Lesbók Morgunblaðsins - 22.12.1970, Blaðsíða 8

Elín Pálmadóttir
MOLAR
frá landi gylltra halla
með fílum og thaisiiki
Hríssrjónaakurinn plaegður meó uxa. Hrísgrjón vaxa í votlendi.

:
Fillinn dregur trjábol út úr skófrinum ojí veltir lionum í ána, sem flytur hann
til næstu borgar.
Ég er búinm að vera frétta-
maóur hér í Suðaustur-Asiu í
20 ár og tala nærri daglega
heim einhverjar fréttir. >að er
samt enn fjölmargt, sem ég
dkil efcki eða veit um þetta
landsvæði, sagði fréttamaöur
CBS útvarpsins bandaríska,
þegar ég sat við hliðina á hon-
um í hinuim vikulega hádegis-
verði blaðamanna í blaðaimamna
klúbbnum í Banigkok og var að
afsaka við hann mínar barna-
legu spurningar. Og ekki ætla
ég mér að fara að skrifa um
þennan heimshluta eftir 3tutta
heimsókn. Aðeins að tín-a upp
nokkra forvitnilega mola úr
m i nn is bó k i nni minni, sinn af
hverju tagi.
Þetta fjarlæga land, Thai-
land eða gamla Síarn, hefuir
eimhvern rónnantískan blæ í
hugum okkar. Þegar ti/1 þess
er hugsað, detta manni gjarnan
í hug gylltar hal'lir, thaisiLkið
fallega, dansmeyjar, stórir Í0-
ar, hvít eða bleik lótusblóm
syndaadi á sínum stóru blöð-
um á tjörrvum, Búddalíkneski
úr skíra gulli og dýrum stein-
um, teakviður, fóikið með
Skrýtnu stráhattana á hrís-
grjónaekruníum o.s.frv. Allt er
þetta líka þarna að fimma. Og
rómantískt? Jú, vissulega í aug
utn gestsins, sem kerour ókunn-
ugur í fyrsta sinin.
Gylltu hallirnar eru þarna
enn, eins og á dögum Síams-
komumga. Og gylltu frægu kon-
urugssmek'kjuna má líka sjá
skríða niður ána undir ára-
togum ræðara, með 12 skraiut-
leg fylgdarskip á eftir, þegar
komungur heimsækir hið forna
hof sólarupprisunnar í elztu
borgimii á himrm árbakkamu'm,
en á mifli má skxiða snekkjuna
í nausti. Og ekki vantar hofin
með skrýtnu gyJltu hornunum
og háu risþökumim með þess-
um sérkennilegti grænu, rauðu
og gulu litasamstæðum, sem
setja svo mikinn svip á þetta
lamd. Víða utan við venjuleg
hús má lika sjá lítil gyllt hof
á stöng, aliveg í srtíl við suim-
arhöll kóngsins, sem svo mikið
er mynduð. En hvað þetta eru
falleg fugliabúr, hugsar maðuir.
Ekki a'Ideilis! Þessi hús eru fyr
ir andaraa. Næstum hvert heim-
ili sér Chaio Ti eða „lávarði
lands og staðar“ fyrir sama-
stað, um leið og byggí er. Hús-
krílið hans snýr að einhverri
aðalvistarveru hússins ag stend
ur þar sem hús eigandams
skyggir ekki á það. Andinn fær
svo fórnir dagloga, mat, ávexti,
kerti, blóm og þess háttair.
• MUNKALÍF UM SKEIÐ
Annars er Búdda mest dýrik-
aður. Dýrindis líkn'eski af hon-
um eru í hverju hofi og risa-
líknieski frá fornöld úti undir
beruim hirnni. Hann er þar jaifn
an í einhverri af hirauim 22 við-
urkenndu stelliniguim. í Bang-
kok eru um 300 Búddahof. Þar
má sjá hof hins liggjandi Búdda
með iljarnar lagðar perlumóð-
urskel, sex tonna gull Búdd-
ann í Wait Trimitr, Búdda með
framrétta höndina, sem býður
mönnum að fara með friði og
í Stóru komin'gshöllinn i í mið-
borginni er mesti dýrgripurinn,
Smaragða-Búdda, sem er 5,5 m
há likneskja af sitjandi Búdda.
Trúarbrögðin eru stór þátt-
ur í daglegu iífi fólksins í Thai-
landi. Ætlazt er til þess að ung-
ir menm, úr hvaða stétt sem
er, eyði a.m.k. þremiur mánuð-
um í mun'kailif, helzt yfir regn-
tímann. Og síðar á ævinni faira
menn hvað eftir annað í klaust-
ur um tíma, aiuðugir kaup-
sýsl'uimienin og mennta'menn
sem aðrir. >á taka þeir upp
munkaikuflinn og lifa á bón-
björgum. Þessa krúnu'rökuðu
murtka í appelsínuigu lum skifckj
um sér maður hvairvetaa.
Snemma á morgnana eru þeir
á ferli með fu'llar skálar alf mal,
sem fólik er þakklát fyrir að
fá að hygla þeim sér til sáLu-
hjálpar. Munkarnir mega etoki
betla, en þeir mega „táka við
gjöfum“. Suimir segja, að klaiust
urþjálfunin komi greini'lega
fram í stillilegu tali og róseimi
í framlkomu, sem eimkenni Thai
lemdiniga, bæði við störf sín og
á heimilurauim.
Mér komu Thailendimgar
einkum fyrir sjónir sem ákaf-
lega glatt og brosmilt fólík. Það
heilisair með því að leggja lóf-
ana saman, þaranig að þumal-
finigur vísa að andilitinu og
hneigir sig. Kveðjunni fylgir
breitt bros. Fólkið virðist
kunima að njóta lífsins þrátt fyr
ir fátækt. Það býr i gjöfulu
landi rétt raorðan við miðbauig,
þaro sem alltaf er 30 stiga hiti.
Ekki þarf anrvað en stráþak til
að verja sig fyrir sóiinmi og
lausa mittisskýlu til að hailda
á sér hita. En fiskur er i ám
og skurðuim og ávextir vaxa
á trjám.
• THAISILKIÐ
HANDUNNIH
Aðalfæðan er hrísgrjón,
sem að vísu vaxa vel á vobuim
ökrum ,en ekki fást þau fyrir-
hafiniarlaust. Þarnia stendur fófflk
ið með köntuðu strálhattana
sína til varnar í sólskininu í
bleytu upp að hné og sáir hrís-
grjónunuim. Þá þarf að plægja
jarðveginir. undir vaitniniu nrueð
uxuim. Eftir að uppskeran er
fengin, eru sömu uxar notaðir
til að ganga í hrimg og troða
öxin, svo hriígrjónin náist af.
Þá talka konur við og þær mola
í ster*kum kvörnum og hrista
svo brúna hismið frá í flötum
strákörfuim, sem þær sveifla
fimílega, svo það Iétfcasta fjúki
burt. Enn er eftir að fága grjón
in, semr er gert með því að
berja á þau með trésleggju, þair
til þau eru hvít og falleg, en
brúma duftið rýkur burt. Það
gera ýmist konuir með hand-
Sleggjum eða karlar með fruim-
stæðum fótsleggjum. Þamnig er
farið að, ef grjónin eru unnin
heima.
Handtökin eru víða mörg við
da'gleg störf og handiðnað. Tök
um til dæmis thai-silkið í fall-
egu Uturnum, sem þykir svo dýr
mæfct í kjóla tízkukvenna um
allan heim. Það er hamdumnið
frá grumni í Thailandi. Fyrst
þarf að rækta sil'kiormaina. Fiðr
ildin verpa og úr eggjumuim
koma stórir feitir ormair. Þeir
eru aidir á lárberj ablöðum og
vafja um sig hjúp úr silfciþræði,
likjast þá mest baðmullarhnoðr
um. Því hætta þeir á 20. degi,
og spinna efcfci rrneiri silkiþráð.
Þá eru þeir drepmir með því að
láta þá liggja úti í sterfcu sól-
skirai. Ef hnoðriimi er hristúr,
má vel heyra hvemig dauði
ormurinn skröltir innan í. Nú
er hnoðrimn látimn í sjóðamdi
vatn og þannig má rekja fína
silikiþráðimn u'fcara af honum,
Það er gert í hönduimum. Þráð-
urimn er furðulega sterkur, þótt
hann sé svo fínn að hainm sjá-
ist varta. Nú er haran litaður í
einhverjum þessara björtu, íal-
legu lita, sem Thailendingar
virðast svo hrifnir af. Stumdurn
á að vefa úr hon'um my nsbur
og þá er þráðuriinn litaður í
samræmi við það með hjálp
sunduirsfcunigins litaspjalds.
Vandi er að vefa slíkt mynst-
ur, því ekki má Iitaði þráðurinn
færast raeitt til í veifnunn.. Hið
fræga thaisilki er allt ofið i hand
vafstóluim. Þarna sitja stúl'kuro
ar og vefa metra eftir metra.
20 þúsurad si'Jkiorma hefiur
þurft til að frarniieiða þráð í
eiran síðan samifcvæmiskjól. Það
liggur við að stoltið breytist í
feimni við að láta sjá sig í sli'k-
um, eftir að hafa kynmzt þessu.
En þvi er áferðin á thaisilkinu
40 LESBÓK MORGUNBLAÐSINS 22. deseimber 1970