Frjáls verslun - 01.02.1987, Qupperneq 7

Frjáls
verslun
Stofnað 1939
Sérrit um viðskipta-,
efnahags- og atvinnumál
RITSTJÓRIOG
ÁBYRGÐARMAÐUR:
Kjartan Stefánsson
LJÓSMYNDIR:
Loftur Ásgeirsson
Grímur Bjarnason
AUGLÝSINGASTJÓRI:
Sjöfn Sigurgeirsdóttir
ÚTGEFANDI:
Frjálstframtakhf.
Tímaritið er gefið út í samvinnu
við samtök í verslun og viðskiptum
SKRIFSTOFA OG
AFGREIÐSLA:
Ármúli 18, sími 82300
Auglýsingasími 31661
RITSTJÓRN:
Ármúli 38, sími 685380
STJÓRNARFORMAÐUR:
Magnús Hreggviðsson
AÐALRITSTJÓRI:
Steinar J. Lúðvíksson
SKRIFSTOFUSTJÓRI:
Halldóra Viktorsdóttir
ÁSKRIFTARVERÐ:
935 kr. 4 blöð
(eintak í áskrift 233,75 kr.)
LAUSASÖLUVERÐ:
279 kr.
SETNING, PRENTUN OG
BÓKBAND:
Prentstofa G. Benediktssonar
LITGREININGAR:
Prentmyndastofan hf.
Öll réttindi áskilin varðandi efni
og myndir.
Ritstjórnargrein
Ríkisstjórnin og
atvinnulífið
Nú styttist óðum í næstu alþingiskosningar. Stómarflokkamir ganga
óbundnir til kosninga og enginn veit á þessari stundu hverskonar ríkis-
stjóm mun sitja að völdum næsta kjörtímabil. Á þessum tímamótum er
því við hæfi að líta á verk ríkisstjómarinnar með hliðsjón af því hvemig
þau hafa komið út fyrir atvinnulífið.
Þegar ríkistjórnin komst til valda setti hún sér það markmið að ná nið-
ur verðbólgunni og koma á viðunandi jafnvægi í viðskiptum við útlönd.
Eins og menn rekur ef til vill minni til tók ríkisstjómin við þegar hraði
verðbólgunnar var um 130% og viðskiptahallinn við útlönd hafði verið
hart nær tíu af hundraði. Þá var einnig boðað í stefnuyfirlýsingu ríkis-
stjórnarinnar að frjálsræði yrði aukið á mörgum sviðum viðskiptalífsins
og dregið yrði úr ríkisumsvifum.
í sjálfu sér segja slíkar stefnuyfirlýsingar ekki mikið þvi í stjómmálum
vill oft verða langt bil á milli orða og athafna. Að þessu sinni tókst þó að
koma talsverðu í verk. Sem dæmi um það má nefna að verðbólgan um
síðustu áramót var komin í um 13% og jöfnuður er að nást í viðskiptum
við útlönd. Af einstökum framfaramálum í atvinnulífinu nægir að nefna
að frjálsri verðmyndun hefur verið komið á víðast, vextir hafa verið gefn-
ir frjálsir, gjaldeyrisreglur hafa verið rýmkaðar vemlega og sjóðakerfið í
sjávarútvegi hefur verið stokkað upp. Ennfremur hafa einstök ríkisfyrir-
tæki verið seld, viðskipti með grænmeti og kartöflur hafa verið gefin
frjáls og ríkiseinokun á rekstri útvarps hefur verið hætt.
Flest þessara framfaramála vom umdeild á sinum tíma og settu mark
sitt á stjómmálaumræðuna. Margir óttuðust að frelsið leiddi til óstjómar
og að valdið safnaðist á fárra hendur. Að sjálfsögðu hefur allt annað
komið á daginn. Um flest þessara umdeildu mála ríkir nú almenn sátt.
Þessar breytingar em því komnar til að vera. Hverjum myndi til dæmis
detta í hug að leggja til að Bylgjunni og Stöð 2 yrði lokað? Menn skyldu
þó muna að ekki eru nema 2 ár síðan að það valt aðeins á einu atkvæði á
Alþingi hvort frjáls útvarpsrekstur í núverandi mynd næði fram að
ganga.
Ríkisstjómin hefur búið fyrirtækjunum í landinu allt annað og heil-
brigðara efnahagsumhverfi til að starfa í en áður var; meira jafnvægi og
minni hömlur. Þrátt fyrir að hægt sé að benda á margt sem vel hefur tek-
ist til hjá ríkisstjóminni er hinu ekki að leyna að hún sætir gagnrýni fyrir
ýmislegt. í fyrsta lagi er óvíst hvort árangurinn í baráttunni við verð-
bólguna haldist. Fjárlagahallinn getur valdið þenslu sem hleypir verð-
bólgunni á skrið. Skrefin í frjálsræðisátt voru ekki alls staðar stigin til
fulls og sums staðar miðaði lítt. Enn er hrein miðstýring í landbúnaðar-
málum og margir hefðu viljað sjá kvótakerfið í sjávarútvegi þróast þann
veg að kvótar gætu gengið kaupum og sölum kvaðalítið eða sala veiði-
leyfa yrði tekin upp þar sem útgerðir kepptu um takamarkaðan veiðirétt.
Loks hefur skammt verið gengið í einkavæðingunni. Of fá ríkisfyrirtæki
hafa verið seld og ríkið á of stóran hlut í bankastarfseminni i landinu.
Allar ríkisstjómir hljóta dóm sögunnar. Gleymska er ef til vill sá versti
dómur sem nokkur ríkisstjóm fær. Óhætt er að segja að verk ríkisstjóm-
ar Steingríms Hermannssonar munu ekki falla í gleymsku. Hennar mun
sérstaklega verða minnst fyrir frjálsræði I verðlags- og vaxtamálum.
Innflutningsfrelsið, sem veitt var árið 1960, hefði eitt nægt til þess að
halda nafni Viðreisnarstjómarinnar á lofti. Frjálsræðið í vaxta-og verð-
lagsmálum mun á sama hátt tryggja ríkisstjóm Steingríms Hermanns-
sonar sinn veglega sess í sögunni.
7