Helgarpósturinn - 15.12.1994, Blaðsíða 7

FIMMTUDAGUR 15. DESEMBER 1994
MORGUNPÓSTURINN FRÉTTIR
7
Um leið og Ríkis-
endurskoðun og
utanríkisráðuneytið
fara yfir fjármál
embættis menning-
arfulltrúans í Lond-
on, Jakobs
Magnússonar, eru
samskipti hans og
Helga Ágústssonar
sendiherra til at-
hugunar
Jakob Magnússon,
menningarfulltrúi í London
Er að tína saman frekari gögn
fyrir Rikisendurskoðun.
Áminnti Jakob fýrir að
fara fram úr heimildum
I nóvember síðastliðnum kom til
alvarlegra árekstra á milli Helga
Ágútssonar, sendiherra Islands í
London og Jakobs Magnússon-
ar, menningarfulltrúa við sendi-
ráðið. Tildrög þess voru þau að þá
var að koma í Ijós að embætti
menningarfulltrúa hafði farið
nokkuð fram úr fjárheimildum,
meðal annars vegna fjölbreyttra og
viðamikilla hátíðarhalda vegna lýð-
veldisafmælisins. Að lokum greip
Helgi til þess ráðs að kalla Jakob
fyrir sig og veita honum formlegt
áminningarbréf. Slíkar áminningar
vega þungt og við þrjár áminningar
er komið tilefni til að víkja mönn-
um úr embætti.
Heimildir innan úr stjórnsýsl-
unni stangast á þegar kemur að því
að útskýra af hverju þeir Helgi og
Jakob komu báðir heim til Islands í
síðustu viku. Því hefúr verið haldið
fram að þeir hafi verið kallaðir
heim að frumkvæði Ríkisendur-
skoðunar en nýjar heimildir segja
að utanríkisráðuneytið hafí átt
frumkvæði að ferð Helga og um
leið hafi Ríkisendurskoðun gripið
tækifærið til að yfirheyra hann
vegna skoðunar á embætti menn-
ingarfulltrúans. I utanríkisráðu-
neytinu hafa þeir Róberl Trausti
Árnason, Þröstur Ólafsson og
Benedikt Jónsson haft þessi sam-
skiptamál á sinni könnu.
Spurt um það
hvar ábyrgðin liggur
Jakob hefur haft mjög frjálsar
hendur um rekstur skrifstofu sinn-
ar þó hún hafi fallið undir bólthald
sendiráðsins. Útgreiðslur á þessum
fjármunum byggjast því á hans
ákvörðunum. Formlega séð er
hann hins vegar undirmaður Helga
Ágústssonar sendiherra og var það
meðal annars tilgangurinn með ís-
landsferð Helga að útskýra afskipti
hans (eða afskiptaleysi) af skrif-
stofu menningarfulltrúans. I sam-
tali við MORGUNPÓSTINN sagði
Helgi að enginn vafi væri á því að
Jakob væri hans undirmaður. Þegar
Helgi var spurður að því hvort
hann, sem yíirmaður Jakobs, hefði
gert athugasemdir við störf Jakobs
sagði hann: „Ég vil ekki tjá mig um
það við þig.“
Þessi ummæli eru athyglisverð í
ljósi þráláts orðróms um mikla
samstarfserfiðleika á milli Helga og
Helgi Ágústsson sendiherra í
London Veitti Jakobi skriflega
áminningu í nóvember.
Jakobs sem tengjast því að Jakob
var sendur út á sínum tíma án sam-
ráðs við Helga. Sú staðreynd að
Jakobi er ædað að taka við sem yfir-
maður sendiráðsins um áramótin
hefur að sögn heimildarmanna ýtt
undir þennan ágreining.
Jakob þarf að
senda gögn heim
Jakob hélt út til London í gær-
morgun. Það er meðal annars til
þess að tína saman fylgiskjöl, nótur
og önnur gögn til að svara fýrir-
spurnum Ríkisendurskoðunar þar
að lútandi. Hefur hann fengið
nokkurra daga frest til að tína sam-
an gögn til að styðja mál sitt í þeirri
hörðu bókhaldsrannsókn sem Rík-
isendurskoðun ffamkvæmir nú á
embættinu.
Jakob vildi eldcert tjá sig um mál-
ið en gaf þessa yfirlýsingu: „Eftir
þessa nákvæmu skoðun á öllum út-
gjaldaliðum er ekkert sem orkar
tvímælis eða sem ekki hefur verið
hægt að skýra með fullnægjandi
hætti. Mín hreina samviska er eitt
það dýrmætasta sem ég á.“ Dálítið
tilfmningarík yfirlýsing sem verður
að skoðast í ljósi þeirra átaka sem
nú eru í þjónustunni.
Jakob fékk úr 9 milljónum króna
að moða á þessu ári en ljóst er að
embættið hefur eytt á milli 17 og 18
milljónum króna, sem er um helm-
ingur af rekstrarkostnaði við sendi-
ráðið í London. Til að brúa bilið
fékk hann tveggja milljóna króna
greiðslu úr EES- sjóði auk framlaga
frá fyrirtækjum og Reykjavíkur-
borg. Ekki liggur fyrir hvort Jakobi
tekst að brúa bilið þar á milli en
ljóst er að fullyrðingar um að gatið
sé 8 milljónir króna eru hæpnar og
telur Jakob sig hafa tryggt sex millj-
ónir upp í gatið - - vilyrði séu fyrir
afgangnum.
Það kom hins vegar fram hjá
Helga Ágústssyni sendiherra að
ekki eru allir reikningar menning-
arskrifstofunnar vegna lýðveldishá-
tíðarhaldanna greiddir og vissi
Helgi af að minnsta kosti einum
reikningi vegna leigu á tónlistarsal
sem enn væri ógreiddur.
Umsvif menningar-
skrifstofunnar nálgast
minnsta sendiráðíð
Á fjárlögum var sendiráðinu í
London ætlaðar 36,6 milljónir og er
allur kostnaður við menningar-
skrifstofuna greiddur af þeim lið-
um, meðal annars launa-, rekstrar-,
og ferðakostnaður Jakobs sjálfs.
Þessar 17 til 18 milljónir sem greidd-
ar hafa verið út hafa því eingöngu
farið til menningarviðburða. Sem
dæmi um umfang skrifstofunnar
má nefna að sendiráðið í Stokk-
hólmi fékk 26,3 milljónir til ráð-
stöfunar á árinu.
Aðalatriðið í rannsókn Ríkisend-
urskoðunar er hvorki umfram-
eyðslan né heldur hvernig Jakob
hyggst brúa bilið, en hann hefur
fengið framlög víða og boðað að
fleiri framlög séu á leiðinni. Spurn-
ingar Ríkisendurskoðunar lúta
fýrst og fremst að því í hvað fjár-
munirnir fóru og þá frá upphafi
embættisins. Um er að ræða fjár-
hagsendurskoðun þar sem allir
reikningar eru krufnir.
Hefur Jakobi meðal annars verið
gert að útskýra hvernig ferðareikn-
ingar vegna listamanna og maka
þeirra eru tilkomnir en sá liður hef-
ur vegið þungt í starfsemi skrifstof-
unnar. Hefur Jakob enda verið
óspar á að bjóða listamönnum út til
London til að koma þeim á fram-
færi. Þar mun skorta á að fullnægj-
andi fylgiskjöl hafi komið ffam, en
sem kunnugt er þá kveða reglur
Ríkisendurskoðunar á um að frum-
rit farseðils sé látið fylgja með
reikningi.
Umsvif menningarskrifstofunn-
ar hafa aukist með hverju árinu og í
sumar var Svanhildur Konráðs-
dóttir, fýrrverandi ritstjóri Mann-
lífs, ráðin á skrifstofu menningar-
fulltrúans. Að sögn Helga fékk Jak-
ob heimild ráðuneytisins til að ráða
Svanhildi í tímavinnu til að sinna
verkefnum fyrir menningarskrif-
stofuna. Um leið hefur hún hlaupið
í störf í sendiráðinu í forföllum
sendiráðsprests.
SMJ
Þröstur Ólafsson, aðstoðarmaður utanríkisráðherra
Samskiptin mættu vera betri
Að sögn Þrastar Ólafssonar,
aðstoðarmanns utanríkisráðherra,
þá var það að frumkvæði utanrík-
isráðuneytisins að Helgi Ágústs-
son, sendiherra í London, var
kallaður heim í síðustu viku.
Þröstur staðfestir að samskipti
sendiherrans og Jakobs Magn-
ússonar menningarfulltrúa
mættu vera betri.
„Við verðum að fýlgjast með
öllu því sem er að gerast í sendi-
ráðunum og þurfum oft að hafa
samtöl við sendiherra um ýmislegt
sem er að gera. Það geta verið rú-
tínumál en þau þurfa ekki alltaf að
vera slík.“
Ég hef heimildir fýrir því að
sendiherrann hafi veitt menning-
arfulltrúanum áminningu fyrr í
haust. Hefur það verið til um-
fjöllunar inni í ráðuneytinu?
„Ég get ekki staðfest að hann
hafi gert þetta.“
En neitar þú því að þetta hafi
átt sér stað?
„Ég hef ekkert um þetta að
segja.“
Ráðuneytið er þá ekki að kanna
Þröstur Ólafsson, aðstoðarmað-
ur utanríkisráðherra. Segir að
ráðuneytið hafi kallað Helga heim.
þessi samskipti?
„Það er engin opinber rannsókn
á þessum samskiptum. Hins vegar
er það ekkert launungarmál að
þau hefðu getað verið betri.“
Hafið þið ástæðu til að ætla að
þau séu farin að hafa áhrif á störf
sendiráðsins?
„Ég get ekki fullkomlega metið
það. Eitt af því sem við ræddum
við sendiherrann, sem ber ábyrgð
á sendiráðinu og hvernig það
starfar og virkar, er meðal annars
að heyra það hvort þarna væru
einhverjir þeir meinbugir á sem
við þyrftum að vita af.“
Hefur það komið upp?
„Það er matsatriði, satt best að
segja, eins og flestir þessir hlutir
eru. En eins og ég sagði áðan telj-
um við að þessi samskipti geti ver-
ið betri.“
Nú er fyrirhugað að Jakob
Magnússon taki við sem for-
stöðumaður sendiráðsins um
áramótin. Telur þú að þetta hafi
áhrif á það?
„Ég get ekki séð eins og er
hvernig það getur verið.“
Þröstur sagðist ekkert geta sagt
til unt í hvaða formi niðurstaða
Ríkisendurskoðunar yrði. Hugs-
anlega kæmi skýrsla um málið,
bréf eða bara munnleg niðurstaða
— það færi allt eftir eðli málsins.
Oö -kynslóðin er nú í óða önn að
undirbúa sinn hefðbundna áramóta-
danslcik sem fer fram í mekka hipp-
anna — Súlnasalnum. Aðal stuð-
boltinn í sambandi við það er Hall-
dór Gunnarsson sem stjórnar
fjöldasöng og leikur af fingrum fram
undir borðum. Veislustjóri verður
Signý Pálsdóttir. Rúsínan í pylsu-
endanum er síðan hljómsveitin Pops
sem ætlar að leika undir dansi. Pops,
með Pétur Kristjánsson ffemstan
meðal jafningja, var með alveg bæri-
lega heppnað kombakk fyrir
skömmu og ætti því að vera í þokka-
legustu æfingu. Aðrir frægir í Pops
eru Birgir Hrafns sem er líklega
þekktastur fyrir að hafa verið í súp-
ergrúppunni Celsíusi ásamt því að
hafa verið hægri hönd Óla Laufdal í
skemmtibransanum og ekki má
gleyma Óttari Feux Haukssyni sem
er einn sérstæðasti poppari rokksög-
unnar og frægastur fyrir að hafa séð
Bítlamyndina Hard Day’s Night
þrjátíu sinnum, að því er sagan seg-
ir...
"V art hafa farið framhjá mörgum
skotin sem flogið hafa að undan-
förnu á milli tónlistarmannanna
Bubba Morthens og Eyþór Arnalds.
Hafa þau að mestu snúist um, með
ýmsum samlíkingum, hvort poppar-
ar eigi að syngja á hinu ástkæra yl-
hýra eður ei. Of langt mál er að rifja
upp alla söguna hér. Þegar síðast
fféttist svaraði Bubbi Eyþóri sem dró
í efa íslenskukunnáttu Bubba, eink-
um hvað varðar orðasamböndin
„brotin hjörtu“ og „brotin loforð“
sem koma oft fyrir í nýjustu textum
hans. Bubbi svarar því hins vegar til
að fleiri en hann noti þessi orðasam-
bönd; GIsli S. Einarsson notaði það í
fyrirsögn á kjallaragrein sem birt
hafi verið í DV fyrir nokkrum dög-
um. Það eru fleiri en Eyþór sem
hnýta í þetta orðalag Bubba því seint
í nóvember sá Baldur Hafstað
ástæðu til að benda á þetta orðasam-
band í þættinum Daglcgu máli á Rás
1. Þar sagði Baldur meðal annars að
einhver snillingurinn hefði fundið
ísl-ensku. Er þar átt við þegar þýtt er
hrátt úr ensku á íslensku. Segir hann
í pistli sínum að Vestur-íslendingar
hafi óhjákvæmilega farið að tala ísl-
ensku. Dæmi um slíkt er; „Hann lifir
í næstu dyrum.“ (he lives next door),
það er, „hann býr í næsta húsi“.
Samanber þetta dæmi bendir hann á
viðlagið um „brotin loforð og brotin
hjörtu.“ Orðrétt í framhaldi af því
kemur þessi klausa: „Við hlustendur
áttum okkur kannski ekki strax á þvi
hvað er að gcrast, og einkum standa
unglingar berskjaldaðir frammi fyrir
þcssu. En þarna er cinfaldlcga verið
að þýða enskt orðalag hrátt yfir á ís-
lcnsku. Fram að þessu höfúm við
ekki talað um brotin loforð, heldur
svikin loforð; og ég minnist þess ekki
að hafa heyrt orðasambandið brotin
hjörtu."
I miðju drykkjuteiti á Kaffibarnum
sem fram fór á dögunum vegna eins
árs afinælis barsins gerðist hið
óvænta. Án skýringa var skyndilega
lækkað niður í tónlistinni og Friðrik
Wiesshappel hóf máls. Eftir að hafa
þakkað ársviðskiptin tilkynnti hann
öilum að óvörum cigendaskipti á
barnum. En bæði hann og Dýrleif
Ýr Örlygdóttir hafa þegar dregið
sig út úr rekstri barsins. Þótt frétt-
irnar kæmu heldur flatt upp á marga
dró það ekki úr miklum afmælis-
fagnaðarlátum sem ríktu fram að
lokunartíma. Eini edrú maðurinn á
svæðinu, sem jafnframt fór óvenju-
snemma heim, var Friðrik sjálfur. En
auk þess að draga sig út úr rekstri
barsins hefur hann selt hlut sinn í
dúndurbúllunni Frikka og dýrinu.
Dýrleif mun hins vegar reka þá búð
áfram en nú með Magréti nokkurri
Einardóttur. Ástæðan fyrir því að
Dýrleif hægir á ferðinni er sú að hún
á von á barni innan fáeinna mánuða.
Hins vegar virðist sem Friðrik We-
isshappel ætli gersamlega að venda
kvæði sínu i kross, en miklar líkur
eru á því að Háskóli Islands veiti
honum undanþágu til þess að stunda
nám í félagsfræðum. Þeir sem keyptu
hlut þeirra í Kaffibarnum eru þeir
Brynni kokkur og Jói, hinn dansandi
barþjónn Kaffibarsins um nokkurt
skeið...