Lesbók Morgunblaðsins - 22.12.1970, Blaðsíða 28

^TTniníiiTTT?
ÍHHimiiijlíS
VÍNLINDIN
1 Karsamáe nálæpt Valtvedi
héldu menn einu sinni brúð-
kaup. Stúlkurnar sungu, spil-
uðu, spjölluðu og skreyttu sig
sveigum. Karlmennirnir leit-
uðu gleðinnar í drykkju. Vin
og öl flæddi í stríðum straum-
um. Ein kannan á fætur ann-
arri var borin inn, en enn voru
þó mörg ker ósnert. Fögnuður
brúðgumans og brúðkaupsgest-
anna var í algleymingi.
Allt í einu gekk gráhærður
öldungur inn í veizlusalinn og
bað um næturgistingu. Gestim
ir buðu honum i dansinn.
„Gét það ekki. Fg er þreytt-
ur. Mig langar að hvila mig!“
mælti öldungurinn.
„Ot með þig, heiðingi!" hróp-
aði brúðguminn og rak gamla
manninn á dyr.
28 LESBÓK MORGUNBLAÐSINS
22. desemiber 1970
að kalla það Emajögi, móður
ratnsins, ekki aðeins þeir sem
snúa að morgunroðanum, held-
ur lika hinir sem eru Perun-
megin, kalla það því nafni. —
Það var ekki fyrr en seinna
að nafngiftin rofnaði og neðri
hluti fljótsins fékk nafn af
bænum Perun. Vatnið milli
beggja fljótskvíslanna var
kallað til forna Emujarv eða
Móðurvatnið og hafði að
geyma krystalstært vatn. Þeg-
ar það missti tærleika sinn,
var nafninu breytt í Virtsjárv.
BLÁA LINDIN
HJÁ LAIUSE
Á liðnum öldum olli þurrk-
urinn oft jörðinni og þjóðinni
miklum vandræðum. Menn
mögluðu árlega yfir honum.
Faðir guðanna heyrði mögl
þeirra og ákvað að senda
hjálp — að minnsta kosti íbú-
unum í Laiuse, en þar hafði
þurrkurinn valdið mestum
skaða.
Dag nokkurn seig dimmt ský
niður í dalinn milli hæðanna í
Laiuse og fyllti hann vatni til
hálfs á nokkrum augnablikum.
Þegar menn virtu það fyrir sér,
sáu þeir, að það var himinblátt
á litinn og það iðaði eins og í
uppsprettu. Því kölluðu menn
vatnið Blálind og það nafn
ber það enn i dag.
Mögl íbúanna í Laiuse þagn-
aði, eftir að þeir höfðu fengið
lindina. Hún veitti þeim bætta
heilsu og hressingu, og með
hennar hjálp gátu þeir breytt
veðurfarinu að eigin vild. Þeg-
ar of mikið rigndi, gengu þrjár
ekkjur, sem allar hétu sama
nafni til lindarinnar og
þrengdu uppgönguauga henn-
ar. Þá hætti strax að rigna.
Þegar aftur á móti var þurrk-
tið, urðu þrjár ekkjur með
sama nafni að halda til lind-
arinnar og hreinsa hana. Þær
tóku með sér reku, hrifu, haka
og brauðbita. Siðar varð það
siður að taka sálmabókina með,
og lindin var hreinsuð á sunnu
dögum meðan guðsþjónusta
stóð yfir. Að hreinsun lokinni
fór undir eins að rigna.
Einu sinni hreinsuðu ekkj-
urnar lindina óvarlega, og það
fór að heliirigna dag eftir dag.
Vatnsgangurinn eyðilagði upp-
skeruna algjörlega. Ibúarnir í
Laiuse urðu ekkjunum fok-
reiðir fyrir að stifla æðar
hennar og ætluðu að varpa
þeim í lindina. Ekkjurnar lok-
uðu nú auga lindarinnar og
það hætti að rigna.
Einu sinni ætluðu Laiuse-
menn að mæla dýpt lindarinn-
ar. Þeir hnýttu saman löng
reipi, bundu stein í annan
endann og sökktu í vatnið. Þeir
fundu engan botn og á taug-
inni var ekkert, þegar hún var
dregin upp.
Menn mældu öðru sinni.
Bundu grýtu í endann á band-
inu og þegar þeir drógu það
upp aftur, sáu þeir sér til hrell
ingar blóðugan hrútshaus í
stað grýtunnar.
Þrátt fyrir þetta langaði þá
að reyna ennþá einu sinni. Þeir
festu stóran ketil við bandið.
Allt í einu heyrðu þeir ein-
hvem hrópa úr lindinni: „Ef
þið hættið ekki að mæla djúp-
in min, tek ég ykkur alla.
Menn hlupu fehntsfullir
heim til sín. Upp frá þessu hef-
ur enginn þorað að reyna að
mæla dýpt Blálindar.
að fóma, mundi fjársjóðurinn
skila sér.
Stórbóndinn i Loodi hugði
gott til glóðarinnar að eignast
fjársjóðinn, en enginn vildi
fóma lifi sínu fyrir hann.
En stórbóndanum datt gott
ráð í hug til þess að komast
yfir hann. Hann kallaði fyrir
sig ánauðugan mann, Jiiri að
nafni og sagði við hann: „Þú
veizt, að mér geðjast vel að þér.
Ég vil gera þig að riddara!“
Juri skildi þegar í stað, hvað
bóndinn var að fara, en þræll-
inn gat ekki staðið gegn vilja
húsbónda síns. Hann hlaut að
gera sér að góðu að verða ridd
ari og fá vænan hest.
Stórbóndinn fer nú með nýja
riddaranum að lindinni og
skipar honum að ríða yfir hana
á eikarbjálkanum. Hann gerir
sér vonir um, að riddarinn
muni falla ofan í lindina og
drukkna. Með þvi voru skilyrð
in fyrir því að eignast gullket-
ilinn uppfyllt. — Stórbóndinn
skipar: „Ríð þú þrisvar sinn-
um yfir lindina. Ef þú kemst
yfir heilu og höldnu, veiti ég
þér frelsi og gef þér bóndabýli
hér í grenndinni, í þokkabót!"
Júri ríður af stað, gerir
krossmark fyrir sér og segir:
„Faðir, Sonur og Heilagur
Kross!“
Stórbóndinn reiðist af þvi að
þræ'llinn kallar á hjálp. En
Júrvi kemst heill á húfi yfir
lindina í fyrsta sinn. Þegar
hann ríður yfir i annað sinn,
sekkur bjáikinn dálitið ofan í
vaitniið. Hinn Öiskirar túfl. hans,
að hann skuli ríða. Nær nú
vatnið upp á miðjar síður á
hestinum. Riddarinn biður:
„Hjálpa mér Faðir, Sonur og
Heilagur Kross!“
Bjálkinn brotnar um miðjuna,
ketillinn með gullinu í, kemur
í ljós á yfirborðinu, en sekkur
á næsta augnabliki í lindina,
með hvellum hljómi. Hesturinn
hoppar upp á bakkann með
riddarann á baki sér. Júri
hefur gengið úr greipum dauð-
ans. Stórbóndinn verður nú al-
veg æfur yfir þvi að hafa misst
gulJketilinn. En hann hafði gef
ið þræl sinum loforð um frelsi
og vill nú standa við það. Júri
fær frelsi og bændabýlið í
grenndinni.
Upp frá þessum degi er þar
kallað Riitligarður, þ.e. Ridd-
aragarður, þar eð Juri ávann
sér hann með því að leika ridd-
arann.
LINDIN
HJÁ LOODI
Loodibúar lifðu til forna í
löstum og synd. Vanaisa ákvað
að refsa þeim. Nálægt fjallinu
í Loodi skapaði hann lind með
tæru, bláu vatni. En einn teyg-
ur af vatninu olli lungnasjúk-
dómi í mönnum, og brátt kom
að þvi, að enginn þorði að
nálgast þessa hræðilegu lind.
Svo var það eitt sinn i stríð-
inu við pólska, að þeir brutust
inn i landið, en voru sigraðir.
Á flóttanum sökktu þeir stór-
um eirkatli, fullum af gulli, nið
ur í Loodilind, því að þeim var
kunnugt um ótta fólksins við
hana, og vonuðu, að enginn
mundi þora að nema brott fjár-
sjóðinn. Gegnum handfangið á
katlinum stungu þeir löngum
eikarbjálka, og hvíldu endar
hans á bökkum lindarinnar.
Þegar Pólverjar sökktu fjár-
sjóðnum hétu þeir þvi að fórna
nykrinum riddara og hesti
hans, ef þeir heimtu fjársjóð-
inn aftur. Með þvi móti einu
Allir Islendingar þekkja
PBIIVCE POLO
FRAMLEIÐANDI: AGROS, WARSZAWA, POLLANDI
UMBOÐ: ÁSBJÖRN ÓLAFSSON HF. REYKJAVÍK