Frjáls verslun - 01.10.1958, Blaðsíða 22

Kauphallarviðskipti í Amsterdam
Vcgna hagkvæmrar legu Hollands við Norður-
sjó og árósa Rínar liafa Hollendingar verið mikil
verzlunarþjóð um aldaraðir. Snemma á 17. öld varð
Amsterdam mesta verzíunarborg heimsins og þar
var lagður grundvöllur að viðskiptum með verð-
bréf.
Árið 1602 var Ilollenzka Austurindíafélagið stofn-
að og er talið að j>að hafi verið fyrsta hlutafélagið
í heiminum. Félagið gaf út hluti — action — sem
fólk svndi fljótt mikinn áhuga á, og var mikið
verzlað með bréfin. Fleiri félög komu á eftir og
hófust þá regluleg kauphallarviðskipti í Amsterdam.
Árið 1790 voru 100 mismunandi tegundir verðbréfa
til sölu í kauphöllinni, J)ar af voru 44 erlend.
Tæpri öld síðar nam árleg sala erlendra verðbréfa
yfir 2 billjónum gyllina, en innlendra rúmlega einni
billjón gyllina. Jafnvel á árum fyrri heimsstyrjald-
arinnar var sala erlendra bréfa meiri en innlendra.
Eftir 1930 dró mjög úr sölu erlendra verðbréfa
vegna kreppuástandsins og hafta, scm af því leiddi,
Síðan hafa innlend verðbréf verið mikilvægust í
kauphallarviðskiptunum. Fað er mikið að þakka
hinum vel skipulagða fjármagnsmarkaði í Amster-
dam, hve vel ýmis stórfyrirtæki hafa þrifizt, svo
sem: Royal Dutch-olíufélagið, Philips, Unilever,
KLM-flugfélagið og nokkur hollenzk skipafélög.
Fyrstu árin eftir að heimsstyrjöldinni Iauk voru
mjög erfið fyrir Ilollendinga, enda krafðist upp-
byggingarstarfið gífurlegra fórna. Árið 1950 voru
Jíessir erfiðleikar að mestu yfirunnir og síðan hefur
velmegun aukizt mjög í landinu. Vegna stöðugs
verðlags og einstaklega góðs samstarfs milli laun-
Jæga og vinnuveitenda, liefur Hollendingum tekizt
að selja helztu útflutningsvörur sínar á mjög sam-
keppnisfæru verði, og hefur iðnaður landsins notið
góðs af vaxandi markaði. Hin trausta utanríkis-
verzlun hcfur gert jjað kleift að draga mjög úr
öllum hömlurn, sem teknar voru upp eftir stríðið,
einkum í sambandi við vörukaup, en einnig við-
víkjandi öðrum greiðsluviðskiptum.
Þessi þróun er helzta orsök þess, hve fjármagns-
markaðurinn í Amsterdam er orðinn öflugur. Einn-
ig reyndist það mjög mikilvægt, þegar tekin var upp
almenn sala í kauphöllinni í New York á hluta-
bréfum Royal Dutch-olíufélagsins, en meira er selt
af þeim í kauphöllinni í Amsterdam, en nokkrum
öðrum hlutabréfum.
Hið ágæta fjármálaástand í Hollandi undanfar-
in ár, hefur vakið athvgli annarra jjjóða. Ilefur
J)cLLa gert Hollendingum tiltölulega auðvelt að fá
erlent áhættufjármagn, einkum bandarískt, til upp-
byggingar ýmissa atvinnuvega, en j)cir hafa mjög
sótzt eftir því. Einnig hefur AlJ)jóðabankinn boðið
út tvö lán í Amsterdam, á árunum 1954 og 1955.
Kauphöllin í Amsterdam hefur ekki fasta félaga-
tölu, en nú eru félagar um 530 — verða þeir allir
að hafa aðalskrifstofu sína í borginni. Aðeins „fé-
lagar“ og aðstoðarmenn þeirra hafa leyfi til að semja
um viðskipti í kauphöllinni.
Nú er verzlað með um 2300 mismunandi hluta-
bréf og skuldabréf, þar af um 800 erlend. Samband
er haft við aðrar kauphallir, svo sem i London og
New York. Þegar svo vei'zlað er með verðbréf,
sem seld eru í mörgum kauphöllum samtímis, er
nákvæmlega fylgzt með verðlaginu erlendis, og J)á
keypt eða selt á Jæirn stað, J)ar sem hagkvæmast er
viðkomandi hverju sinni. Ganga slík viðskipti greið-
lega með aðstoð fjarritvéla.
í kauphöllinni í Amsterdam eru staðgreiðsluvið-
ski])ti yfirgnæfandi. Daglega er verzlað með inn-
lend verðbréf fyrir 4—6 milljónir gyllina, en á ár-
inu 1957 var heildar-verðmæti hollenzkra verðbréfa
á markaðsverði talið um 30 billjónir gyllina.
Viðskiptasalur
kauphallarinnar
í Amsterdam