Lesbók Morgunblaðsins - 22.12.1970, Blaðsíða 24

Frá óravíddum hugans hrópa þau huliðsmögn, er dyljast innst í djúpi sálar í dimmri þögn.
Árni Óla Það kall fær ekkert eyra numið sem önnur hljóð, það læsist gegnum leyndar taugar og líf og blóð.
Kallað á Og orðvana en anda þrungið sem eilífð sjálf, það rennur líkt og raf í frumur og reiðiskjálf.
Þig Þér bregður við, þú veízt að þetta er véfrétt sú, sem ríður á að rétt sé túlkuð. Hvort reynir þú?
Landkrabbi
til
sjós
Framh. af bls. 53
Vamir sjómenm fleygja sér
ílötum á augabragði ef þeir
beyra hrópað að krókfjandimm
ihafi Iosnað. Kélagar mínir
gerðu það líka , en ég rétti naiig
auðvitað upp og horfði spurn
araugum á Traiusta.
Líklega hefði ég verið aifhaus
aður rækilegar en nokkur amn
ar þorskur í túmrum, ef Haf-
steinn, stýrimaður hefði ekki
tekið undir sig stökk sem hver
„Rugby“ leikairi gæti verið
hreykinn af, og þar með var
ég kominn í einm af mimim
frægu köfuniairleiðöngruim í
fiskihrúguna.
Þegar ég kom upp á yfir-
borðið, var Árni, vélstjóri, bú-
inm að hemja krókimn, og það
var haldið áfram að vinna eins
og ekkert hefði i skorizt. Memm
laera að vísu fljótlega að varasit
hættumar, en það er aldrei
hægt að útiloka þær alveg, eims
og alysafréttir af sjónuim bera
með sér. Þessar hætbur eru
þáttur í daigiegu lífi fiskimiamma
en ég man ekki hvort er tekið
tillit til þess þegar ákvörðum er
tekin um blut þeirra af aflan
um.
Margir þeirra eru bitrir þeg-
ar þeir ræða um hlut sinn, en
þeir sketmimta sér við að ræða
sin á milli hvað gera skuli til
að fá úrbætuT. Það er talað um
að sleppa mönnuim niðuir með
trollinu, kjöldraga þá, og ammiað
seim sjálfsagt yrði nolckuð á-
hrifarikt ef því yrði beitt. —
Fæstir þeirra vilja þó skipta
um starf. Þeir sótbölva þvi
kannsiki svo rækilega að ský
dreguir fyrir sólu, segja að emg
ir gefi sig í þetta nema idjótar
og þaðan af veirr settir vesaQimg
ar, en þeir vilja ekki skipta.
I fjálglegum tyllidagsræðum er
oft talað um íslenzkt sjómiamms-
blóð, og að islenzkir sjóimiemm
ha,fi brimið í blóðinu og þar
fram eftir götunuim. Mér hafa
oft fuindizt þes&ar ræðmr inn
amtómar og kjánategar, em
þanna um borð í Andvara kornst
ég að rawn um að þær enu
aills ekki svo f jarri lagi.
Það tekur dáljtinin tíma að
læma að þekkja sjómnieinm i xifm
gemgni á vinmustað. Allir um
borð voru góðir drengir, em ég
íhefld að mér hafi þótt sérstak-
lega vænit um Reyni, kokkimm
aklkar. Það er í raumimmi dáiit
ið einkiermilegt, þvi enginm
skammaðó mig eims bflóðugum
sköanmum og hamn, þegar svo
bar undir. Við voruim e'klki
iwma sjö á bátnum, og því
unmu allir á detkki, nema kall-
iim aiuðvitað.
Reyniir var mjög þoflimmóð-
ur við mig, en með allar þær
„gloríur" gem ég gerði, hlaut að
koimia að því að upp úr syði, og
þa® var engim stmá suða. Ég
tók skörmmunum þegjandi því
ég vissi innst inmi að ég áitti
þær sikilið, ©n auðvitað saiuð
í mér bræðim og mér fammst
mammamdsQcotinn óréttíátao-i em
ónefndur karakter sem býr á
heitum stað. Það fór ekki hjá
því að ég bæri samam þær ákúr
ur sam ég fékk þegar ég gerði
einlhverjar vdtfleysur sem byrj
andi í blaðammemmskummi, og
þær varu vægasi sagt beiaur
hóflegar orðaðar. Þvi meira
sem ég 'hugsaði um þetta, því
reiðari varð ég. Þar sem Reym
ir er um það bil helmimgi
slærri en ég, voru „drastislkar“
■alðgerðir útilokaðar, og ég haifði
þvi eklki um ammiað að velja en
ta.Ia aldrei við ófétið aftur, og
iáita sem 'hamm væri ekki til. —
Mig minmir að ég hafi svarið
marga hatursfulla eiða um
þetta efmá, um leið og ég hamm
aði stórlega að hafa elaki meist
aragráðu í júdó eða karate eða
einíhverju sliku, til að gieta sýnt
honuin í tvo heimama fyrir ad-
vöru. En þegar ég kom itiður
í lúkarinm til að borða, setti
'hanm matiinm fyrir framiam mig
og spurði brosamdi: „Jæja, Óti
minm, hvermig likar þér sgó-
meramskam?"
Heátstremgimgairmar urðu ó-
mentkar hraðar en mafturinm
■hvarf ofan í rnig, og ég hafði
lært enm eimta lexíu: Taktu
afldrei alvarlega það sem sagt
er við þiig meðam verið er að
vimna. Ég var auðvitað oít
Skaimimaiiur eftir þetta, og áð
ur an lamgt um lei@ var ég sjálf
ur farinm að rifa kjaft fultum
hálsi, án mimnsta tillits ti'l þess
Gömul
íslenzk
spil
Framh. af bls. 49
í einu slokknaði Ijósið og sá fólkið að glóandi eld-
hnöttur valt upp á pallskörina, inn á mitt gólfiö og
staðnæmdist þar. Fólkið varð hræddara en frá verði
sagt, en þorði ekki að róta sér. — Nú víkur sögunni
til næsta bæjar. Bóndinn þar var háttaður og sofnað-
ur og dreymdi hann eitthvað, er hann þóttist geta
ráðið af, að eitthvað gengi að fólkinu á bæ þeim, er
getið hefir verið um. Hann reis þegar á fætur og gekk
til bæjarins, er var rétt við túnfótinn; kom hann þar
á glugga og mælti: „Hér sé guð!“ Við þetta hvarf
hnötturinn og varð fólkið fegnara lausriinni en írá
verði sagt. . .
SVipuð saga gerðist á Eiriksstöðum í Jökuldal laust
eftir 1800. Þar bjó þá merkur bóndi, er Gunnlaugur
Jónsson hét. Hann hafði keypt spil og varð heimafólk
svo sólgið í að spila, að það gáði einskis annars ef
frístund gafst. Og á sjálfa jólanóttina gleymdist hús-
lesturinn og var tekið til að spila. Brátt kom í Ijós,
að tveir tígulkóngar voru i spilunum. Reis þá upp
deila, að rangindi væru við höfð. Heyrðust þá miklir
brestir i bænum og upp í baðstofudyrnar kom ein-
hver ófreskja með glóandi glyrnum, líkust sel, en
miklu stærri. Varð fólkið þá svo hrætt að það flýði
inn í hjónahúsið og hnipraði sig þar. — Á Brú, sem
er næsti bær, bjó bróðir Gunnlaugs. Hann hafði hall-
að sér út af og blundað, en hrökk upp með andfælum
og mælti: „Nú á Gunnlaugur bróðir bágt". Rauk
hann svo á stað og hljóp út í Eiríksstaði. Kom hann
þar nógu snemma til að frelsa fólkið. — Eftir þetta
lét faðir bónda brenna spilin og voru spil síðan aldrei
liðin þar í tið þeirra feðga. (Sigfús Sigfússon ber
fyrir þessari sögu mann, sem Guðmundur hét og
hafði verið einn af spilafólkinu á Eiriksstöðum).
Velja má annan tíma en jólanótt til spilamennsku
og ætti þá öllu að vera óhætt. Og svo er þeim óskað
góðrar skemmtunar, sem læra að spila alkort.
HJÓNASÆNG
Spil þetta mun vera af erlendum uppruna, en Is-
lendingar hafa sett ótvíræðan svip á það, svo að það
kallast íslenzkt. Allur gangur þess sver sig svo mjög
í ætt við hugsanaferil íslenzkrar alþýðu á 17. og 18.
öld, að íslenzkur keimur er að þvi. Hér kemur fram
ævintýraþráin, blönduð þeirri kerskni, er fram kem-
ur í sumum gamansögum frá þeim tima, glæst hlut-
skipti hins heppna, en háðung fyrir keppinauta hans.
Áður en byrjað er að spila, er myndin á bls. 49 dreg-
in með krít á spilaborðið (eða á pappír) og sýnir hún
leiðina, sem hver maður verður að fara, til þess að
komast upp í hjónasæng. Sú leið er i 5 áföngum,
eins og merkt er með tölustöfum á myndinni, og
áfangamir eru þessir:
1. Koppurinn.
2. Koppsbarmur.
3. Pallstokkurinn (hér er sýnilega miðað við
pallbaðstofu, eins og þá var víða í sveitum).
4. Rúmstokkurinn.
5. Hjónasængin.
Hér er gert ráð fyrir fjórum spilamönnum, eða
keppendum um hjónasængina. En þeir geta verið
fleiri, allt að tíu, og er þá bætt við álmu fyrir hvern
á myndinni. Svo er valin einhver glæsilegasta stúlka,
sem menn þekkja, og henni helgað rúmið á miðri
mynd.
Spilin hafa sama gildi og i hundvist. Einhver byrjar
að gefa og fær hverjum manni fimm spil. Forhöndin
slær út. Sá sem fær fyrsta slaginn kemst i íyrsta
áfanga, eða á koppinn, og merkir sér hann með töflu,
eða einhverju öðru (baun, fiskkvörn, smápening o.s.
frv.) Aldrei má svíkja lit, en gefa verður i hvern slag.
Sá sem fær næsta slag, merkir líka sinn áfanga, en
þegar einhver hefir íengið tvo slagi, bograr hann
upp á koppbarminn, með sitt merki. Þannig gengur
þetta koll aí kolli, þar til einhver hefir fengið 5 slagi,
þá kemst hann upp í hina langþreyðu hjónasæng, og
þar með er spilinu lokið.
Sá sem sigrar er auðvitað í sjöunda himni. Hinir
sitja með sárt enni og minnkunina. Þykir það sér-
staklega neyðarlegt ef einhver hefir orðið að dúsa á
koppnum allan spilatimann. Litlu betra þykir að
húka á koppbarminum, en sorglegt að vera kominn
á rúmstokkinn og missa svo af hjónasænginni.
56 LESBÓK MORGUNBLAÐSINS 22. desember 1970