Frjáls verslun - 01.04.1960, Blaðsíða 9

Valdimar Kristinsson, viðskiptafr.:
Erlent fjármagn og aukning
atvinnuveganna
Þjóðarframleiðslan þarf að fimm- til sexfaldast
á nœstu 4-0 árum
Á rúmlega hálfri öld hefur íslenzka þjóðin haf-
izt úr sárri fátækt og komizt í allgóð efni. Öllum
mun þó ljóst, að með þessu er engu endanlegu
markmiði náð, heldur þarf stöðugt, að stuðla að
sem mestum framförum. Segja má, að á Islandi
bíði óteljandi óleyst verkefni, hvert sem litið er,
en brýnasta verkefnið er vissulega að treysta
þann efnahag, sem við búum við í dag. I því
sambandi getur verið nauðsynlegt að hvetja til
nægjusemi á sumum sviðum, en aðaláherzluna
verður samt að leggja á að auka framleiðsluna,
þar sem allar kjarabætur byggjast á því, að það
takist. Einnig verður stöðugt að hafa í huga, að
búa þarf í haginn fyrir æ fjölmennari þjóð,
vegna hinnar öru fólksfjölgunar, og að á hverjum
áratug þurfa lífskjörin að batna verulega, þó
að við ættum ekki að gera betur en að halda í
við þær þjóðir, sem framsæknastar eru.
Líklegt má telja, að um nokkurt skeið hafi
fslendingar verið í hópi 12—15 þjóða, sem hafa
boðið þegnum sínum upp á bezt lífskjör í heim-
inum, en jafnvíst er, að það mun kosta mikið
átak og stöðuga framsókn í efnahagsmálunum,
ef við ætlum að vera áfram í þessum hópi. Sú
stefnubreyting, sem nú hefur verið tekin upp
í efnahagsmálunum er einmitt eitt helzta skil-
yrði þess, að þetta takist. Aukning atvinnuveg-
anna verður að byggjast á heilbrigðu efnahags-
lífi, ef hún á að geta orðið undirstaða bættra
lífskjara. En dýrkeypt reynsla síðustu ára liefur
einmitt fært okkur heim sanninn um þetta. Og
einnig ber að minnast þess, að hið stöðugt aukna
frelsi, sem nági’annaþjóðir okkar hafa á undan-
förnum árurn verið að búa þegnum sínum, hlýt-
ur að teljast til bættra lífskjara, sem við höfum
farið á mis við allt fram að þessu.
Núverandi atvinnuvegir
Margt stuðlaði að fátækt íslendinga fyrr á
öldum. Hinn frumstæði landbúnaður og litlar
fiskveiðar gátu ekki veitt þjóðinni góð lífskjör
í nútíma skilningi. Undirstaða hinna miklu fram-
fara síðustu áratuga eru stórvirk veiðitæki og
betri aflanýting, en jafnframt hefur landbúnað-
urinn tekið miklum framförum og ýmis mikils-
verður iðnaður risið upp. Þrátt fyrir framfar-
irnar hefur efnahagslífið þó einkennzt af óstöð-
ugleika, sem einkum má kenna einhæfum út-
flutningsatvinnuvegum og því, hve þjóðin er háð
síbreytilegri veðráttu og fiskgengd. En erlend
efnahagsaðstoð og ýmsar óvenjulegar aðstæður
hafa vegið upp á móti þessu síðari árin.
Vonir standa til, að miklar framfarir muni
verða í höfuðatvinnuvegum landsmanna á næstu
áratugum, en af ýmsum ástæðum virðist ólík-
legt að þeir muni fullnægja þeim kröfum, sem
gerðar verða. — Fáir munu hafa mikla trú á,
að unnt verði að flytja út héðan landbúnaðar-
afurðir, svo nokkru nemi. Helzt er talað um
kindalcjöt í þessu sambandi, en jafnvel þótt við
yrðum samkeppnisfærir hvað verð snertir, er
mjög takmarkað hvað afréttarlöndin geta borið
stórar hjarðir, og líklegt má telja að beit á rækt-
uðu landi yrði of kostnaðarsöm. Aftur á móti
hefur landbúnaðurinn mikilvægu hlutverki að
gegna fyrir vaxandi innlendan markað.
Ef vel tekst til um verndun hrygningarstöðv-
anna, má vafalaust auka fiskveiðarnir verulega,
og nýjar veiðiaðferðir munu bæta aðstöðuna, en
einkum mun fullkomnari fiskvinnsla eiga mikla
FliJÁLS vehzlun
9