Helgarpósturinn - 20.03.1997, Blaðsíða 6

6
HMMTUDAGUR 20. MARS1997
i
■
Hermann Olason:
EiríkurJónsson
bannaði að
minnst yrði á Jón
Ólafsson í viðtals-
þætti á Stöð 2.
Heimildamaður fyrir ásökunum
hendur Franklín Steiner gerir upp við
Mannlíf og Stöð 2
ermann Ólason, áfeng-
isráðgjafi í Svíþjóð, kom
til íslands á vegum
tímaritsins Mannlífs og var
heimild fyrir umfjöllun tíma-
ritsins um fíkniefnaviðskipti
Franklíns Steiner, sem Hrafn
Jökulsson, ritstjóri Mannlífs,
skrifaði. Að sögn Hermanns
sagði Hrafn við hann að
ástæðulaust væri að fjalla um
Jón Ólafsson, stjórnarfor-
mann Stöðvar 2, en Hermann
og Jón þekkjast frá fyrri tíð.
Hermann fór að gruna að
hræðsla við raunverulega eða
ímyndaða hagsmuni Jóns Ól-
afssonar réði ferðinni í umfjöll-
un fjölmiðla um Franklín Stein-
er. Þegar Eiríkur Jónsson boð-
aði Hermann í viðtalsþátt á
Jón Ólafsson var til rannsóknar
vegna fíkniefnamisferlis á sama
tíma og Franklín Steiner á áttunda
áratugnum. Sömu lögreglumenn-
irnir sinntu þessum rannsóknum.
Stöð 2 sannfærðist hann um að
ekki væri allt með felldu.
„Eiríkur sagði mér í óspurð-
um fréttum að við mættum
ekki minnast á Jón Ólafsson í
þættinum. Ef ég gerði það yrði
„köttað“ á mig,“ segir Her-
mann. „Ég svaraði að ég myndi
ekki úthúða manninum í hans
eigin fjölmiðli.“
Hermann og Jón Ólafsson
þekkjast frá því að þeir voru
skólafélagar á Staðarstað á
Snæfellsnesi fyrir rúmum ald-
arfjórðungi.
„Hermann hafði mikinn
áhuga á Jóni,“ segir Eiríkur,
„en Jón var ekki til umræðu í
þættinum. Ef ég hef sagt þetta
við Hermann þá var það í
gríni.“
I
I
I
t
Rothögg í Síberíu
Uppsögn Rússanna reiðarslag f
Veröfall hafiö á hlutabréfum í IS
Uppsögn rússneska útgerð-
arfélagsins UTRF gæti
reynst a.m.k. reiðarslag, ef
ekki hreint rothögg, fyrir ís-
lenskar sjávarafurðir hf. For-
stjóri fyrirtækisins hefur borið
sig mannalega í samtölum við
fjölmiðlafólk undanfarna daga
en sannleikurinn er sá að
hverfandi líkur eru til að ÍS nái
til baka þeim peningum sem
nú eru útistandandi vegna
Kamtsjatkaverkefnisins. Sú
upphæð er tæpast undir hálf-
um milljarði króna en gæti
hugsanlega slagað hátt í millj-
arð. Hætt er við að þeir sem að
undanförnu hafa verið að fjár-
festa í hlutabréfum í ÍS á allt að
fimmföldu nafnverði nagi sig í
handarbökin fyrir heimskuna
þessa dagana. Talsverð hreyf-
ing hefur verið á bréfum í fé-
laginu að undanförnu en ekki
er ljóst hvort einhverjir „inn-
anbúðarmenn“ í ÍS hafa verið
að losa sig við hlutabréf áður
en þau hryndu í verði.
Fyrstu fregnir af uppsögn
samningsins bárust til íslands
laust fyrir síðustu helgi en
fengust ekki staðfestar fyrr en
á mánudag. Fréttastofa útvarps-
ins gat fyrst hérlendra fjöl-
miðla skýrt frá því á mánu-
dagskvöld að UTRF hefði ein-
hliða sagt samningnum upp.
Morgunblaðið og DV greindu
svo frá þessu máli á þriðjudag
og bæði þessi blöð höfðu eftir
Benedikt Sveinssyni, forstjóra
ÍS, ummæli sem ekki var hægt
að skilja öðruvísi en að engin
stórhætta væri á ferðum og ís-
lenskar sjávarafurðir myndu
einfaldlega leita réttar síns fyr-
ir dómstólum ef aðrar leiðir
bæru ekki árangur.
Rósemin bara á yfirborð-
inu
Sennilega mun þó fátt fjær
sanni en að menn haldi fylli-
lega ró sinni innandyra í húsa-
kynnum íslenskra sjávaraf-
urða. Viðskiptum ÍS og UTRF
er ekki þannig háttað að allt sé
gulltryggt og ekki þurfi annað
en að leita til dómstóla ef
Rússarnir halda sig ekki á
mottunni.
Ástæðurnar eru fyrst og
fremst tvær. Annars vegar hafa
íslenskar sjávarafurðir þegar
lagt fram mikla fjármuni til
rekstrar rússnesku útgerðar-
innar en lítið fengið í staðinn
það sem af er þessari vertíð. Á
hinn bóginn er alkunna að
vestrænum fyrirtækjum hefur
reynst margt auðveldara en að
sækja gull í greipar rússneskra
fyrirtækja fyrir dómstólum.
Samstarf ÍS og UTRF byggist
fyrst og fremst á því að íslend-
ingarnir hafa lagt Rússunum til
fjármagn og þekkingu. Það fjár-
magn sem hér um ræðir er
engin smáupphæð. Heildar-
veltan í fyrra var um eða yfir
fjórir milljarðar króna, en fram
hefur komið að upphæðin
verði eitthvað lægri á yfir-
standandi veiðiári.
Utgjöldin fyrst — tekjur á
effar
Reikna má með að a.m.k.
þrír miljjarðar króna fari í
rekstur útgerðar rússneska
fyrirtækisins á yfirstandandi
fiskveiðiári. UTRF er svo skuld-
sett og rúið Iánstrausti að það
hefur ekki af sjálfsdáðum get-
að fengið lánaða olíu á skipin.
Sömu sögu er að segja um
veiðarfæri, viðhaid skipanna,
laun starfsfólks og annan
rekstrarkostnað.
Raunar telja kunnugir að
skuldir rússneska fyrirtækis-
ins séu meiri en svo að nokk-
urn tíma sé unnt að gera sér
raunhæfar vonir um að það
komist á réttan kjöl. Það sem
heldur fyrirtækinu á floti er
m.a. sú staðreynd að erlendir
lánardrottnar ná ekki til eigna
þess.
Mestallt það fjármagn sem í
þennan rekstur þarf hafa ís-
lenskar sjávarafurðir útvegað
og að sjálfsögðu tekið nánast
allt að láni. Eina raunverulega
tryggingin sem íslenskar sjáv-
arafurðir hafa haft fyrir því að
sjá þessa peninga aftur er fólg-
in í aflanum sem fyrirtækið
hefur selt fyrir hönd Rússanna.
Andvirði aflans hefur runnið
inn á bankareikninga ÍS og það-
an hafa svo Rússarnir að lok-
um fengið sinn hlut.
Eins og vænta má er fjár-
magnsþörfin mest í upphafi
vertíðar en á hinn bóginn kem-
ur aflaverðmætið ekki til
greiðslu fyrr en síðar. Lengst
af veiðiárinu er þannig veru-
legt óbrúað bil milli þess fjár-
magns sem íslenskar sjávaraf-
urðir hafa lagt af mörkum og
þess verðmætis sem skilað
hefur sér til baka. Það er ekki
fyrr en í lok veiðiársins, þegar
allur afli hefur verið seldur og
peningarnir fyrir hann eru
komnir í hús, sem menn geta
dregið andann iéttar í herbúð-
um IS.
Útilokað er að fá nákvæmar
upplýsingar um það hversu
miklir peningar eru útistand-
andi á þennan hátt, en menn
sem Helgarpósturinn hefur rætt
við og þekkja til þessara mála
telja ekki fráleitt að ímynda sér
að upphæðin gæti verið ein-
hvers staðar á bilinu hálfur til
heill milljarður króna. DV til-
greinir í gær töluna 700 millj-
ónir en getur ekki um hvaðan
sú tala sé fengin. Svo mikið er
hins vegar víst að uppsögnin
kemur á viðkvæmasta tíma fyr-
ir ÍS. Á þessum tíma er bilið
milli útlagðra peninga og inn-
kominna tekna hvað stærst.
Misferli í gangi fyrir upp-
sögnina?
Aður en Rússarnir sögðu
samningnum upp höfðu verið
á ferli óstaðfestar fregnir um
erfiðleika í peningalegum sam-
skiptum milli Rússa og fslend-
inga og að Rússarnir hefðu
iafnvel haft stórar fjárhæðir af
IS. í þessu sambandi má vísa til
frásagnar HP af hinni svörtu
bakhlið Kamtsjatkaævintýris-
ins í desember. Þar kom fram
að í fyrravetur stálu Rússarnir
beinlínis peningum sem komu
frá ÍS og áttu að renna til launa-
greiðslna. Þessir peningar
voru lagðir inn á reikning
UTRF sem tók þá til annarra
þarfa.
í fyrra stöðvuðu íslending-
arnir á Kamtsjatka greiðslur til
Rússanna um tíma, eða þar til
tryggt var að peningarnir færu
í það sem þeir voru ætlaðir til.
Samkvæmt heimildum HP mun
ekki fráleitt að ætla að eitthvað
svipað kunni að hafa gerst nú
og deilur af því tagi hafi verið
undanfari uppsagnar samn-
ingsins. Sé svo gætu enn hærri
fjárhæðir verið í hættu. Á hinn
bóginn verður að taka fram að
hér er um óstaðfestar fregnir
að ræða.
Rússagullið var um fimmt-
ungur af veltu ÍS á síðasta ári.
Þegar hagnaðartölurnar eru
skoðaðar má næstum því segja
að tölurnar snúist við. Við-
skiptin við UTRF stóðu nefni-
lega undir verulegum meiri-
hluta af hagnaði ÍS á síðasta
ári.
Sáralítil áhætta segja ÍS- I
menn
Forsvarsmenn íslenskra
sjávarafurða vildu lítið tjá sig
um þessi mál í samtali við
Helgarpóstinn. Hermann Hans-
son kvaðst þó telja fáránlegt
að ÍS gæti tapað svo miklu sem
hálfum milljarði króna þótt
svo færi að uppsögn samnings-
ins stæði.
Benedikt Sveinsson forstjóri
sagði að miðað við það hvern-
ig þessi viðskipti væru byggð
upp væri taphætta sáralítil
þótt á hinn bóginn fylgdi því k
alltaf óhjákvæmilega nokkur *
kostnaður að leggja niður slíka
starfsemi. Benedikt kvað ekki
rétt af sér á þessu stigi að
leggja opinberlega mat á það
hvaða líkur væru til þess að
samningar tækjust við Rúss-
ana um áframhaldandi sam-
starf.
Hlutabréfin falla I
Áhrif Rússasamningsins á
verð hlutabréfa í íslenskum
sjávarafurðum eru einnig til-
tölulega auðrakin. Gengi bréfa )