Lesbók Morgunblaðsins - 20.12.1971, Blaðsíða 13

xnáli skiptir að ekki verði
vefengd þegar ræða skai nán-
ar spádóm erkiengilsins.
SPÁDÓMURINN
t>að er hinn viðfrægi sendi-
boði Drottins, erkiengiliinn
Gabriel, sem sendur er tii
Maríu í Nasaret með hinn mik-
ilvæga boðskap. Þegar hann
ávarpar hana verður henni
íhverft við, en engiiiinn segir
„Vertu óhrædd Maria, þvi að
þú hefur fundið náð hjá Guði.“
Ef vér aðgætum spádóminn
nánar má skipta honum í
þrennt.
Fyrster það, sem snertir
Maríu sjálfa persónulega. Hún
á að verða þunguð og fæða son
og hann skal bera sérstakt
nafn, sem þá var all algengt
meðai þjóðar hennar. Þessi son
ur verður ekki getinn á sama
hátt og önnur böm, heldur með
yfirnáttúrlegum hætti. Þetta
skilur María ekki að vonum en
sættir sig við hlutskipti sitt.
>ar næst segir engillinn, að
þessi sonur hennar muni verða
mikill maður, og kallaður „son
ur hins hæsta,“ og af því hann
sé getinn að yfirnáttúrlegum
hætti muni „það, sem fæðist"
verða kallað „heilagt, sonur
Guðs.“ Þá segir engillinn enn,
að Drottinn Guð muni „gefa
lionuni liásæti Davíðs föður
lians og hann nnini ríkja yfir
ætt Jakobs að eilífu og á ríki
hans niuni enginn endir
verða.“
Loks segir engiilinn Maríu,
til sannindamerkis um að
henni sé óhætt að trúa orðum
hans, að frændkona Mariu,
Eiisabet, sem er óbyrja og auk
þess komin úr barneign fyrir
aidurssakir, sé nú með barni
og muni eignast son og hafi
hún þegar gengið með hann á
sjötta mánuð.
VIÐBRÖGÐ MARÍU
María verður að sjálfsögðu
þrumu lostin yfir þessum tið-
indum og á erfitt með að trúa
þeim.
Fyirsta viðbragð hennar er
það, að hún tekur sig upp og
„fer með fflýti“ á fund Elísabet
ar frænku sinnar til þess að
fuiivissa sig um að það sé rétt,
sem engillinn sagði um hagi
hennar. f>að reynist allt rétt.
I>ar með hefur María fengið
áþreifanlega sönnun fyrir
þeim hluta spádóms erkiengils
ins.
Hvers vegna ætti þá ekki
annað, sem hann sagði, einnig
að geta verið satt?
Og María ákveður annað.
Hún vill vera örugg um að
faila ekki fyrir þeirri freist-
ingu að hafa mök við mann
sinn, áður en fuMvissa fæst um
að hún verði þunguð með þeim
hætti, sem engiilinn tjáði
henni, svo að hún ákveður að
dvelja hjá frændkonu sinni i
þrjá mánuði, eða þar til íull-
víst er að hún sé barnshafandi,
án þess að hafa karimann
kennt. Þegar sá tími er liðinn
og hún hefur gertgið úr skugga
um sanngildi einnig þeirra
orða engilsins, snýr hún heim
aftur. Nú veit hún, að einnig
þessi þáttur spádómsins er rétt
ur og hún biður sins tíma.
Og enn er eftir einn mikil-
vægasti þátturinn í þeim hluta
spádómsins, sem að henni
sjálfri snýr. Hún veit, af hinum
fornu helgiritum þjóðar sinn-
ar, að Messías á ekki að fæð-
ast í Nasaret. Hann á að fæð-
ast í „borg Daviðs", Betlehem.
Hvernig má það samrýmast
orðum erkiengilsins? Þá reyn-
ist það enn svo að „ekkert orð
frá Guði er ómáttugt," því
„það bar til um þessar mundir,
að boð kom frá Ágústusi keis-
ara um að skrásetja skyldi alla
heimsbyggðina.* Fóru þau þá
Jósef úr Galileu frá borginni
Nasaret „til borgar Daviðs,
sem heitir Betlehem", „ásamt
Ma.ríu heitkonu sinni, sem þá
var þunguð, til þess að iáta
skrásetja sig.“
Við þurfum ekki að rekja þá
sögu lengur. Hana kunnum við
öil. „En María geymdi öll
þessi orð og hugleiddi þau með
sjálfri sér.“
■ SONUR HINS HÆSTA“
Árið 60 e. Kr.,þegar Lúkas-
arguðspjall er talið ritað —
þ.e. um 30 árum eftir kross-
festingu Krists — voru þeir
ekki margir eða víða, sem viður
kenndu, að Jesú væri „sonur
Guðs“, „heilagur" og „sonur
hins hæsta.“ Flokkur sá, sem
hann hafði safnað um sig var
tvístraður og þeir, sem enn
voru eftir i Jerúsalem voru of-
sóttir og í fangelsum.
Kristur hafði verið tekinn af
lífi — krossfestur — ásamt
tveímur giæpamönnum sam-
kvæmt eindreginni kröfu prest
anna og fræðimannanna og
þess götuskrils, sem þeir höfðu
safnað um sig.
Hinn heiðni, rómverski land
stjóri, Pílatus, reyndi að koma
í veg fyrir aftökuna en gafst
upp þegar hótað var að kæra
hann fyrir keisaranum og láta
svipta hann embætti.
Spádómar eiga sér oft lang-
an aldur.
Tímarnir liðu. Flótteimennirn
ir, sem tekið höfðu við trú á
Krist dreifðust um ýmis lönd og
fluttu með sér kenningar hans
og sögurnar um starf hans og
kraftaverk.
Og nú tók annar þáttur spá-
dómsins að rætaist í bókstaf-
iegum skilningi. Söfnuðir urðu
til. Kirkjur risu upp viða um
lönd og trúboðar hættu Mfi
sinu og limum tii að boða kenn
ingar Krists meðal heiðinna
þjóða. Nafn hans varð við-
frægt. Ails staðar þar sem
nafn hans var boðað og kenn-
ingar hans festu rætur, þó
ekki væri nema að litiu leyti,
vair hann vegsamaður sem „son
ur Guðs" og frelsari mann-
anna. Hann var kallaður „heil-
agur" og „sonur hins hæsta".
Aldirnar liðu og litlu kirkj-
urnar, sem fyrst voru reistar
og báru nafni hans vitni, hurfu
en í þeirra stað komu mikil og
voldug musteri og stórhýsi,
sem ekki áttu sinn hka áður.
Alit hið fegursta og bezta í
byiggingarlist aldanna var not-
fært í þágu „hins hæsta, sonar
Guðs“, því að hann var mikill,
já öllum meiri, „heilagur". Hið
fegursta i skáidskap og ljóða-
gerð, iofsöngvum og hljómlist
aldanna reis hæst í kringum
nafn hans, og smælingjarnir og
umkomuleysingjarnir nutu
góðs af nafni hans og kenn-
ingu, og margir fórnuðu lífi
sínu og æviiöngum starfskröft-
um í þjónustu við hann og
hans málefni.
Mannúðin og bróðurþelið
festu alls staðar rætur þar sem
hinir sönnu vottar Krists
lögðu leið sína. Sjúkrahús og
skólar urðu einn ávöxturinn af
lifi hans og kenningu. Mann-
réttindi, sem áður var óþekkt
hugtak, eru frá honum komin.
Þekkingin og sannleiksleitin
vaxa í götunni, sem hann hafði
gengið.
Og nú eru senn 2000 ár liðin
frá fæðingu hans og enn ber
nafn hans hæst af öllum nöfn-
um, sem nefnd eru undir sól-
inni. Þær þjóðir, sem kenna sig
við hans nafn, — þó að þær séu
ennþá aðeins nafnkristnar, —
skara fram úr öðrum þjóðum
um framfarir, tækni og menn-
ingu á flestum eða ölium svið-
um. Nú viðurkenna menn, að
flest hið farsælasta, sem gerzt
hefur í lífi kristinna þjóða,
má rekja til hans, — „sonar
hins hæsta" — einnig með
vorri þjóð.
Siðasti og nýjasti vitnisburð-
urinn, sem þar um hefur birzt
á prenti — og vafalaust án
þess að höfundurinn hafi gert
sér grein fyrir mikilvægi um-
mæla sinna, frá því sjónarmiði,
sem hér er horft, er í grein í
Sunnudagsblaði Morgunblaðs-
ins frá 16. maí í vor.
Forstöðumaður Handrita-
stofnunarinnar, Jónas Krist-
jánsson, á þar grein, sem hann
nefnir: Bækur eiga sér örlög.
Þar segir hann, eftir að hafa
lýst þvi með hverjum hætti
Norðmenn glötuðu sinu forna
ritmáii:
„Hin dönsku kirkjurit og iög
ráku síðan smiðshöggið á verk-
ið og eftir tiikomu þeirra var
úti um hina fornu norrænu
tungu sem skrifmál í Noregi.
En á íslandi varð Nýja testa
nienti Odds Gottskálkssonar upp
haf mikilia trúarbókmennta á
þjóðtungunni. Það brúaði bilið
frá fornöld til nútíðar og
bægði frá dyrum þeirri hættu
að íslenzk tunga drukknaði í
flaumi dansk-þýzkra siðskipta
bókmennta. (Lbr. hér.)
Þannig bjargaði bókin um
ævi og starf Jesú frá Nasaret
hinni dýrmætu tungu vorri frá
glötun. Og svo er þetta miklu
viðar en hér. Hinir smáu söfn-
uðir frumkristninnar eru nú
orðnir kristin þjóðlönd, að
visu að mestu aðeins nafnkrist
in eftir nærri 2000 ár, svo vér
sjáum hversu hægt gengur og
hve langan tíma það tekur oft
spádóma að rætast.
En þannig hefur það rætzt
bókstaflega, sem erkiengillinn
Gabriel sagði Maríu fyrir
næiri 2000 árum, og er í dag
óumdeilanleg söguleg stað-
reynd, að sonur hennar, Jesús,
hefur verið og er enn talinn
vera „sonur hins hæsta", „heil-
agur“ og „sonur Guðs“. Og
þetta hefur ekki reynzt neitt
likingamál heldur söguleg stað
reyind, sem ailir geta sannfært
sig um ef þeir viija.
EN ENGILLINN SAGÐI
MEIRA
Ég hefi nú fært sönnur á, að
verulegur hluti þess, sem sendi
boði Guðs sagði Maríu á boðun
ardegi hennar, hefur rætzt
bókstaflega. Svo var um Elisa-
betu frænku hennar, um sjálfa
hana og urn son hennar, sem
skyldi verða kailaður mikill,
sonur hins hæsta og sonur
Guðs.
En engillinn sagði meira við
Maríu.
Hann sagði ennfi-emur:
„Og Drottinn Guð mun gefa
honum hásæti Davíðs föður
bans, og liann mun ríkjayfir
ætt Jakobs að eilífu og á ríki
hans nuin enginn endir verða.“
Allt til þessa dags hefur ekk
ert af þessu rætzt, a.m.k. ekki
í jafn bókstaflegum skilningi
og þeir þættir spádómsins, sem
áöur hafa verið raktir.
Til þess að þessir spádómar
geti rætzt skortir allar þær
forsendur, sem nauðsynlega
þurfla að vera fyrir hendi, ef
þeir eiga að geta rætzt.
Með orðunum „hásæti
Davíðs föður hans" verður að
teija við það átt, að Jesús frá
Nasaret eigi að rikja sem
jarðneskur stjórnandi. Hásæti
Daviðs konungs hefur ekki ver
ið til síðan 585 f. Kr. er Neb-
úkanesar Babyloníukonungur
gjörsigraði Júdariki (Suðurrík
ið) og herleiddi íbúa þess
flesta til Babýlonar. Salmanas-
ar Assyriukonungur hafði 137
árum áður lagt undir sig ísra-
elsriki (Norðurríkið) og flutt
i'búa þess norður að Kaspía-
hafi og sett þá niður i „boxg-
um Meda“ eins og frá er sagt
i 17. kapítula 2. Konungabók-
ar.
Með orðunum „ætt Jakobs"
getur ekki verið átt við annað
en hinar tólf ættkvíslir ísra-
eis eða afkomendur þeirra, en
af þeim þekkist nú engin önn-
ur en nokkur brot af Júda-
ættkvísl, sem dreifð hefur ver-
ið um mörg þjóölönd, en eru
nú að safnast saman i Landinu
helga í skjóli Bretlands og
Bandarikjanna.
Þar sem hvorki er nú til, né
heidur hefur verið siðustu
2000 árin, „hásæti Davíðs“ og
„ætt Jakobs", nema hið iitía
brot af Júdaættkvisl, er eng-
inn grundvöllur fyrir því, að
ríki Krists, sem Gabríel erki-
engill sagði að „enginn endir"
mundi á verða, sé ennþá stofn-
að.
Niðurstaðan verður þvi
þessi: Ekkert af þessum atrið-
um hefur ennþá rætzt, gagn-
stætt því sem er um hin fyrri,
sem öll hafa rætzt í bókstafleg
Framhald á bls. 31
Jón Jóhannesson
Stjarnan
í spor vindanna fer nóttin til að kveikja á stjörnunni.
Hirðingjarnir mega ekki villast.
Ennþá einu sinni skulu þeir boða hinu guðhrædda
óargadýri:
og sjá, í dag er yðar frelsari fæddur.
20. desember 1971
LESBÓK MORGUNBLAÐSINS 13