Helgarpósturinn - 16.11.1995, Blaðsíða 27

FIMMTUDAGUR 16. NÓVEMBER1995
Alvöru riddarasaga
BenjamIn dúfa
KVIKMYND HFi'IR GÍSLA SNÆ ERLIXCISSON
Sturla Sighvatsson Gunnar Atli Cautiiery
SigtúsSturiuson H)öru!jfur BjÓrnsson
4 'j&ss <
Benjamín dúfa
Bíóhöllinni/Stjörnubíói
★★★★
Mesta afrekið í bíómyndinni
hans Gísla Snæs Erlingssonar
er hvernig honum hefur tekist
að fá fjóra stráka til að leika af
innlifun og sannfæringarkrafti.
Ekki veit ég hvernig hann fer
að því, líklega þarf eitthvert
hæfilegt sambland af fortölum,
ástríki og strangleika, en það
er aðdáunarvert hversu skýrar
og skilmerkilegar persónur
smádrengjunum tekst að
skapa. Ég þykist viss um að
Gísli Snær verður ekkert harmi
sleginn að minnst sé á
Fran^ois Truffaut í þessu sam-
bandi; leikstjóranum franska
var það einstaklega lagið að fá
börn til að leika af óvenjulegu
hispursleysi — Gísli Snær sýn-
ir sig hér að vera góður læri-
sveinn meistarans.
Strákarnir í riddarafélaginu
Rauða drekanum eru alvöru
riddarar, svo hjartahreinir og
hugprúðir að af ber, og húsa-
lengjan með sólbjörtu portinu
á bak við þeirra kastali, en
slippurinn með sínum dimmu
skúmaskotum er á mörkum
óvinalandsins og þar gín ógur-
legur vélkjaftur, dreki sem
máski er ekki annað en nauða-
venjulegur krani en ferlíki
samt. Eins og í öllum góðum
riddarasögum bjarga hetjurn-
ar konu í nauðum, þeir koma
fram maklegum hefndum
vegna illvirkis og einn riddar-
anna gengur úr skaftinu vegna
þess að honum þykir sér ekki
nægur sómi sýndur. Allt er
þetta í senn fyndið, fjarska ein-
lægt og fallega dapurt eins og
óafturkræf bernskan.
Sögusviðið er einhvers kon-
ar Reykjavík sem er samt ekki
endilega Reykjavík, því þetta
er ævintýraveröld ný og merki-
leg þar sem hlutirnir hafa ekki
endilega sín venjulegu heiti,
heldur bíða þess að láta upp-
götva sig; þetta er bernsku-
sumar þar sem drengir rata í
raunir sem þroska þá en fela
um leið í sér eins konar
paradísarmissi glataðs sak-
leysis þegar strákaleikir breyt-
ast óvænt í dauðans alvöru.
Úti í bíósalnum strýkur bog-
inn vísifingur um hvarm: Þetta
er hugljúf mynd, raunar svo
hugljúf að hún rambar stund-
um út við hyldýpi tilfinninga-
seminnar, skrikar kannski ein-
staka sinnum fótur, en dettur
aldrei fram af.
Frásögnin er endurminning,
saknaðarfullt flassbakk úr
bernsku eins af riddurunum
sem orðinn er fullorðinn mað-
ur. Það er eitt angurværasta og
fallegasta atriði myndarinnar
þegar hann í lokin finnur eins
konar kynjagrip sem vísast má
skilja sem tákn um sættir við
fortíðina. Eitt dæmið um hug-
kvæmar myndlausnir er að
seinna tímaskeið myndarinn-
ar, nútíminn, er að miklu leyti
myndað á súper 8-kvikmynda-
vél sem gefur grófa og þoku-
kennda áferð, meðan fortíðin
er skýr og litrík.
Annars staðar er hvergi
fúskað eða syndgað upp á náð-
ina eða ætlast til að áhorfand-
inn taki viljann fyrir verkið.
Kvikmyndataka Sigurðar
Sverris Pálssonar er unnin af
mikilli nákvæmni; kvikmynda-
vélin er mjög hreyfanleg og
skjót í svifum sem gerir ekki lít-
ið til að magna upp frásagnar-
gleðina og ævintýrablæinn.
Tónlist Ólafs Gauks hefur
þann eiginleika góðrar kvik-
myndatónlistar að maður
heyrir hana varla, hún lyftir
undir heildaráhrifin næstum
án þess maður taki eftir því;
þegar öllu er á botninn hvolft
er þetta kannski best heppn-
aða músík sem hefur verið
samin fyrir íslenska kvikmynd
og kemur ekki á óvart þegar
þessi ágæti tónlistarmaður á í
hlut. Það var löngu vitað
hversu saga Friðriks Erlings-
sonar er snjöll í einfaldleika
sínum og hið sama er hægt að
segja um kvikmyndahandritið.
Það er víst að ekki hefur áður
tekist betur að færa bók í
mynd á íslandi, þótt máski sé
hægt að finna að því að sam-
tölin verði stundum ívið of
bókmálsleg.
Fólki er gjarnt að halda að
myndir um börn hljóti í eðli
sínu að vera snotrar og smáar.
Sú er alls ekki raunin um Benj-
amín dúfu. Þegar allir þræðir
renna saman í lokin uppgötvar
maður að sagan hefur sína ep-
ísku stærð — líkt og allar al-
vöru riddarasögur. Fyrir utan
hvað liggur í augum uppi ákaf-
inn og ánægjan sem fór í að
gera myndina.
„Þetta er hugljúf mynd, raunarsvo hugljúfað
hún rambar stundum út við hyldýpi tilfinningasem-
innar, skrikar kannski einstaka sinnum fótur,
en dettur aldrei fram af. “
í Loftkastalanum
/ kvöld, fimmtudagskvöld, klukkan 21:30