Frjáls verslun - 01.04.1963, Page 23

Gilda ótti hans líf
„Einninn deyði Jón Arnason í Keldunesi (hann
var afi Skúla Magnússonar fógeta) fyrir norðan og
það með undarlegum hætti. Hann reið í Fnjóska-
dal að fá menn til að curera son sinn Gunnar. lliðu
upp á Reykjahciði um haustið, litlu fyrir skips-
siglingu á Húsavík, riðu svo þrír saman, Jón,
Indriði Pétursson, hver son hans skyldi lækna, og
piltur einn með þeim. Fengu svo á heiðinni snjó
mikinn og mesta óveður með hræðilegu norðvestan
veðri, sem ekki hefur í manna minnm annað þvílíkt
skeð. En sem þeir komu austur á heiðina, þar sem
heita Höfuðreiðar, villtust þeir af veginum suðaust-
ur í hraunið. Þá varð hríðin svo sterk, þeir réðu sér
ekki, pilturinn lagðist þá fyrir og gróf Indriði hann
Uppi á miðri Reykjaheiði
í fönn. Urðu þeir að láta þar fyrirberast, því
snjórinn var svo mikill að hestarnir komust ekki
áfram. Uppgafst þá Jón, sem var mannburðamað-
ur mikill og lagðist fyrir, en þegar hann vildi á
fætur aftur, gat hann ei upp staðið, en maðurinn
gat ei rétt hann við. Því bragðaði hann það, að
hann leiddi hest Jóns þangað, svo Jón náði báð-
um höndum í ilveg ístaðsins og meinti svo að reisa
sig við, því ókaldir voru fætur hans, en Indriði
hélt hinsvegar í, svo ekki snaraðist af. Ei að held-
ur gat Jón uppstaðið, en af ofboði og orku kippti
hann ilveginum úr ístaðinu. Sá Jón að þetta átti
að gilda hans líf. Lagðist hann þá fyrir loksins
undir brekkunni og befalaði sig guði og bað mann-
inn að gefa ekki sitt líf við, heldur komast til
byggða; kaus sér legstað í Ilúsavík hjá sínum for-
feðrum, en yrði það ekki, þá að Múla. Bað svo
heilsa bróður sínum Bergþóri, en afréði manninum
norður af að ríða, hvað og var ómögulegt, heldur
snúa aftur vestur af heiðinni, því það væri skemmra.
Setti Indriði svo uj)p til leiðarvísis hans arngeir,
þar við háan liraunblett. Skildi þá við Jón og tók
með sér piltinn úr fönninni, reið svo í hríðinni og
náði svo seli frá Klömbru í Ilvömmum og skreið
þar inn um stund, þar til dagaði. Birti þá hríðina,
og svo til byggða með piltinn, illa fær. Safnaði þá
Bergþór mönnum, og riðu þeir austur heiðina eftir
tilvísun Indriða og fundu fyrst arngeirinn. Var þá
snjórinn nær tvær mannhæðir undir brekkunni of-
an að Jóni. Var liann þá látinn, síðan fluttur að
Múlakirkju og þar jarðaður.
Þannig hljóðar þessi áhrifamikla Iýsing Gríms-
staðaannáls á sviplegum atburði sem skeður á heit-
asta tíma ársins uppi á Reykjaheiði. Og hvers er
þá ekki að vænta í haust- og vetrarveðrum þegar
slíkir atburðir geta skeð um hásumar?
Sennilega feigðarboði
Um það bil hálfri öld eftir að Jón í Keldunesi
varð úti, eða nánar til tekið haustið 1748, skeði
annar og enn átakanlegri atburður á Reykjaheiði.
Þetta haust var Guðrún Bjarnadóttir á Rauðu-
skriðu í Skriðuhverfi að koma austan af landi
ásamt ástmanni sínum, Þorsteini sýsluskrifara
Þoi'steinssyni á Fornastöðum, stúlkukorni og' tveim
fylgdarmönnum. Fóru þau Reykjaheiði, en lentu í
stórviðri og byl.
Guðrún Bjarnadóttir var kona auðug en talin
bæði ágjörn og nizk. Var erindi hennar austur að
heimta afgjöld af jarðeignum sínum, því hún vildi
sjálf fylgjast með því að goldið væri af jörðunum
án refja. í ferð þessari er sagt að einn leiguliði
hennar, fátækur, hafi ekki getað staðið skil á af-
gjaldinu og lenti í hörðu þeirra á milli. Hafði karl
í heitingum við Guðrúnu að skilnaði.
A vesturleið hafði Guðrún og fylgdarlið hennar
átta klyfjaða hesta sem fylgdarmennirnir teymdu.
Segir ekki af ferðum þeirra fyrr en þau komu norð-
ur á Ilólsfjöll og gistu á bæ einum. Kvaðst bónd-
inn þar sjá ófrýnilegan strák í för með þeim. Myndi
sá ekki boða gott, sennilega feigð. Kvaðst hann
munu selja þeim fylgd og koma þeim heilum
heim, enda fór orð af því að bóndi væri fjölkunn-
ugur. Ekki þáði Guðrún fylgdina og kvaðst munu
komast af án hennar.
FRJÁLS VERZLUN
23