Frjáls verslun - 01.04.1971, Page 9

FRJÁLS VERZLUN NR. 4 1971
9
BRÉF TIL RITSTJÓRIMAR
Er hveitimylla
arðbær fjár-
festing?
Eins og lesendur FRJÁLSR-
AR VERZLUNAR hafa e.t.v.
séð hefur hugmyndarinnar að
stofnun hveitimyllu á íslandi
verið að nokkru getið í síðustu
2 tbl. í fréttapistli og ummæl-
um ritstjóra hefur gætt efa-
semdar um, að hér væri nægi-
lega ígrundað mál á ferðinni,
og á það bent, að ef þessi 140
milljóna fjárfesting stæðist
ekki, yrðu vafalaust farnar
troðnar slóðir, — fyrirtækið
sagt til sveitar og ríkisvaldið
veitti því vernd í formi einok-
unarréttinda.
Ég er ritstjóra FRJÁLSRAR
VERZLUNAR þakklátur fyrir
að vekja athygli á einmitt þess-
ari hlið málsins, vegna þess að
það er allt of algengt, að í nafni
einkaframtaks og frjálsra við-
skiptahátta hafi verið ráðist í
fjárfestingu án nægilegrar fyr-
irhyggju með fyrrgreindum af-
leiðingum. Á sama hátt er ég
ritstjóranum þakklátur fyrir að
styðja mál sitt efnislegum rök-
um, einkum er varðar útreikn-
inga á arðsemi fjárfestingar-
innar, en það er meira en ég
get sagt um nokkurn þann ann-
an, sem ég hef heyrt andmæla
gildi hugmyndarinnar að stofn-
un hveitimyllu hérlendis í þau
3 ár, sem ég hef beitt mér fyr-
ir henni.
Þar sem ég er í hópi þeirra,
sem vafalaust verður kennt um,
ef illa tekst til með rekstur
hveitimyllunnar, finnst mér
nauðsynlegt að skýra frá því
á þessum vettvangi, hvers
vegna ég vil taka þá áhættu,
þrátt fyrir ótal varnaðarorð, —
einkum af hálfu væntanlegra
keppinauta myllunnar!
Hvort hveitimylla sé arðbær
fjárfesting, sem standist frjálsa
samkeppni, er spurning, sem
reynslan ein getur gefið endan-
legt svar við. Þannig er með
öll fyrirtæki. Þess vegna verð-
ur að umorða slíka spurningu
á þann veg, hvort líkur séu fyr-
ir. að svo verði.
í leit að sennilegu svari verð-
ur að gefa sér forsendur, —
því næst að draga ályktanir,
mismunandi haldgóðar, — allt
eftir dómgreind þess, sem álykt-
ar, og sennileika forsendanna.
Eftir að forsendur í einhverju
máli hafa verið gefnar og
greint frá því, með hvaða hætti
ályktanir hafi verið dregnar,
hrekkur sú gagnrýni skammt,
sem ekki vegur að öðru
tveggja: forsendum aða álykt-
unargáfu!
f leit að svari við spurning-
unni um, hvort hveitimylla sé
skynsamleg fjárfesting, hafa
verið gefnar þessar forsendur:
Markaðsstærð:
Hveiti 8-9.000 tonn/ári
Fóður 3.000 tonn/ári
Samtals 11-12.000 tonn/ári
Myllustærð: 50 tonn/dag
Stofnkostnaður:
Fastafjármunir 100.000.000 kr.
Veltufjármunir 35.000.000 kr.
Samtals 135.000.000 kr.
Kornverð CIF: 6.500 kr/tonn
Breytilegur kostnaður:
1.100 kr /tonn.
Fastur kostnaður:
26.300.000 kr/ári.
Söluverð:
Fóður 6.000 kr/tonn
Hveiti 12.750 kr/tonn
Meðalverð 11.100 kr/tonn
Af framangreindum forsend-
um dreg ég þá lyktun, að nauð-
synlegt meðalverð, sem myllan
þyrfti að fá fyrir vöru sína
miðað við mismunandi mark-
aðshlutdeild, sé eftirfarandi.
Gert ráð fyrir 10% ávöxtun
hlutafjár og að vélakostur verði
afskrifaður á 10 árum:
A. 100% markaðshlutdeild
Meðalverð 9.790 kr/tonn=
11.8% verðlækkun
B. 75% markaðshlutdeild
Meðalverð 10.520 kr/tonn=
5.3% verðlækkun
C. 65% markaðshlutdeild
Meðalverð 10.840 kr/tonn=
2.5% verðlækkun.
Séu ofangreindar forsendur
og útreikningar nærri lagi,
ætti að vera ljóst, hvers vegna
hveitimyllan ekki aðeins „þai*f“
65% markað, heldur mun
sækjast eftir 100% markaði í
frjálsri samkeppni.
Einni spurningu er þó ósvar-
að eins og ristj. FV hefur bent
réttilega á: Hvað er líklegt, að
innflutt hveiti lækki mikið í
verði, er innlend hveitimilla
bætist í hóp þeirra fjölmörgu,
sem nú bítast um markaðinn?
Líklegastir til að svara þess-
ari spurningu öðrum betur eru
núverandi innflytjendur hveit-
is. Álíti þeir verðlækkun senni-
lega, mætti spyrja á móti:
Hvers vegna hefur ekki hver
þeirra um sig lækkað fram til
þessa sitt hveitiverð á kostnað
kejipinauta sinna?
Á meðan slíkt gerist ekki tel
Þarna í Sundahöfn, við kornhlöðuna, er hveitimyllunni hagsaður staður. FV-