Frjáls verslun - 01.04.1971, Page 61

FRJÁLS VERZLUN NR. 4 1971
GREINAR OG VIÐTÖL
61
Bandaríkin
Erlend fjárfesting vel þegin
Gert er ráð fyrir að beinar
erlendar fjárfestingar í Banda-
ríkjunum haldi áfram að vaxa
í nánustu framtíð, þar sem er-
lend fyrirtæki leitast við að
auka framleiðslu sína og þann
stjórnunarlega og efnahagslega
styrk, sem nauðsynlegur er til
að geta komist inn á samkeppn-
isharðan en mjög arðbæran
markað í landinu.
í lok ársins 1969 námu slíkar
fjárfestingar 11.8 milljörðum
dollara og höfðu þá í fyrsta
skipti aukist um meira en millj-
arð dollara á eihti ári. Þessi
aukning erlendrar fjárfestingar
í Bandaríkjunum. undirstrikar
mikilvægi óhindraðar yfir-
færslu höfuðstóls — frelsis til
að fjárfesta. Slíkar fjárfesting-
ar bera vitni um þróunina til
eins heimsmarkaðskerfis.
Fjárfestingar erlendis frá
áttu mikinn hluta í myndun og
uppbyggingu efnahagskerfis
Bandaríkjanna og framleiðslu-
þróuninni. Það var ekki fyrr
en í fyrri heimsstyrjöldinni
sem Bandaríkin gátu farið að
flyt.ja út fjármagn til verulegra
fjárfestinga erlendis, en þróun-
in í þeim málum hefur verið
ör. Sem fyrr segir nema erlend-
ar f.járfestingar í Bandaríkjun-
um hér um bil tólf milljörðum
dollara, en á sama tíma nema
beinar bandarískar fjárfesting-
ar í öðrum löndum um sjötíu
milljörðum dollara.
En fjárfestingar annarra
landa í Bandaríkjunum vaxa
nú mun hraðar en bandarískar
fjárfestingar útávið. Hér er ein-
ungis átt við beinar fjárfesting-
ar, ekki verðbréf eða lóðir. I
dag eru meira en 700 banda-
rísk framleiðslufyrirtæki í eigu
500 erlendra félaffa. Mörg
þeirra hafa verið í Bandaríkj-
unum í fleiri mannsaldra, en
flest risu upp í fiárfestingaröld-
unni sem gekk yfir í lok
fimmta áratugsins.
Mesta fjárfestingin hefur
komið frá Bretlandi, hún nem-
ur samtals um 3,5 milljörðum
dollara og hennar vegna hafa
risið um 107 fyrirtæki. Næst i
röðinni er Kanada, þá Holland
og hlutar Vestur-Þýzkalands og
Japan, fer stöðugt vaxandi.
Nýlegar rannsóknir Banda-
ríska verzlunarmálaráðuneytis-
ins, og einkaaðila, leiddu í ljós
að erlend fyrirtæki fjárfesta í
Bandaríkjunum mestmegnis af
sömu ástæðu og Bandaríkin
fjárfesta erlendis; til að taka
beinan þátt í meiriháttar mark-
aði sem er í örum vexti og ekki
er hægt að fullnægja með út-
flutningi erlendis frá.
Erlend fyrirtæki koma einn-
ig til Bandaríkjanna af ýms-
um sérástæðum. Sum minni fyr-
irtækjanna hafa komið vegna
krafa helztu viðskiptavina
þeirra. Önnur vegna þess að
framleiðsla þeirra var ekki fá-
anleg í Bandaríkjunum fyrir,
og önnur vegna þess að þau
hafa bannað eitthvað sem ekki
er markaður fyrir í þeirra eig-
in landi.
Það er engin ein sérstök þró-
un sem leiðir til fjárfestinga.
Flest fyrirtækin hafa kynnst
bandarískum markaði og við-
tökum sem framleiðsla þeirra
fær þar, gegnum útflutning, og
komist að þedrri niðurstöðu að
hluti þeirra af markaðinum
yrði stærri og öryggið meira,
ef verksmiðjurnar væru á
staðnum.
Hér er bezt að gefa nokkur
dæmi um fyrirtæki sem nýlega
hafa fjárfest til framleiðslu í
Bandarikjunum, og ástæðurnar
til þess að það var gert.
Bekaert Steel Wire Corpor-
ation, dótturfyrirtæki belgisks
stálframleiðslufyrirtækis, tók í
notkun eigin verksmiðju í
Rome í Georgíu árið 1970, eft-
ir að hafa flutt framleiðslu sína
til Bandaríkjanna í fjóra ára-
tugi. frá verksmiðjunum í Belg-
íu. Þetta var gert bæði til að
fá nánara samband við banda-
ríska viðskintavini, og vegna
þess að fyrirtækið vildi stytta
,,flutningsleiðina“. Verksmiðj-
an í Georgíu mun áður en langt
um líður framleiða 1000 tonn
á mánuði, og gert er ráð fvrir
að árið 1975, muni vinna þar
um 500 manns.
Courtaulds (North Ameri-
can) Inc., dótturfyrirtæki hins
stóra brezka efnaframleiðslu-
fyrirtækis, hefur síðan 1952,
tekið í notkun, og stækkað
tvær verksmiðjur í Mobile,
Alabama, til að framleiða ray-
on og nylon garn. Samanlagt
vinna þar 1100 manns og til
að reisa verksmiðjurnar þurfti
margra milljón dollara fjárfest-
ingu sem öll kom erlendis frá.
International Disposables
Bandaríkst-franskt álver (85 þús. tonn) í Maryland í Bandaríkj-
uiium.