Vísir - 19.08.1972, Blaðsíða 8

8
Sr. Arni Sigurðsson, Blönduósi:
LOTNINGIN
FYRIR
LÍFINU
rætl i hugvekju Kirkju-
siðunnar af sr. Árna Sigurðs-
syni presti á Blönduosi. En
hugvekjan er aðalefni
prédikunar er hann flutti við
messu á Hólastað 2. júli s.l.
Þar var þá haldinn
aðalfundur náttúruverndar-
manna á Norðurlandi.
Sr. Arni Sigurðsson er Skag-
firðingur að ætt og uppruna,
fæddur á Sauðárkróki árið
1927. Hann varð stúdent á
Akureyri 1949 og lauk
guðfræðiprófi árið 1953. Sama
ár, þann 4. október, var hann
vigður aðstoðarprestur að
Hvanneyri i Borgarfirði en
árin 1955-62 var hann sóknar-
prestur á Hofsósi. Siðan var
hann prestur á Norðfiröi i 5 ár
en siðustu 4 árin hefur hann
haldið Blönduóssprestakall.
Framhaldsnám i guðfræði
stundaði Árni við háskólann
i L'undi veturinn 1960-61.
Jafnframt prestsstarfi sinu
hefur sr. Arni stundað kennslu
og starfað að félagsmálum.
Hann á nú sæti i stjórn Náttúr-
verndarsamtaka á Norður-
landi og hann er formaður
Hólafélagsins, sem m.a.
vinnur að þvi aö endurreisa
biskupsstól á Hólum og koma
þar á fót lýðskóla á kristi-
legum grundvelli, sem starfi
þar við hlið bændaskólans.
Kona sr. Árna Sigurðssonar
er Eyrún Gisladóttir,
útgerðarmanns á Akranesi,
Viihjálmssonar.
Hugvekja Kirkjusiðunnar i
dag fjallar um efni,' sem nú er
mjög á dagskrá, þ.e. náttúru-
vernd.
Vér tslendingar erum þau
gæfunnar börn, að eiga vitt
land og fagurt. Það ber oss að
þakka og sýna þá þökk i verki
með þvi að umgangast það af
þeirri háttprýði, sem heldur
íandinu hreinu og göfgar
þjóðarsálina. Sú framkoma á
rætur sinar i lotningu fyrir
lifinu sjálfu, sem er Guðs gjöf
og út frá þvi sjónarmiöi er
þetta mál — nátturuverndin-
Sr. Árni Sigurösson.
Visir Laugardagur 19. ágúst 1972
„Hvatning Krists.
„Lítið til fugla himins-
ins....Gefið gaum að
liljum vallarins."
Um fátt er nú meira
rætt en verndun náttúru-
auðæfa og nýtingu hvers
konar náttúrugæða. Það
ereinsog augu heimsins
hafi opnast/ er maðurinn
varð sér þess meðvitandi
að framtið hans og vel-
ferð er í æ ríkari mæli
ógnað af gerðum hans
sjálfs, illri umgengni
hans um náttúrunnar
ríki og ofnotkun á þeim
náttúrugæðum, er hon-
um voru lögð upp i hend-
ur.
Þau orð frelsarans, sem að
ofan eru skráð hvetja oss til
þess, að opna augun fyrir
sköpunarverki Guðs og játa
hann sem skapara og Drott-
inn. En það er fleira, sem
þessi fögru orð hafa að segja.
Þau innræta oss mönnunum
ást til alls, er lifir — lotningu
fyrir lifinu. Lif hins smáa og
lága i kenningu Krists að fyr-
irmyndum fyrir okkur menn-
ina. „Litið til fuglanna, gefið
gaum að liljum vallarins.”
Þessi orð eru hvatning til
vor að huga betur að þeim
miklu gjöfum, er oss eru gefn-
ar og fólgnar eru i margvis-
legum náttúrugæðum, sem
eru undirstaða lifs á jörðinni.
Þessi orð höfða til min og þin
til þess að koma i veg fyrir
eyðingu lands af völdum of-
notkunar og mengunar lofts og
lagar, er nú blasir við svo viða
um lönd.
Dæmi heil. Frans.
Heilagur Frans frá Assisi,
einn helgasti maður er lifað
hefir, var sannur náttúruunn-
andi, eins og saga hans ber
með sér. Þar segir m.a. að
lotning hans, jafnvel fyrir hin-
um smæstu lifverum hafi ver-
ið svo rik, að hann hafi tekið
ánamaðkana af götunni upp i
lófa sinn og borið þá út i gras-
ið, svo að þeir skyldu lifa.
Astúð hans náði einnig til
stormsins og steinsins. Það er
eins og allt yrði lifandi og
alúðarþurfi i vitund hans.
Hér birtist skýrt eðli og andi
kristindómsins. Máttur hins
lifandi anda Drottins.
Aldrei sjáum vér betur
mikilleik og tign sköpunar
Guðs i náttúrunnar riki, en á
hásumardegi, er angan og
fegurð sumarsins snerta
hjörtu vor og kalla oss til sam-
úðar og lotningar fyrir öllu, er
lifsandann dregur, jafnvel
hinu smæsta og veikbyggð-
asta.
Likn og miskunn.
Engir eru hæfari til þess að
likna hinum smáu, húsdýrun-
um og öðrum lifandi verum,
sem maöurinn er settur yfir til
að vernda og styðja en þeir
sem búa til sveita og alist hafa
upp i sambúðinni við riki nátt-
úrunnar og ástinni á gróðri
jarðar.
Æði margar spurnir fóru
áður fyrr af mönnum og kon-
um i hverri sveit, sem kunnu
og höfðu i rikum mæli hæfi-
leikann til að fara nærfærnum
höndum um öll þau dýr, sem á
einhvern hátt áttu bágt, voru
særð eða þurftu hjálpar við.
Það var þar sem andi hins
miskunnsama Samverja sveif
yfir vötnunum.
En enda þótt hin liknandi,
nærfærna hönd hafi mátt sin
meira i fari sveita olksins en
þeirra, sem i borgunum búa,
þá gefst fjölda borgarbúa
mörg og dýrmæt tækifæri til
að æfa og innræða skilning á
hinu smáa, er þarfnast um-
önnunar og aðhlynningar
mannanna.
Ekkert hefir mótað lif og
hugsun þjóðarinnar á liðnum
öldum og verið eins samtvinn-
að lifi hennar og örlögum og
samskipti hennar og um-
gengni við náttúruna.
Ég held, að margur eigin-
leiki, sem bar uppi islenzka
menningu um aldir, hafi i
mörgu glatazt við hin miklu
umskipti, er þorri þjóðarinnar
flutti úr sveitum landsins til
sjávarsiðu og hætti að um-
gangast dýrin og njóta is-
lenzkrar náttúru og lifa i
samræmi við hana. Svo sem
likamlegt atgerfi fæst við átök
er skáldlegt innsýni oft mótað
af dýrkun umhverfisins og
fegurð lifsins. Með öðrum orð-
um, eiginleikar sem áttu fast-
an grundvöll i landinu sjálfu,
moldinni og öllu þvi, sem lifs-
anda dregur og skapaði ró-
semi hugans og það jafnvægi i
lifi þjóðarinnar, sem svo mjög
virðist skorta á i dag.
Er lifinu hætt?
Ég hefi gert þetta öðru
fremur að ihugunarefni vegna
þess, að undanfarna þrjá daga
hafa náttúruverndarmenn á
Norðurlandi haldið hér aðal-
fund sinn, þar sem rætt hefir
verið um umhverfismál hér .
norðanlands.
Sú brennandi spurning hefir
undanfarið verið á vörumfólks
viða um lönd, hvort ofvöxtur
neyzluþjóðfélaga nútimans,
sem leitt hefir af sér m.a.
ómennskara andrúmsloft en
áður var, endalausa sam-
keppni og streitu, lifsþæginda-
græðgi og eftirsókn eftir verð-
mætum sem reynst hafa hald-
laus er á hefir reynt, hvort
þetta allt eigi eftir að tákna
endalok hinnar svokölluðu
vestrænu menningar með þvi,
að eyða og spilla náttúrugæð-
um þeim, er mynda undir-
stöðu framhaldandi lifs á jörð-
unni.
Það er vissulega timi kom-
inn til þess, að þjóðirnar komi
sér saman um að tryggja var-
anlegt jafnvægi i heiminum,
þar sem haft er i huga staða
mannsins i náttúrunni og um-
hverfi sinu. m.ö.o., að þeir
sýni sanna Lotningu fyrir lif-
inu.
A árbakka um nótt.
í einum fegursta kafla bók-
arinnar um Karamassof
bræðurna, eftir hið heims-
fræga skáld Dostojevsky er
einmitt rætt um samlif
mannsins og náttúrunnar, þar
semhinn heilagi Sossima talar
við unga manninn úti á ár-
bakkanum um nótt.
I næturinnar miklu þög, er
eins og allt sé á bæn til Guðs.
Og Sossima talar við sinn
unga vin um fegurð tilverunn-
ar, dýrð og leyndardóm Guðs,
sem opinberast i hinu smáa.
Hvert titrandi strá, hvert vak-
andi skordýr, hver geisli frá
stjörnu eða morgunroði, þekk-
ir sinn tilgang, allt vitnar um
uppsprettu þess leyndardóms,
sem skóp það og heldur áfram
að skapa.
„Littu til dýranna,” segir
hann „virtu fyrir þér auðmýkt
þeirra og undirgefni gagnvart
mönnunum, sem oft kvelja
þau og misþyrma þeim,
finndu einnig frelsisþrá
þeirra. Elskaðu blóm og dýr.
Já, elskaðu hvern sólargeisla.
Gjörir þú það, muntu siðar
viðurkenna leyndardóm Guðs
i hverjum hlut, uppgötva hið
innra eðli þeirra.” Og hann
heldur áfram: „Allt hið skap-
að er ein heild, likt og úthafið.
Verðir þú betri og göfugri mun
hverju blómi, hverjum fugli
og dýri verða yndislegra að
lifa.”
Þannig hugsa hin göfugustu
skáld, hinir siðugustu spek-
ingar, um „alheimsins lif, sem
er ein voldug ætt.”
Jesús sagði: „Litið til fugla
himinsins, gefið gaum að liij-
um vallarins.”
Engin orð endurspegla
betur lotninguna fyrir lifinu
heldur en þessi orð frelsarans.
Ileima á Hólum.
t dag erum vér stödd á
fornhelgum stað. Hér höfum
vér notið hinnar andlegu
blessunar, er stafar frá helg-
asta musteri islenzkrar
kristni.
Héreru orðin máttvana.það
að sagan og helgin, sem mega
sin mest.
A slikum stundum er eíns og
liðnar myndir sögunnar liði
fyrir hugskotssjónum vor. Vér
sjáum fyrir okkur þá miklu
ármenn norðlenzkrar kristni
og kirkju — biskupana, er hér
sátu og gjörðu staðinn frægan.
Vér sjáum „stoltan stól og
skóla” eins og sira Matthias
orðaði það. Vér virðum fyrir
oss höfuðkirkju Norðurlands
með hina helgu, háu dóma.
Vér sjáum reisn og veldi
staðarins. Einnig lægð hans og
örlög.
Vér virðum fyrir oss þessa
sögu, atburðina i aldanna rás
frá öndverðu, er helgur Jón
kom hár til Hóla og settist á
biskupsstól, grundvallaði
áhrifavald og helgi staðarins
og skaut stoðum undir þá há-
tign, er þessi blessaði staður ái
vitund vor Norðlendinga.
Útverðir kristninnar.
Það sem er yfirskrift þess-
ara orða: Lotningin
fyrir lifinu, hefur verið ein
styrkasta stoð i musteri
kristinnar kirkju allt frá
fyrstu kristni og aðall þeirra,
er mestir Guðs þjónar reynd-
ust. Þeir urðu þannig sterk-
ustu útverðir kristninnar. Ein-
hvern tima er sagt. Kirkjan
ert þú. Þetta má sannarlega
heimfæra upp á hina miklu
biskupa er hér sátu um aldir
og voru i flestum efnum prýði
kristni og kirkju.
Hvað var það i raun og veru,
sem gerðist með komu kristn-
innar til Islands? Hvað var
það, sem festi hér rætur við
boðun trúarinnar, gagntók
hugi og hjörtu þjóðarinnar og
breiddist siðan út smátt og
hefir haldist hér við allt til
þessa dags?
A þessu landi, er byggt var
af vikingum, rann upp friðar-
öld eftir komu kristninnar og
menn lögðu niður heiðnar
venjur og athafnir. Andi
Kristindómsins.
En það var i raun réttri
annað og meira, sem gerðist á
tslandi við komu kristins
siðar. Hinn helgandi,
umskapandi andi kristin-
dómsins gaf þjóðinni lotningu
fyrir lifinu og af lotningunni
mótaðist allt iiknarstarf,
samlif vort við náttúruna, við
dýrin og yfirhöfuð öll þjóð-
félagsleg þjónusta, daglegt lif
mannanna og afstaða þeirra
til gjörvallrar tilverunnar, ef
þeir á annað borð voru þá
vakandi kristnir menn.
Allt fagurt lif og satt, lifað i
samræmi við náttúrunnar
riki, mótast af þessu. Ef
mönnunum, sem byggja
þennan heim, lærðist að bera
lotningu fyrir lifinu, fyrir lifi
hvers annars, öllu er lifsanda
dregur, þá væri bjartara
framundan i lifi
mannkynsins. Ef mennirnir
litu til fugla himinsins og gæfu
gaum að liljum vallarins á
þann hátt, sem Drottinn vor
bendir oss, á, þá væri vissu-
lega ekki ástæða til að
örvænta um framtiðina.
Fegurð hinnar miklu
sumardýrðar og helgandi
kraftur þessa mikla helgi-
dóms, sem við höfum i dag
lifað hér heima á Hólum, á
ekki eingöngu eftir að umlykja
oss hið ytra, heldur að búa
um sig i sálum vorum og gera
oss hæfári til þess að lifa i
samræmi við ætlan og vilja
Guös, sem byggist m.a. á
lotningunni fyrir öllu er hann
skóp.
Hjálpi oss Drottinn til þess.