitinga- og kaífihús:
I Stokkhólmi og úthverfum: Hotell Anglais AB,
Jtestauriuig Gondolen og u. 1>. b. tuttugu önnur.
] Malmö: Restaurang Malmgárden, ltestaurang
Slröget og 1). u. b. tíu önnur.
Auk l>ess fjölmörg annars staðar í landinu.
Hér verða talin fáein fyrirtæki sem Samband
samvinnufélaganna eða dótttirfyrirtæki þess eiga
meirihluta í:
OK, Sveriges Oljekonsumenters riksförbund
Bergsjö Pruktindustri förening
Svensk Ande'sfisk förening
Fiskoentralen í Giiteborg AB
Blekinge Andelsfisk förening
AB Ceiloplast
Svenska Rayon AB
AB Midardalens legelbruk
AB Rabén & Sjögren Bokförlag
Nokkur fyrirtæki sem Samband samvinnufélag-
anna á stóran hluta í:
Svenska AB Nordisk Tonfilm
Reso — Folkrörelsernas Rese- och Semeslerorganisalion
AB Reso-Hotel!
AB Svenska Salpeterverkeji
Klinteby Konservfabrik AB
gögn frá fyrri tímum og toppsæúg með hvítum
sparlökum úr hör.
Orðlögð gestrisni
Alikið er kornið undir því þegar að því kemur,
að hinn rétti blær náist á slíkt fyrirmyndar kaup-
mannsheimili, svo að það beri með sér þann sið-
menningarblæ og vndisleik (Charme), sem hvíldi
yfir þessum horfnum heimilum. — Heimili margra
fyrstu kaupmanna frjálsrar verzlunar á íslandi
voru orðlögð fyrir gestrisni og myndarbrag, enda
oft menningarmiðstöðvar heilla héraða. — Það féll
þá líka í hlut kaupmannsheimilanna að taka á
móti og hýsa innlenda og útlenda gesti, og eru
margar frásagnir frá fyrri tímum í ferðabókum út-
lendinga um glæsilegar móttökur á slíkum heimil-
um, t. d. getur Gáimard hinn franski þess í hinni
miklu ferðabók sinni, hversu glæsilega liafi verið
tekið á móti sér og fylgdarliði sínu hjá kaupmönn-
unum á Snæfellsnesi. Aljtekkt er líka hin mikla
rausn og myndarskapur kaupmannsheimilisins í
„Húsinu“ á Eyrarbakka. — Þannig mætti einnig
minnast margra kaupmannaheimila víðs vegar um
allt ísland á öldinni sem leið og fram yfir síðustu
aldamót, sem voru annáluð fyrir rausn og liöfð-
ingsskap, en ]>að verður að bíða betri tíma.
Ég hefi nú gert grein fyrir því, hvernig ég hugsa
mér að verzlunarminjasafni verði fyrirkomið, og
efast ég ekkert um, að mér fróðari menn geti þar
betrumbætt. — Það er öldungis víst, að fyrsti
tími er beztur til söfnunar minjum og munum til
slíks safns. — Hvert ár, sem líður, og ekki verður
hafizt handa um undirbúning stofnunar safnsins
og söfnun muna til J)ess, getur án efa orðið okkur
til ómctanlegs tjóns.
Fyrir nokkrum árum ritaði ég grein um þetta mál
í tímaritið „Frjáls verzlun“ og samþykkti ])á V.R.
á aðalfundi sínum, að félagið tæki málið á sína
arma. Nú hefur félagið ski])að nefnd til þess að
hrinda málinu af stað og undirbúa framkvæmd
þess, og dregst lnin væntanlega ekki úr hömlu úr
þessu. En það er afar nauðsynlegt, að nú verði
það tekið föstum tökum, og til ])ess, að til fram-
kvæmda geti komið, þarf „afl þeirra hluta, sem
gera skal“, eða m. ö. o. „hinn þétta leir“ — pen-
ingana.
Ég vil nú að lokum skora á verzlunarstéttina í
þessu landi að bregða vel við og láta nú fé af
hendi rakna til þess að Verzlunarminjasafn íslands
komist á fót hið allra bráðasta.
FRJÁLS V ER Z L U N
27