Lesbók Morgunblaðsins - 20.12.1971, Blaðsíða 8

J>órunn
Elfa
Magnúsdóttir
LÍTIL
BROT
FRÁ
LÍFSINS
MORGNI
ÉG varð fimm ára þetta sumar,
svo að ekkert hef ég getað
gert til gagns á þeim góða bæ,
sem ég hafði verið tekin á til
sumardvalar, nema hægt hafi
verið að nota mig til að haía
ofan af fyrir „Litla dreng“
stund og stund.
Mér fannst ég vera bamið
hennar Dólu minnar (heima-
sætu á bænum), en „Litli
drengur" væri barn húsfreyju,
sem hafði tekið miklu ástfóstri
við hann, það mátti ekki anda
á hann eða blaka við honum.
Þegar ég átti að leika við haran
vildi ég að við færum í ýmsa
leiki, sem ég hafði lært „fyrir
suninan" eða fundið upp, en
„Litli drengur“ vildi helzt
hoppa og skoppa og ærslast
eitthvað út í bláinn. Mér
fannst hann óþarflega smá-
bamalegur og skitningssljór,
en athugaði ekki í barnaskap
minum, að það var einmitt þetta,
að mér fannst, meiningarlau.sa
sprikl hans, sem hentaði hon-
um bezt. En það máti ég vita,
að ef úfar risu með okkur
mundi harnn hlaupa sem skjót-
ast mn I bæ til húsfreyju og
klaga mig, og hún mundi án
nokkurrar eftirgrennslunair
kenna mér um misklíðina og
lumbra á mér, en hugga hann
og gefa honum sætiodi.
Ég vildi fyrir hvern mun
losna v;ð klögumálin og afleið-
ingar þeirra og vægði þvi oft-
ast fyrir leikfélaga mimnn, þó
að mér fyndist kergjublandið
skilningsleysi barts oft eyði-
leggja leiki okkar. Ef til vi.ll
ætlaðist ég til of mikils af hon-
um, en karmski var hann líka
af þverhausagerðinni og naut
þess, á sinm bannalega stríðnis-
hátt. að gera mér erfitt fyrir.
Hann hefur vitað sem var, hve
lítils ég mát-ti mín, tökutelpa
tímakorn á bænum, en hann
fósturbarn og eftirlæti.
Þó að ég vissi, hvað varast
bæri, kom þó að því að blaðran
sprakk, og þá öðlaðist ég hina
furðulegu, en eigi að síður raun
sönnu reynslu, að svarrinn
kemst betur frá níutíu og ~viu
vonzkuköstum en ef sá, sem
treyst er á að alltaf vægi verö-
ur ekki við þeirri kröfu í eitt
sinn — kannski bara eitt ein-
asta sinm er því ilia tekið,
þanmiig er nú réttlæti heimsins.
Hvort nú Dengsi var með
erfiðasta móti daginin, sem
stilling mín brást svo illa, eða
mælirintn var orðinn svo full-
ur, að út úr hlaut að flóa, þá
fór rtú svo, að mér urðu þau
ósköp á að ég beit leikfélaga
minn. Beit bamið, sem ég hef
ugglaust átt að gæta fyrir sér-
hverri hættu, en varð þá sjálf
versti voðmn.
I
AFBROT
OG
REFSING
Dengsi rak upp skaðræðisorg
og ég sá mér til skelfingar, að
þétt taninaför spruttu út á
handarbakinu á honum, fyrst
hvít, svo roðnuðu þau. Það
blæddi ekki úr þeim, en förin
voru þarna. Nú hlypi hanin inn
í bæ til að klaga, fá huggun
og sætindi en ég . . .
Þegar hann hljóp af stað
Skælandi og herti orgin eftir
því, sem nær dró bænum,
reyndi ég ekiki að hlaupa á
eftir honum til að vita, hvort
ég gæti sansað hann og náð
sáttum. Það var sem ég gæti
hvorki hreyft legg né lið. Ég
var víst meiri skelfingu lostir.
yfir ódæði mínu en tilhugsun-
inini um afleiðingarnar, verið
getur þó, að þetta tvenint hafi
blandazt saman.
Húsfreyjain hefur víst haft
fljótaskrift á hugguninni í
þetta sinin, alltaf yrði hægt að
bæta úr því eftir á, nú var um
að gera að góma sökudólginm,
áður en hann hyrfi eitthvað út
í buskanm. Fljótt var við brugð-
ið, húsfreyja var komin út á
tún til mín fyrr en mig varði.
Hún var vafalaust reið, því að
fleiri geta reiðzt en fimm ára
telpa, sem oft og lengi hefur
verið ofboðið með kenjum cg
klögumálum. En svo reið var
hún ekki, að hún hefði ekki á
sér fulla stjórn, enda vissi hún,
að hún hafði í fullu tré við
mig, hún var dómari minm, en
ég hafði engan verjanda.
Húsfreyj a sagðist aldrei
hefði trúað því á mig, að ég
væri bitvargur, ef hún hefði
ekki séð, hvernig blessað barn
ið var útleikið. Kannski sagði
hún eitthvað um það, hvað
ljótt væri að bíta, það gerðu
ekki aðrir en grimmir hundar.
Nú vax komið að sjálfri refs-
ingunni, sem fólst meira í at-
höfn en orðum, því að ugg-
laust þurfti húsfreyja að hafa
hraðann á, „Litli drengur” beið
óhuggaður inini í bæ og fleiru
þurfti að simnia. Hún lagði mig
á grúfu, leysti ofan um mig og
rassskellti mig rækilega, síðan
skundaði hún imn í bæ, sjálf-
sagt til að hugga drenginn
sinin og gefa honum kandís-
mola eða sætabrauð.
Ég lá eftir úti á túni, ég
kemndi til í bossanum og sveið
í andlitið, þegar sterkir sólar-
geislamir þerruðu sölt tárin af
hvörmum minum og kinnum.
Etoki get ég sagt um, hvort
húsfreýja hefur unnið mér
mein með flengingunni, þeirri
einu, sem ég hef fengið um
dagana. Ég er viss um að hús-
freyja hefur verið mér væn á
sinn hátt, að mimnsta kosti tók
hún mig í sumardvöl á heimili
sitt. En verið getux, að hún
hafi gert það fyrir bænarstað
dætra sinna, sem höfðu, önnur
eða báðar, lært fatasaum hjá
mömmu. Hún var mér alltaf
fjariæg, og ég vissi fullvel,
áður en þetta vildi til, hvað
mikið hún gerði upp á milli
okkar, smábarnanna tveggja á
bænum. Kannski fannst mér
það eðlilegt, og þess vegna
hafði ég heldur ekkert klagað
fyrir henmi, þó að ég kunni að
hafa haft alveg eirns mi'kla
ástæðu til þess og „Litli dreng-
ur“, ég vissi, að ég mundi ekki
fá neina leiðréttingu, þó að
klögumálin í minn garð væru
ekki alltaf réttmæt. Þrátt fyrir
þetta virti ég húsfreyju og hef
vafalaust skammazt min, að
minnsta kosti er þetta afbrot
mitt óafmáanlega letrað í synda
registur mitt.
Líklega hef ég ekki bitið
neinin eftir þetta, að minmsta
kosti ekki svo að mér hafi
orð'ið það mininiisstætt, svo að
vera karan, að ráðningin hafi
komið að tilætluðum notum,
því að ég tel líklegt, að hús-
freyja hafi fremur verið sér
þess meðvitandi, að hún væri
að hýða úr mér óartina en að
hún væri að hefna fyrir dreng-
inm sinn.
Mér hafði lömgum verið
hælt fyrir það, hvað ég væri
góglynt og þægt barn, en nú
vissi ég, að það gæti komið
fyrir mig og líklega hvern sem
er, að missa stjóm á sjálfum
sér og geira í kvalræðisfullu of-
boði eitthvað, sem ekki yrði
umborið né fyrirgefið, heldur
refsað- fyri'ri kamnski af sama
stjórnleysi. en af öðlruiih rótum.
runmið. Nú var ikomin stundiirt:
til að minmiast þeirra orða, sem
mamma hafði svo oft látið
okkur systuimar hafa eftir sér;
„Drottiinn blessi mig og varð-
veiti mig . . .“ og.......eigi
leið þú oss í villu, heldur freiaa
oss frá illu . . .
Hvernig gat staðið á því, ef
svo er sem mig irnnmir, að ég
hafi eíkki farið með fögru fyr-
irbænimar heninair mömmu á
þeasari reynslustundu? Veir
það ef til vill að búa um sig
eins og sáðkotrn, sem sáð er
í djúpan, dimman jarðveg, hvað
Guð sé langt fjarri, þegar
hjálpar harts er mest þörf . . .
Kanmski gerðist það ekid
skyndilega, heldur smátt og
smátt, að allt varð svo undra
kyrrt hið inm-a með mér. Ef til
vill átti þessi friður eitthvað
skylt við örvæntinganró þass,
er hefur skilið, hvað það er að
vera yfirgefimn af öllum og
verða að láta auðmu ráða.
Ég lá í flosmjúku, grænvu
grasi, sem krotaði alla vega
strik á nakið hörund mitt, en
svo undur, undur varlega, að
það var sem mildri móðurhendi
væri strokið um kaun. Ég horfði
til hliðar á túnflákann hið næsta
mér, blágljáandi skrautpunt-
ur buktaði sig ögn í þýðum
blænum, sem bar með »ér
varma og angan úr frjócri
jörð. Gróðurinai var margt-
breytilegur, hvítar, gular og
bláar blómabreiður, flekkir af
rauðri komsúru — og puntur-
inn . . . Ég ætlaði að tína vönd
handa Dólu minini, fallegusrtu
blómin, lengstu puntstrá-
in . . .
Yfir mér hvelfdist alheiður,
blár himinn. Sólin var eina og
bjart, ástúðlegt móðurandlit,
sem brosti við mérr. Hún hafði
þerrað tárin mín með geisiuim
sinum, mig sveið ekki lengur,
þó að mig hitaði í andlitið. Mig
syfjaði, en þó að augnalok min
dyttu aftur fylgdi birtan þeim.
Ég velti mér varlega, svo að
ég sneri undan sólu.
Ef til viU sofnaði ég úti á
túninu. Ég man ekfki hvað
gerðist, hvort ég eigraði lúpu-
leg km í bæ, eða hvort Dóla
mín sótti mig út á túin. Hún
háttaði mig um kvöldið,
hneppti ekki bara frá mér
kjólnum, kotinu, strengnum á
prjónahaldinu og teygjubönd-
unum af sokkunum, heldur
háttaði mig alveg. Ég roðnaði
og varð undirleit, þegar hún
strauk mér þar sem ég var
aum. Hún spurði ekki, hvort
ég kenndi til og ég kveinkaði
mér víst ekki. Hún tók hreinr
an samainbrotinin náttkjól upp
úr kistlinum mínum og lét mig
fara í hann. Þá var ég fín með
allar blúndurnar um hálsimál,
barmlista og ermalíningar.
Mamima saumaði avo fallega
náttkj óla.
Þegar ég var búim að liag-
ræða mér í holurmii minni
undir súðinni bað ég Dólu1 að
gefa mér mjólk að drekka. Hún
þurfti að fara fram í búr til
að sækja hana. Þegar hún vair
gengin burt skauzt ég eini’ og
eldibrandur fram úr rúmunu
okkar Dólu að rúmi „Litla
drengs“. ’ i ;
Hanin svaf vært með báðar
hendur ofan á sængihini.
Það aáust engin tannaför.'
8 LESBOK MOR.GUNBLAÐSINS
20. desember 1971