Lesbók Morgunblaðsins - 23.12.1964, Side 11
Sögukorn þetta um Hinn
Líknsama Búdda, er eftir
japanska rithöfundinn Ryonosuke
Akutagawa, sem skrifað hefur
margar óvenjulegar sögur og þyk
ir lýsa vel sálarlífi sögupersóna
sinna. Fjöldi kvikmynda hefur
verið gerður eftir sögum Akuta-
gawa og er „Rashomon“ senni-
lega einna kunnust þeirra.
eggjanna á hinu hræðilega Nálar-
fjalli. Grafarkyrrð ríkti allstaðar
og ekki heyrðist þar annað en
veikar stunur syndaranna endrum og
eins. Þetta var ai þeim sökum, að
syndarar þeir sem komnir voru alia
leið þangað niður höfðu þegar verið
svo hrjáðir af hinum ótalmörgu
öðrum kvölum Vítis og þeir höfðu
ekki lengur mátt til þess að æpa ær-
lega og kveina.
Og Kandata, þrjóturinn sá arna, gat
ekki lengur gert annað en brjótast
eftir honum, myndi hann áreiðanlega
losna úr Víti. Já, og meira að segja,
ef alit gengi að óskum, gæti hann
jafnvel komizt til Paradisar. Þá yrði
hann aldrei hrakinn út á Nálarfjall-
ið ógurlega eða steypt í Blóðpollinn
aftur.
Hann var ekki fyrr farinn að hugsa
á þessa leið en hann greip þráðinn
þéttingsfast báðum höndum og byrj-
aði að klifra upp hann, ofar og ofar
og beitti öllum kröftum sínum. AJ því
Ðag einn var Búdda á gangi á
bakka lótusijarnarinnar í Paradis.
Lótusblómin breiddu úr sér á tjöm-
inni, eins og hvitar perlur og gullnar
frævurnar og frævlarnir í miðju
þeirra fylltu loftið ólýsanlegri angan.
Það var að morgni dags í Paradás.
Allt í einu nam Búdda staðar á
bakka tjarnarinnar og varð iitið nið
ur á milli blómskrúðsins sem þakti
tjörnina, og sá hvar þar var á seyði.
Beint fyrir neðan lótustjömina í
Paradis lá botn Vítis og í gegnum
kristaltært vatnið mátti glöggt
greina Pljót hinna þriggja Vega til
Eilífs Myrkurs og oddhvassar eggjar
Nálarfjalls, rétt eins og horft væri í
myndsjá.
Þá kom hann auga á Kandata, sem
engdist þarna á botni Vítis ásamt
öðrum syndurum.
Kandata þessi var ræningi og mesti
óþokki, sem hafði marga og mikla
glæpi á samvizkunni, morð og íkveikj
ur og sitthvað fleira, en hafði sér til
málsbóta eitt góðverk.
E inu sinni hafði Kandata á leið
sinni gegnum mikinn skóg komið
auga á dálitla könguló, sem skreið
þar á vegarbrúninni. Hann var í þann
veginn að merja hana til bana undir
fæti sér en flaug þá allt í einu í hug
eitthvað á þá leið, að „meira að segja
svona pínulítil skepna á víst sína sál.
Það væri eiginlega skömm að þvi að
drepa hana fyrir engar sakir og alveg
að ástæðulausu.“ Og hann hætti við
að drepa litlu köngulóna.
Þegar Búdda stóð þarna og horfði
niður í Viti, mundi hann hvern-
ig Kandata þessi hafði þyrmt köngu-
lónni, og hugsaði með sér, að fyrir
þetta góðverk myndi hann gjarnan
vilja frelsa hann úr Víti. Og þegar
hann leit við, sá hann einmitt Para-
dísarkönguló að spinna fallegan
silfurskínandi þráðinn sinn á lótus-
blöðunum.
Búdda tók silfurþráðinn köngu-
lóarinnar varlega í hönd sér og lét
hann síga rakleitt niður á botn Vitis,
langt niður fyrir sjónopið milli perlu
milli perluhvítra lótusblómanna.
langt niður á milli perluhvítra lótus-
blómanna.
II
Þ ar niðri hafði Kandata hafizt
og hrugið með öðrum syndurum í
Blóðpollinum á botni Vítis.
í Víti var niðamyrkur og ef ein-
hverju siinni sást þar glampi laf
einhverj u var það ekki annað en skin
að hann var mesti ræningi og bófi
var hann sliku vanur.
E n Viti er svo óra-óra langa
vegu fjarri Paradís að á þann veg hef
ur enginn kastað máli, og þó Kandata
hefði sig allan við, sóttist honum ferð-
in seint. Og þegar hann hafði klifrað
drjúga stund varð hann örmagna af
þreytu og komst ekki feti hærra.
þarna um í 'pollinum eins og hinir,
að því kominn að drukkna í blóðinu.
En stund hans kom. Þennan dag,
þegar Kandata lyfti höfðinu af rælni
og horfði upp í himininn yfir blóð-
pollinum mikla, sá hann siifurlitan
köngulóarþráð sem seig niður til
hans hátt, hátt af himnum ofan og
sló á hann daufum Ijóma, rétt eins
og hann óttaðist augu mannanna.
Þegar Kandata sá þetta, klappaði
hann ósjálfrátt saman höndum af
gleði. Ef hann næði nú taki á þræð-
inum þeim arna og gæti klifrað upp
mt ar sem hann gat ekkert annað
gert, nam hann staðar sem snöggvast
og hvíldi sig, hékk á þræðinum og
horfði niður fyrir sig, langt langt nið-
ur. Hann hafði beitt sér svo við
klifrið, að Blóðpollurinn, þar sem
hann hafði verið fyrir svo skömmu,
var þegar horfinn sýnum í myrkrum
undirdjúpanna. - Hánn var sjálfur
alveg undrandi á því. Rétt fyrir neð-
an hann glitti í Nálarfjallið. Ef hon-
um miðaði jafn vel er ofar drægi, leit
út fyrir, að auðveldara myndi reyn-
ast að sleppa burt úr Viti en hann
hafði haldið.
Kandata vafði þræðinum köngu-
lóarinnar fast um hendi sér og hló
og fagnaði af heilum hug — það
heppnast! Það heppnast!. Þetta var
í fyrsta sinn eftir að hann kom í Viti,
sem honum var svona glatt i skapL
En allt í einu sá hann hvar neðan
í þræðinum héngu aðrir syndarar og
klifruðu ákafir upp eftir honum, ofar
og ofar, eins og fylking maura.
Þegar Kandata sá þetta, deplaði
hann augimum eitt augnablik, og
gapti stórmynntur eins og þorskur,
tmdrandi og óttasleginn.
Hvernig gat þessi granni köngulóar
þráður, sem virtist ætla að slitna und
an fargi hans eins, þolað þimga alls
þessa fólks?
Ef hann nú slitnaði í miðju myndi
hann sjálfur, eftir allt sem hann hafði
á sig lagt, lika endasendast aftur
beint niður í Víti á nýjan leik.
En þarna iðuðu og skriðu hundruð
ir og þúsundir syndara upp úr Blóð-
pollinum og klifruðu af öllum kröft-
trm upp eftir grönnum, glitrandi þræð
inum. Ef hann gerði ekki eitthvað og
það strax, myndi þráðurinn áreiðan-
lega slitna og hann falla sjálfur nið-
ur. Og Kandata hóf upp raust sína
og hrópaði niður:
H æ, þið syndarar! Þennan
köngulóarþráð á ég. Hver leyfði ykk-
ur að klifra upp eftir honum? Niður
með ykkur! Niður, segi ég!
En í því brast allt í einu þráðurinn,
sem til þessa hafði engin merki sýnt
um að hann væri nokkuð að bila,
einmitt þar sem Kandata hékk. Og
Kandata sentist niður á við, svo hratt
að hann fékk ekki einu sinni ráðrúm
til þess að æpa, heldur þyrlaðist nið-
ur eins og skopparakringla, allt niður
í neðstu myrkur Vítis.
En silfurtþnáðurinn Paradisarköngu
lóarinnar hékk áfram snöggslitinn,
glitrandi og grannur ofan af þimni,
þar sem hvorki var fyrir tungl né
stjömuí.
III
B úidda stóð á bakka lótustjamar
innar i Paradis og horfði á hvernig
allt geðtk til og þegar Kandata sökk
atftiur eins og steinn niður á boin Blóð
polilsins gekik hann burt frá tjörninni
hryggur í bragði.
Það angraði hann, hve kaldlyndur
Kandata var, að hann skyldi aðeins
hugsa um að bjarga sjálfum sér, svo
hann hlaut þess vegna að falla aftur
niður til Vítis. En lótusblómin á
tjörninni í Paradís létu sig slíkt og
þvílíkt engu skipta.
Perluhvit blórnin sveigðust fagur-
lega um fætur Búdda og gullnar
frævurnar í blómmiðjum þeirra fylltu
loftið unaðslegri angan.
Það leið að hádegi í Paradís
— Sd.
38. tbl. 1864
LESBÓK MORGUNBLAÐSINS 43