Vísir - 19.08.1972, Blaðsíða 6

6
Visir Laugardagur 19. ágúst 1972
VÍSIR
Otgefandi: Reykjaprent hf.
Framkvæmdastjóri: Sveinn R. Eyjólfsson
Ritstjóri: Jónas Kristjánsson
Fréttastjóri: Jón Birgir Pétursson
vRitstjórnarfulltrúi: Valdimar H. Jóhannesson
Auglýsingastjóri: Skúli G. Jóhannesson
Auglýsingar: Hverfisgötu 32. Simar 11660 86611
Afgreiösla: Hverfisgötu 32. Simi 86611
Ritstjórn: Siöumúla 14. Simi 86611 (5 linur)
Askriftargjald kr. 225 á mánuöi innanlands
i lausasölu kr. 15.00 eintakið.
Blaöaprent hf.
„FORUSTUFJÖLSKYLDAN"
öllum mátti vera það augljóst, þegar hin nýja
vinstri stjórn kom til valda, að stefna hennar væri
sú, að auka afskipti rikisvaldsins á sem flestum
sviðum. Málefnasamningur stjórnarflokkanna
bar það ótvirætt með sér strax við fyrstu sýn, að
Alþýðubandalagsmenn höfðu komið þar inn hug-
sjón sinni um, „forystuskyldu” rikisvaldsins,
sem Ragnar Arnalds nefndi svo nýlega i Þjóð-
viljanum. Þetta hefur heldur ekki verið fjarri
hugsunarhætti sumra forystumanna Fram-
sóknarflokksins, eins og oft hefur sannazt þegar
þeir hafa farið með völdin.
Um það þarf vitaskuld ekki að ræða, að rikis-
stjórnin hefur forystuskyldu. Hitt er aftur á móti
álitamál i hverju sú skylda er fólgin, eða nánar
tiltekið hve langt rikisvaldið á að teygja arma
sina út i atvinnugreinar og athafnalif þegnanna. í
lýðræðisrikjum er til þess ætlast, að hún virði
frelsi einstaklingsins til orða og athafna innan
löglegra og siðfræðilegra marka. í einræðis-
rikjum er hins vegar fyrirskipað að einstak-
lingurinn hugsi og aðhafist það eitt, sem stjórn-
völdunum er þóknanlegt og gagnrýni ekki verk
þeirra.
Þeir munu æði margir nú hér á landi, sem lita
svo á, að núverandi rikisstjórn hafi i ýmsum
gerðum sinum meiri hliðsjón af þvi stjórnkerfi
sem rikjandi er austan járntjalds, en þeim
lýðræðisreglum sem eru i heiðri hafðar við að
draga úr getu og möguleikum einstaklingsins til
sjálfstæðrar starfsemi og framkvæmda i mörg-
um atvinnugreinum.
Þetta máttu að sjálfssögðu allir vita, sem
kunnugt er um hvert Alþýðubandalagsmenn
sækja fyrirmyndir sinar um stjórnarhætti. En ef-
laust hafa þó margir, sem studdu þá til valda i
siðustu kosningum ekki búist við að þeir mundu
beita valdi sinu af þeirri ófyrirleitni sem raun
hefur á orðið. Pólitiskar ofsóknir voru orðnar
óþekkt fyrirbæri hér á íslandi um langt árabil unz
núverandi iðnaðarmálaráðherra tók þær upp
aftur. Hann vikur vel hæfum mönnum úr störf-
um, ef hann sér á þvi færi, fyrir það eitt, að þeir
eru honum ekki þóknanlegrar skoðunar i stjórn-
málum og skipar gæðinga sina i staðinn. Hann
gerir ráðstafanir og ákveður mikilvægar fram-
kvæmdir, og og mjög umdeildar að auki, sem
hann hefur enga heimild til frá Alþingi. Hann læt-
ur að sögn ekki svo litið að bera þær undir sam-
ráðherra sina eða virðir að vettugi skoðanir
þeirra, ef þær eru honum ekki að skapi.
í öðrum lýðræðisrikjum mundi forsætisráð-
herrann vikja slikum manni úr rikisstjórninni, en
hér skipar nú sá forsæti, sem virðist sýna ótrú-
lega þolinmæði gagnvart yfirgangi og móðgunum
af þessu tagi. Hann hlýtur þó að sjá að iðnaðar-
málaráðherrann gengur lengra en góðu hófi
gegnir i forystuskyldunni og ekki stendur á
þakklætinu og lofsöngnum hjá Þjóðviljanum öðru
aðal málgagni stjórnarinnar, um iðnaðarráð
herrann, fyrir öll hans afrek, jafnhliða þvi sem
forystuflokkur stjórnarinnar, flokkur sjálfs for-
sætisráðherrans er svivirtur þar næstum daglega
og honum kennt um allt, sem miður fer hjá rikis-
stjórninni og ekki er hægt að leyna. Nærtækasta
dæmið um það eru skattalögin og framkvæmd
þeirra.
) Ritstjóri kímniblaðsins Punch um Olympíleikana 1972:
ÚR SAMBANDI
„Enginn enskur föðurlandsvin-
ur getur tekiö Olympíuleikana al-
varlega, af þeirri einföldu
ástæðu, aö krikket er ekki leikiö
þar. ..fcg held, aö Spánverjum
muni finnast svipað um nautaat-
ið, Astraliumönnum um búmer-
ang, Vestur-Indiumönnum um
limbó. Þetta eru allt vinsælar
iþróttir og aö minnsta kosti jafn
mikilvægar og sleggjukast og
grindahlaup.
Olympiuleikar yrðu tvfmæla-
laust „meira spennandi” ef fleiri
greinar væru leyfðar. bá fengju
minni þjóöirnar tækifæri til að
fara heim meö nokkra gullpen-
inga. Þeim, sem hefur lent i þvi
óláni að vera frá Filippseyjum
eða Botsvana, hlýtur að finnast
■■1111111111
Umsjón:
Haukur Helgason
Um mig sagt, þá hef ég aldrei
skilið, út á hvað öll ósköpin
ganga. Tilgangur iþróttaiðkunar
Svona eru iþróttir daglegs Iffs.
,...eða svona.
það vera nokkuö einhliða, að
horfa á Bandarikjamenn og
Rússa dröslast burt með mestan
hluta verðlaunapeninganna.
Olympiunefnd mun vafalaust
skirskota til þess, aö forn-Grikkir
hafi hvorki þekkt nautaat eða
limbó. Það er tvimælalaust rétt.
En slikt hefur engan veginn
hindraö nefndina i þvi i liöinni tið
að breyta reglunum. Til dæmis
voru guöunum færðar fórnir I
upphafi leikjanna i Grikklandi
hinu forna. Hvaö er orðiö um
fórnfæringarnar?
Japanir fengu þvi framgengt
áriö 1964, að júdó varð leyft, en
við höfum alltaf veriö i basli meö
krikket, og aðra mikla grein
brezkra iþrótta lika, eggjahlaup-
ið.
Barnalegur
þjóðarembingur
Mig grunar, að Rússar og
Bandarikjamenn forðist krikket
bara af þvi, að þeir mundu liklega
ekki sigra i þvi. Þeir eru eitthvað
andvigir eggja(boö)hlaupi, af þvi
að þeim er annt um virðuleika
sinn.
Olympiuleikarnir eru orönir
kapphlaup stórveldanna, tjáning
karlmennsku þjóöa i dýrslegri al-
vöru. Þetta er ægileg, dýr staö-
reynd. Gaman er þaö ekki?
miðar áreiðanlega fremur aö
hæfni einstaklingsins en þjóöa.
Heldur nokkur i rauninni, aö
Rússar eflist sem þjóð, af þvi aö
ofþroskuð og ofþjálfuö skessa,
fædd i Rússlandi, hefur það af aö
kasta kúlu lengra en hinar? Eru
þeir i rauninni til, sem hafa
minnaálitáVestur-Þýzkalandi, af
þvi að Austur-Þjóðverji kemst
einum sentimetra hærra i há-
stökki en þátttakandinn frá Vest-
ur-Þýzkalandi?
Kannski er auöveldara að skilja
stolt kynþátta, þótt mér finnist
alltof mikiö lagt upp úr sigrum á
þessu sviði. Nokkrir svertingjar
geta hlaupiö hraöar en nokkrir
hvitir menn. Gott og vel, þetta
vitum við. Viö vitum, að allur
þorri hvitra manna og svertingja
stekkur lengra en Japanir, þjóð,
sem góður guð lét hafa stutta fæt-
ur af duttlungum sinum. Þýöir
það, að Japanir séu minna viröi?
Areiöanlega ekki.
Einn upphaflegur tilgangur nú-
tima Olympiuleika var aö stuðla
að vináttu milli þjóða. Það er
kallað „olympiskur andi”.
Hvernig á þetta aö veröa, meðan
þjóöirnar líta á leikina sem ein-
hvers konar strið?....Alltof mikið
er i húfi til þess aö til greina komi
brosandi, létt og örlát framkoma,
sem menn yfirleitt hugsa um,
þegar talað er um vináttu.
Eggjakast, trjáklifur
og handahiaup
Annar tilgangur fornu leikanna
var að láta þátttakendur glima
við verkefni, sem ættu stoð i dag-
legu lifi. Þeir bjuggu sig undir að
kasta spjóti i Persa, stökkva yfir
læki og hlaupa með siðustu fréttir
af vigvöllunum heim til Aþenu.
Okkar leikir eru langt frá öllu
sliku.
Geysilegri orku er eytt til að ná
hæfni til að hlaupa broti úr sek-
úndu hraðar en hinir, og i raun-
inni er allt komið undir þvi að
gera þetta einhvern ákveðinn
dag. Litlar likur eru til, að
iþróttamaður þarfnist sömu,
áhrifamiklu frammistööunnar á
öðrum tima. Til dæmis ef þýzkur
iþróttakappi væri i hernum og
yfirmaður hans segði: „Hlauptu
með þessa tilkynningu til aðal-
stöðvanna. Það eru fimm kiló-
metrar, og þú færð aðeins þrettán
minútiir til þess.” — Þá yrði her-
maður að svara sem svo: „Þvi
miður, herra höfuðsmaður. Þetta
er ekki hægt fyrr en eftir þjálfun i
sjö eða átta mánuði.” ...Þetta
væri öðru visi, ef Olympiu-
leikarnir hefðu þróazt á réttan
hátt.... Alls konar greinar yrðu þá
teknar með, sem daglegt lif okkar
er komið undir. eins og lif forn-
Grikkja var komið undir spjót-
kasti. Við finnum dæmi um margt
af þvi i bókum um „met” á ýms-
um sviðum.
..Þjóðverji á til dæmis metið i
lengstum pianóleik án hvildar,
Bandarikjamenn i múrun (3272
múrsteinar á klukkustund) og
hraðritun. Nýja Sjáland er for-
ystuþjóð i eggjakasti og sauma-
skap, Kanadamaður hefur met i
trjáklifri og Austurrikismaður
hleypur betur en nokkur annar á
höndunum.
Hver i öllum heimi kastar ann-
ars kringlu nú á dögum utan
vallanna?
Hálf mila i frakka
eftir mogunverð
Ég mundi breyta þessu... Þátt-
takendur mega til dæmist ekki
vera i „formi”, þegar þeir keppa.
Á hugrekki, þoli og þrautseigju
manns reynir aðeins i raun, þegar
hann er of feitur og likamlega
„slappur”. bvi verður hver þátt-
takandi að byrja á að eta staðgóð-
an morgunverð eins hratt og unnt
er og hlaupa svo hálfa milu.J
frakka og á venjulegri götu. Hann
verður aö stökkva upp i strætis-
vagn á ferð. Annað, sem til greina
kemur, væri að láta menn finna
bílastæði eða standa I biðröö frá
morgni til kvölds. Ef ég mætti
ráða, mundi ég einnig verðlauna
þá., sem kunna bezt að tapa.
Þessi hæfileiki hefur alltaf veriö
talinn dyggð i Englandi.
„Hlægilegir”
Japanir eru sagðir hafa gert
kvikmynd um Olympiuleikana,
sem kom áhorfendum til að hlæja
hressilegar en menn hafa gert
siðan Charlie Chaplin var upp á
sitt bezta. í kvikmyndinni voru
sýndar nærmyndir af keppendum
i keppni.
Hástökkvarinn safnar kröftum,
langstökkvarinn fettir sig og
brettir, kúluvarparar afmyndast.
Fegurst er þó myndaröö um
hegðun maraþonhlauparanna á
áningarstöðvunum á hinni löngu
leið....I fyrstu þjóta þeir fram hjá
og gripa sér aöeins hressingu án
þess að breyta hlaupinu. Hver
sekúnda er dýrmæt. Nokkru
seinna fara þeir varlegar. Menn
verða aö spara kraftana. Á þriðju
stöð sér maöur, að þeir klókari
nema alveg staðar. í svo löngu
hlaupi skiptir slikt ekki máli, þeg-
ar öllu er á botninn hvolft Loks
fleygja þeir sér til jarðar, blása á
verðlaunin og almenningsálitiö I
heiminum, og áhorfendur heima
gleöjast innilega yfir þvi, hversu
örmagna þeir eru orðnir....
Ég verö i Ameriku þessar
vikur.”