Lesbók Morgunblaðsins - 23.12.1964, Qupperneq 9

er ekki giftur, en
ég hef veriö í Hrísey
É,
Ág man ekki hvað var það fyrsta,
eem ég heyrði um Hrísey, hvort það
voru sögur um Hákarla-Jörund, tilvist
Þorgeirsbola, eða hvort þáð var gaman-
eagan um Guðmund spekulant, sem sagð
ist ekki vera giftur, en hann hefði verið
i Hrísey, eða þessi sérkennilega frétta-
tilkynning, sem kölluð var á eftir bát,
sem var að leggja frá Hrísey: „Viltu
ekki segja honum Stebba bróður, að
hann pabbi sé dauður, hann hefir
kannske gaman af að frétta það.“
Hitt er víst að ég skoðaði ekki hug
minn um það tvisvar, þegar mér
etóð tií boða að stunda sjóróðra með
triilu ’frá Hrísiey einn sumartima. Það
var skólabróðir minn og félagi, sem út-
vegaði mér starfið, en sjálfur var hann
einnig á trillunni.
Við vorum fimmtán ára stráklingar,
eð byrja að verða karlmenn, rökuðum
okkur einu sinni í viku og fengum að
kyssa skólasystur okkar á tröppunum
heima hjá þeim eftir skólaböllin.
Ég hafði fná bamsaldri verið í sveit
6 sum.rum og einn vetur haft á hendi
fjósameistarastöðu. Það þótti ekki tign-
erstaða, hvorki að vera kúarektor né
f jósameistari, en hugsið ykkur muninn
þegar við máttum með góðri sámvizku
bera titil bæði skólastjóra Menntaskól-
ans á Akureyri og i Reykjavík. Það var
ekki teiðum að líkjast þar sem annars
vegar var Sigurður Guðmundsson jarl
ungra menntam,anna á Norðurlandi og
Pálmi Hannesson lénskóngur þeirra
sunnanmanna.
En „sjómaður dáðadrengur" hafði ég
aldrei verið. Ástir, slagsmál og vín var
þeim tengd og þá „sýldi hárið, salti
stemmt, sævi þvegið, stormi kembt“.
Það voru sjómenn, sem báru fullar
lifrartunnur eins og hvítvoðunga, drukku
lýsi og brennivín eins og við sveita-
lubbarnir sleiktum froðuna ofan af
mjaltafötunni og það voru sjómenn sem
réru svo hraustlega sunnan af Sviði að
ératökin sáust á sjónum daginn eftir.
Ævintýraljómi þjóðsagna hvíldi yfir
etarfi sjómannsins. Hann var hraustur
eins og l'jón, harður eins og tinna og
kaldur eins og norðangarður. Að hafa
eldrei migið í salt vatn var minkun,
esiu ungum Íslendingi sæmdi ekki, og
eá sem aldrei hafði fengið á kjaftinn
með blautum sjóvettling gat ekki talizt
maður með mönnum.
Það voraði vel og nú tók að nálgast
prófin í skólanum. Við gerðumst latir við
lesturinn og oft var sjónum hvarflað út
Eyjafjörðinn. Þar var Hrísey og þar var
trillan og þar voru æfintýr.
kólabróðir minn og verðandi
skipsfélagi hjálpa'ði mér að kaupa sjó-
klæðin. Ég fékk lokubuxur, Ijósgráar,
kiofbússur, svelliþæfða duggarapeysu,
með kraga, sem náði upp fyrir eyru og
tvenna sjóvettlinga, sem voru svo stór-
ir að öll höndin hefði komizt í annan
þumalinn. Þá var keyptur sjólhattur og
stakkur, heiðgulur eins og broddskita.
Ég var ágætur þegar ég var kominn í
tiollbuxurnar og stígvélin, en þegar ég
var kominn í duggarapeysuna var haus-
inn á mér eins og kafrekinn korktappi £
sjeneverbrúsa. Ég man að fósturforeldrar
mínir gátu ekki annað en brosað að
sjómanninum sínum, þegar gallinn var
reyndur. Ekkert skyldi ég í því hvernig
sjómenn gátu hreyft sig í þessari mund
eringu. Það var ekki mikið þótt karlar
yröu að vera sterkir til að geta unnið
handtak í þessari hringabrynju.
Mamrna þurrkaði tárin úr augnakrók-
unum, en fóstri minn sagði að strákur-
inh hefði gott af þessu. Með það kvaddi
ég, tók sjópokann á öxlina og arkaði
riður í rútubíl, sem flutti mig út á
Litla-Árskógssand, en þar stigum við
maðurinn var ræðinn og skemmtiliegur,
spur'ði mig margs og sagði mér margt.
Ég man mér þótti skrítið að hann
skyldi geta hjálparlaust kveikt i píp-
unni sinni. Ég hafði aldrei haft náin
kynni af blindum manni fyrr. Ég bar
djúpa virðingu fyrir þessu tignarlega
öldurmenni, sem varð að sitja innilok-
aður í myrkrinu. Ég fór jafnan út, þegar
aðrir komu að heimsækja hann. Þetta
voru aristókraéar, sem strákar áttu ekki
erindi við. Ég man mér var sagt að
bróðir gamla mannsins færði honum
stundum í glasi. Þa'ð munu haía verið
björtustu stundir hans í myrkrinu.

þolraun. Ég var settur vfð gogginn, þvf
línu kunni ég ekki áð draga og hefði
sennilega aldrei lært ef Valdimar hefði
ekki meitt sig í fingri vinstri handar og
annað hvort orðið að fara í land, og við
að hætta róðrinum á meðan, eða standa
með gogginn.
Ég var búinn að fá á kjaftinn með
blautum sjóvettling. Það skeði þegar ég
lá á hnjánum og ældi yfir fiskana, sem
ég var að reyna að innbyrða. Mér hefði
verið sama þótt ég hefði farið fyrir borð,
hefði ekki reynt að taka sundtökin, þótt
ég væri vel syndur, svo heltekinn var
ég af sjóveikinni. Ég hékk í vantinum
með vinstri hendi, hafði hann raunar
í handarkrikanum, grútmáttlaus. Ég
held að formaður oíkkar hafi verið
hræddur um að ég færi í sjóinn. Hann
snaraðist frá umstýringunni, sló mig
með rennblautum vettlingnum og sagði:
— Kingdu því aftur helvítis ræfillinn
þinn. Renndu því niður. Þá hættirðu að
æla.
Ég var nokkra stund að átta mig. En
svo biossaði upp í mér rei'ðin. Ég reis á
fætur og ætlaði að berja hann með goggn
um, en hann stökk eins og eldibrandur
aftur í stýrishús, skaut fram hökunni,
sem var raunar hálft andlitið, gretti sig,
spýtti mórauðri tóbaksslettu, hló og
sagði: — Já þetta er gott. Nú ertu að
hressast. Þú hafðir gott af þassu. Taktu

||| : .:Íi!:!:!:!:!:!:!:!i!iÍÍ!;! llll!
■Í*Í-5-Íé*Í*Í*Í;Í;Í*:;
11111
;•$•$•$$•;
iilillll lillill ’/ ÍÍÍÉÍIIÍÍ® mmmm
p!i!i§piiiil

félagarnir út í ferjubátinn, sem flutti
okkur til Hríseyjar. Á leiðinni út laum-
aðist ég aftur með stýrishúsinu, hneppti
lokunni frá trollbuxunum og kom mér
í lífrænt samband við Ægi konung. Nú
hafði ég gert þetta fræiga í saltan sjó.
Ég var orðinn sjómaður.
i rillan hét „Júlíus" eftir höfundi
sínum og skapara. Vélin í henni var
gömul „Skandia", með glóðanhaus. For-
maðurinn var Jón Villa og hásetarnir
voru Valdimar og ég. Eigendurnir voru
-Selaklappai-bræðurnir Björn og Garðar
Ólasynir og Siggi í Hvammi, sem jafn-
framt var landformaður. Hjá Birni og
hans ágætu konu var ég í fæði, og bjó
á Selaklöpp, þeim mannmarga stað. Þar
kunni ég vel við mig. Ég sat oft í land-
legum inni hjá gamla Birni Jörunds-
syni. Hann var orðinn blindur. Gamli
Ég kynntist líka í Hrisey mállausum
hjónum, einnig hinum fyrstu mannieskj-
um, sem við það böl áttu að búa. Hann
var skósmiður. Þetta var yndislegt fólk,
glaðvært og skemmtilegt. Konan las af
vöium og gat talað, en gamli maðurinn
notaði aðeins fingurna. Fingramálið varð
mér eitt af furðuverkum heimsins.
Ík
Þ egar ég byrjaði á þessu greinar-
korni ætláði ég að segja frá ofurlitlum
sjóhrakningum. Formálinn er víst orð-
inn nógu langur. En það er svo ein-
kennilegt þegar farið er að rekja gamlar
miriningar hrannast þær upp hver af
annari svo það liggur við að aðalefnið
gleymist. Nú skal þó reynt að komast
að efninu.
Við höfum farið nokkra róðra með
Jóni Villa. Ég var að byrja að sjóast.
Fyrsti róðurinn hafði verið afskapleg
1 "i • i—'
fiskinn, helvítis ræfillinn. Ætlarðu að
hætta að gogga? Sérðu ekki að fiskur-
inn flýtur út um allan sjó?
Ég hafði verið of upptekinn vfð að
finna mér eitthvað til að henda í for-
manninn. Línan var gráseiluð af fiski,
sem slitnaði af við línuhjólið. Ég hafði
því nóg að gera næstu mínúturnar og
mér til ánægjú fann ég að sjóveikin
rjátlaðist af mér smátt og smátt. Svo
merkilegt sem þáð kann að virðast, hief
ég lítið sem ekfci fundið til sjóveiki
síðan. Ég mæli því eindregið með hrossa
lækningu Jóns Villa.
Mr að var dumbungsveður þegar við
lögðum upp í róður síðla kvölds í júlí-
mánuði. Örlítii austan kæla var, sjór
nálægt enginn og ve'ðurspáin frekar góð.
Róið hafði verið dag hvern að undan-
förnu, flestir fengið lítið, nema við.
38. tbl. 1964
LESBÓK MORGUNBLAÐSINS 41