Lesbók Morgunblaðsins - 23.12.1968, Side 1

Lesbók Morgunblaðsins - 23.12.1968, Side 1
II Sálarrannsóknafélag íslands hefur gefið út vandaða bók, sem ber heitið: Haraldur Níelsson, stríðsmaður eilífðarvissunnar. Séra Benjamín Kristjánsson hefur séð um útgáfuna og þar er Haralds minnzt á vegleg- an hátt með mörgum greinum lærisveina og samferð- armanna hans- Auk þess er kafli aftast í bókinni, tek- inn saman úr rituðu máli eftir Harald Níelsson og þar á meðal eftirfarandi prcdikun, sem Lesbókin hefur góðfúslega fengið til birtingar. Ahðetta kærleikans Predikun eftir prófessor Harald Níelsson Og engillinn kom til hennar og sagði: Heil vert þú, sem nýtur náðar Guðs. Drottinn sé með þér. En henni varð hverft við þessi orð, og tók að hugleiða, hvílík þessi kveðja væri. (Lúk. 1, 28—29.) Undarleg er áhætta kærleik ans. Oftast er það talin mesta hyggnin að tefia aldrei á tvær hættur, leggja aldrei út í neina tvísýnu. En ef vér ætlum að fara eftir þeirri reglu í lífinu, þá verðum vér að byggja elsk- unni út. Lifðu sjálfum þér, hugsaðu sem allra minnst um aðra, og þú kannt að geta tryggt hagsmuni þína svo, aðgm eigir aldrei neitt á hættu. En hleypir þú kærleikanum inn í líf þitt, takir þú að elska menn eða málefni, gerir áhætt an þegar vart við sig. Kemur þetta ekki átakanlega fram í lífi Maríu, móður Jesú? Og birtisí ek’ki sama lögmálið í lífi margra mæðra? Mörg er sú öldruð móðir, sem nú lítur aftur yfir liðið líf sitt og undr- ast, út í hve mikla áhættu hún lagði, án þess að gera sér það Ijóst, er hún hleypti móður- ástinni inn í líf sitt. Móðurgleð- in hefur oft í þessum heimi snúizt upp í hina sárustu hryggð. Hver fær talið tár sumra mæðra út af sonum sín- um, þeim er lentu á villigöt- um lífsins og létu ástríður, tál- vonir og margs konar heimsku og skammsýni teygja sig út í ógöngur? En ekki þurfti María að gráta yfir neinu slíku. Þó er hún orðin mannkyninu imynd móðurhryggðarinnar. Það sýnist ekki ægileg kveðja þetta: „Heil vert þú, sem nýt- ur náðar Guðs!“ Og það virðist ekki geta verið annað en ein- skært fagnaðarefni fyrirheitið: „Heilagur andi mun koma yfir þig og kraftur hins hæsta mun yfirskyggja þig: fyrir því mun það, sem fæðist, verða kallað beilagt, sonur Guðs.“ Ef vér trúum því, að Jesú hafi komið úr dýrð himnanna og fæðzt á þessa jörð mann- kyninu til hjálpar og blessun- ar, þá hlýtur það að hafa ver- ið hið veglegasta hlutverk að vera til þess kjörin að verða móðir hans. Til þess hafa kristn ir menn fundið á öllum öldum. Lúkasar guðspjall segir oss frá því, að eitt sinn hafi kona, er hiustað hafði á Jesú verja sig gegn alvarlegustu ásökuninni, er á hann var nokkru sinni borin, hrópað upp í mannþröng- inni, gagntekin af fögnuði: „SæLl er sá kviður, sam þig bar og þau brjóst er þú mylktir“. Hið sama mun mörgum konum hafa fundizt öld eftir öld. Og ekki aðeins konum, heldur og mörgum karlmanninum. Samt fól móðursæla hennar í sér vís inn til hinnar sárustu kvalar. Um leið og hún tekur að sér hið veglega hlutverk, gengst hún undir lögmál áhættunnar. Hún getur eigi öðlazt þessa hina æðstu vegsemd nema með því að eiga það á hættu að lenda í eldraun hryggðar og hörmunga, já, efa og skelf- ingar. Það var ekki unnt að vera móðir hans án þess að elska hann óumræðilega, fylgja hon um gegnum allt lífið með heitri þrá eftir því að hafa hann sem mest fyrir sig og sem oft- ast hjá sér og aldrei hægt að slíta hann úr hjarta sér, að hvert særandi orð, sem um hann var sagt, færi ekki sem oddhvöss ör gegnum móður- hjartað. Það var þetta, sem öld unginn Símeon óraði fyrir, er hann hitti þau Jósef og Maríu í musterinu og mælti: „Þessi er settur til falls og viðreisn- ar mörgum í ísrael og til tákns, sem móti verður mælt, og sverð mun jafnvel þína eigin sálu nísta.“ Hin sælasta allar kvenna og þó lögð sverði sársaukans í hjartastað. Útvalin af Guði, yf- írskyggð af krafti hins hæsta, ambátt drottins í alveg sér- stökum skilningi — og þó mat- er dolorosa, móðirin sorg- mædda. Þessi er áhætta kærleikans. Sæla var það að hafa séð engil frá æðra heimi og hlýða á hinn undursamlega boðskap hans, að hún ætti að verða móðir dýrlegs barns. Sæla var það í bili. En jafnvel því fylgdi nokkur áhætta. Hún var ein, þegar hún sá hina undursam- legu sýn. Enginn sá það með henni. Ætli hún hafi þorað að segja mörgum frá því? Þeir, sem ekki hafa reynt slíkt, eiga erfitt með að trúa því, að slíkt geti komið fyrir, geti verið satt. Og auk þess var fyrirheitið um fæðing barnsins svo viðikvæmt mál. Efagirni, tortryggni, jafn vel skop mundi hafa mætt henni úr hugum flestra, ef hún hefði farið að segja frá þessu. Sum- ir mundu hafa farið að tala um afskaplegar ímyndanirhjá konunni. Það er engin ný bóla, þótt hið helgasta og háleitasta verði fyrir háðri fáfróðra manna. Nei, María gat víst ekki sagt mörgum frá þessu. Hún varð að fara með það eins og svo margt annað á ævinni, hún varð að geyma það í hjarta sínu En annað hefur ef til vill verið verra: Þegar frá leið, hefur hún vísast sjálf farið að efast um hina himnesku vitr- un. Hafði það ekki gerzt í ein- hverri leiðslu eða draum- kenndu ástandi? Var nokkuð upp úr slíku leggjandi? Eða var það allt misskilningur? Níst- andi efinn hefur vafalaust ein- hvern tíma sótt sál hennar heim Undan kvöl efans kemst sjálf- sagt enginn, sem forsjónin hef- ur falið að inna eitthvert mik- ið hlutverk af hendi. Sumir halda í athugaleysi sínu, að annar eins atburður og sá, sem textinn segir oss, að fyrir Maríu hafi komið, hljóti að vera óblandin gleði þeim, er fyrir honum verður. Þeir gæta þess eigi, að mannseðlið hefur verið sama á öllum öld- um, ávallt jafntregt til að kann ast við, að verur frá ósýnileg- um heimi grípi inn í vora til- veru. En þótt María gæti ekki sagt öðrum frá því, er snortið hafði sál hennar meir en nokkuð annað, og þó að það hafi stund- um vakið hjá henni efa, þá hef- ur það samt eigi dregið úr ást hennar á sveininum né minnk- að eftirvæntinguna, hvað úr honum mundi verða. Vonir hennar voru víst heldur aldrei of miklar. Englar Guðs hafa sjálfsagt svifið kringum vöggu litla barnsins hennar og oft sungið það í værð, þótt ekkert mannlegt eyra heyrði þá óma. Annars vitum vér lítið um Maríu móður drottins, En vér getum ályktað það af öllu, að þessi gyðinglega alþýðustúlka hafi verið óvanalega hrein og göfuglynd, lítillát og guðræk- in. Að öðrum kosti hefði hún ekki verið kjörin til svo dýr- legs Mu>Werks af Guði himm- anma. Sálargöfgi þeirrar konu hlýtur að hafa verið mikil, sem trúað var fyrir því að tala fyrstu orðin um Guð við þá hreinustu, kærleikríkustu og voldugustu sál, sem vér kristn- ir menn trúum að lifað hafi á þessari jörð. Svo framarlega sem sálargöfgi hennar hefur verið aðal-andrúmsloftið, sem sveinninn Jesús ólst við í bernsku og æsku, þá hafa síð- ari tímar aldrei gert of mikið úr ágæti og fegurð lundernis hennar. Ef til vill hefur hún ekki ætíð skilið hann, er hann fór að komast á legg. Ef til vill hefur hún latt hann og talið úr honum, er hún sá hverja stefnu líf hans og starf semi tók. En hún hlýtur að hafa verið góð kona — inni- lega og hjartanlega góð. Ann- ars hefði gæzkan trauðla get- að notið sín eins vel í honum, klæddum jarðneskum likama hér í heimi, og hún gerði. Hún hlýtur oft að hafa verið hrifin og hugfangin er hún veitti því athygli, hve sálarlíf hans laukst upp og þandist út, og sá hann vaxa að vizku og aldri og náð hjá Guði og mönnum. Stund- um hefur hún að líkindum ver- ið óróleg út af honum, er ljúk- ast tók upp fyrir henni, hvílíkt hyldýpi sál hans hafði að geyma. Vísast skilur enginn þetta betur en viðkvæmustu ^g ást- _ ríkustu kvensáilirnar. Ógleyrn * anleg er sagan hennar Selmu Lagerlöf, sæns’ku skáldkonunn ar um Jesú tólf ára í muster- unu. Það eru tilfinningar og óróleiki móðurhjartans, sem þar er svo vel lýst og jafn- framt áhættan, sem elskunni fylgir. María er hrædd við að sýna honum musterið, heldur að hann verði svo gagntekinn af því, «

x

Lesbók Morgunblaðsins

Direkte link

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Lesbók Morgunblaðsins
https://timarit.is/publication/288

Link til dette eksemplar:

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.