Lesbók Morgunblaðsins - 29.12.1972, Blaðsíða 18

f fombókaverzlunum greta menn selt ekkl siður en keypt.
Margir koma til þess að skoða í hillurnar.
hundrað, íyrir lutain 'fjölda simá
'blöðamga, isem enigin tö(k vonu
að ikastia tölu á. Bókasöfinun eir
eins og vei ðimennska, maður er
ákaflega glaður iþegar bítur á,
en 'þar ikam að iþað 'hœtti að
bíta hjá mér. Ég var búiran að
fá .mma ánægjtu og 'full-
nsagimgu aí söfniuninni og
breytti 'bókasafni i Ihús —
seldi affit safinið að noktonuim
uppboðuim. Áður en yfir llauik
var tailið aif firóðum imönnuim að
í safnið vantaði ekiki nema í
iknimgum 20 bœikur, isem igefn-
ar höfðu verið út 'hér á landi
og viitað viar að einhver mögu-
ilelki var að má í.“
Bgill tel'ur að bókasöfniun
hafi breytat tálsvert i gegnuim
árin. Á tfyrstu árum hans voru
itil ýmsár miklir aJhliða safn-
arar, eiinis ag Þorsteinn
M. Jónssotn, Þorsteimn Þor-
steinsson, sýslumaður, Magnús
Kjaran og Ánni heitinn Páls-
son, verkfræðingur en nú hef-
iur söfinundin hins vegar þróazt
imeira imn á það svið að safn-
anar séirbæfa sig í filteknum
flokkum. „Sjálfur tel ég það
'Skyms'amlegiustu bókaisöfnunima
að safma þeim 'bókum sem mað-
ur ihefur áhuga á að lesa og
igagn af 'því að eiiga,“ segir
'EJgiilll.
'Nýr viðskiptavinur er kom-
imn í verzil'uinima, umgur maður
.með áhuiga á bóikum Baxness.
Hann hefur séð nokkirair þeinra
út í glu'gganuim, fyrstu útgáf-
urna. Þeir skra'fa heitmikið sam
am, Bglll og haran. Pi'itun'nn
segiSt hafa áhuiga á fyrstu út-
igáfum'uim af bókuim Lax-
ness, einkum skáHdsögunum,
„reymi svo að viða þeim að mér
eftir því sem ég rekst á þær
án þess að ég nenni að elta
|ær uppi.“ EgtiM svarar þvi íil,
að hanm sé umgur maður og eigi
framtiðima fyrir sér. „Já, iþetta
tr hægt,“ sVarar umgi imaður-
imn. „Ég 'frétti af strák um fetrm
ingu sem safnaði Kiljam i frium
útgáfu og með því að stunda
fonnbókaisölurnar held ég að
honum hafi tekizt að ná honum
öLlium 'Upp.“ Bgiiii segist vel
frúa iþessu og segir piltimum á
imóti ihvennliig ihamm viarð sér út
ium þessar bækur Laxmess í
frumútgáfu, sem nú voru á boð
stóflum.
Oamm þurfiti að fara i hús til
að líta á þær, frúim Heiddi hann
niður í kjaillara og þar umdir
teppi og í ipJasiti vanu þessar
bækur ásamt eiinhverjiu af Þór-
bengi í tveiimiur skápum. „Svo
vei var genigið frá þeim að
hvengi sást bléttur á þeLm. Káp
umnar utan af þeim höfðu ver-
ið brotnar snyrti'lega samain og
stumgið limn í þær. Þarna hef-
iur verið á ferð bæði snyrti-
imenmi og bökamaður," segir
EgiM. Það verðiuir úr að un,gi
maðurinn kaupiir Vettvang
dags'ms og síðan 'kveðjast þeir
imeð virkbum.
iBr Laxiness vimsæll? spyr ég
þegar Egill kem'ur inn fyrir
tjaildið afbuæ. „Já, það er mik-
ið spurt uim bækur hans," svar
ar Egili. „Flestir táta sér nægja
þessa venjulegu útgáfiu en aðr-
iir berjast við að ná sam-
an fruimútgáfunni, því að
í henmi enu bæfcur sem aldrei
verða gefnar út af'bur."
Er þá ennþá hægt að tmá sam
an fnumútgáfiuim a'ldamötaskáld
lanna og Iþeirra sem næstir
komu á eftir? „Ég segi oft við
unga memn,“ svairar Egi'll,
„eins og hann sem var hénna
áðan, memn sem enu að bynja
að safina: — Þú átt vonamdi
'lamga ævi fyrir þér. Með ein-
beitni, áh'Uga og nábtúr-
Jega töttuverðri 'tímaeyðsilu er
enn þann daig í dag imöguiegt
að ná í ótrúlégustu ihLuti, þvi
að enmþá LLggja uppi á háa-
ttofti og miðri i kjöLlunuim bæk
ur frá öfum okkar og 'lamgöf-
um. Því rniðuir igerist það aLlt-
of oft að larftakarinir líta á
þetta sam rusi og aJIióft keimiur
það fyrir að dýrimiæbar, gamLar
bælkur lemda iinm í Sarpeyðimg-
arstöð eða í öskutunnumum."
Egil’l segir ennfreimiur, að yf-
irhöfúð igenir fól'k sér ofit litia
greim fyrir verðmæti bóka.
„Sumt fölk heiduir til að
imynda að bækur sem eru
kannslki 100 ána séu ákaflega
verðmáklar og 'merkiflegar.
Eirnu sinml kom titt mín kcna
með Hiugvékjur eftir Pét-
iut Pétursson, biisfcup, og spyr
imiig hvað ég igefi fynir hana.
Ég svara: — (Þéssi bök er mjög
algeng, 'þótt 'hún sé nú orð-
im þetta igömul. Ég miurndi
kamnski bonga fyrir hana eims
og 50 'krómur. Nú, iþað er ekki
að sökum að spyrja, konan riíik
iur upp á mef sér og segir: —
Það er ekki ofsögum saigt af
ykkur, þessum formbókaSöLum.
Þið svíttd'ð dýrmœtar bæk-
ur fyrir litið verð út úr fá-
fróðu fófl'ki og iseljið þær svo
fyrir istórfé. Það isagði mér imik
ill bókamaður að þessii bók
væri a.;m.k. 1000 'króna virði.
Ég brá mér þá iinn fyrir búð-
Lna, greip þrjú eintök a'f sömu
bók ú't úr hiil'lu og isagði: „Þór
gerðuð imér mikirnn greiða, frú,
ef þér keyptuð þessi þrjú eiin-
tök á 50 krónur stykkið. Kon-
an tók bðk sína og fór fáorð
út.“
En hvaða reglur gillda þá
um verðlag bóka og áJlagningu?
„Engar fastar reglur geta
igilt «m igamlar bækur,“ svarar
Egill. „Ég ;get kanmski selt
sömiu bókinia eða eintakið
á 200 krórnur eða 700 krónur.
Þetta fer eftir útli'ti bökariinm-
ar, meðferð og bandið skiptir
mik'lu svo og efind bókarinnar
og höfundur. Aninars er megin-
iregla min sú, að legigja llíti'ð á
bækur sem óg veit að enu fljót-
séldar en afbur á móti legg ég
meira á bækur seim ég veilt að
enu algengar og litið spurt
eftir. Maður getur fcannski leg-
ið með þær 'í áravís."
'1 þessurn svifiuim kemiur umg-
ur imaður imn í búðina og spyr
Egil 'hvort hann hafi má'lgazt
eimhverja bók í eimhverri
'geymsLu, sem Egilfl virðLst eLga.
„Nei, vinur, ég er barmaifuULur
af góðum ásetningi, em hef bara
verið fasfur í þýðimgum í a!U-
;an vebur og það er fynst núna
sem imér gefst tími fii að fcoma
igeyim!sQiu<rmi í fag.“ Og iumgi imað
urinn hverfur frá við 'svo bú-
ið, en við fötkiuim að nýju upp
baJlið ium viðskiptahldðima.
„AuðvLtað gittdir regttam um
fram'boð og eftianspunn hér efcki
síður en arnnars Staðar í verzl-
umiinn'i,“ segir Egdil. „Það er
mjög misjafirat hvað spurt er
eftir bókum, og fcernur marigt
til. Yfir isumammáouðina er
mirnna að gera em imeira á vet-
'urma. Þá 'h'afa menm meiri ró tii
að hugsa og tteita að bókum og
í 'svoma verzlun er eðlilegast
að tteita að toókuim, 'sem
eru uppseldar eða flítið titt af.“
Það er farið að nálgasf há-
degi, og viðskiptaviniuim fjölg-
ar jafmt og þétt. Umg stúílka
kemur dmm. „Áittu ei'tthvað
spenmamdi múma?“ spyr hún
Egil eftir að hafia iboðið igóðan
dag. „'Hvað er spenman'di?" svar
ar Egiill með heiimspeki-
Leguim tón, „sumiuim fiinmst þetta
spennandi en öðrum eitthvað
anmað.“ Það 'kemiur í Jjós að
stúlkan hefiur einflcum áhuga á
dra'umráðn imgabókum og
stjömuspám. „Því miður,“ seg-
ir BgLU, „ég seldi iþær s'íðustu
í gær.“ Og þegar stúflikam er far
fln, snýr hamin 'sér að imér og
segir: „Umgt fiól'k spyr líika imák-
ið uim ibækur af þessu tagi —
þær eru í þessuim flokki sem
ég mefindi áðam.“
Egill hefur seilt margar fá-
gætar bækur um dagarna, eimk-
um á fyrstu ánurnum, oig þá
isbundum bækur sem prantaðar
voru í fyrsbu premtsmriiðjiumuim
hér svo sem Viðey, Skáflhottti,
Hóiuim, Hrappsey og Leirá. Nú
sjást þær varla orðið hjá fom-
bökasöfliuim. 'Skjóti þeiim uipp á
yfiirtoorðið fara þær undamtekn
iingalitið á bókaupþboðim. 'Egiifll
héfur eiinniig selt allar todblíur
sem hér hafia komdð út. Eitt
simn fyrir mörgum árum fceypti
hann igott og stafheiflt eintak af
Guðbrandsbiöli'U á Ikróniur
800 og iseldd hana á 850
krónur. Þá þótbu 50 krón-
ur góður áigóði'.
Ég spyr Egil hvort ekki hafi
skapazt d igegmum 'árim viss vin-
átta milli hiams og ibðkamna, sem
stöðugt eru að koma og faira.
„Mér hefiur alltaf þótt væmt mm
bækur," svairar EgiM. „En það
er imeð rniig eims og stúllkuma
sem riáöin er í sælgætisverzl-
un. H'ún ébur yfir isiig fyrstu
dagana en 'hættir svo iað lamiga
í sælgætið. iÞeigar maður
er svona mifciö imnain u,m ailtts
kyrns bækur er ég hættiur að
flesa eirns imikið og ég igerði
heiima í Svarfaðardal. Maður
veit ekki hvað maður á að itaíka
sér fyirir hendur að flesa."
EgiM játar ihins vegar að sig
taki oft sárt að fá fléiag eim-
tök í hendur. „Að fá verulega
fágæta bók eftibr igóðain höfiund
illa imeð fairma veldur miarnni
vissuim sársaufca. Ekki vegna
þess að erfflðara er að seija
hama þamnig, hefldur hitt að eig
amdimn hefur ékki fardð uim
hama hömduim sem skyldi. Hims
vegar má ekki igleyrna þvi að
hér áður fyrri var húsmæðið
ofit þaranig að það ifór iMa með
bækur. En þegar ég var sjálf-
ur að safrna bókum lét ég aldrei
þvo iþær, eirns oig imargir gena,
þótt oft vasru bækuimar skít-
'ugar. Sé bók þvegin þá er hún
um fleið orðin föflsuð. Töfcum t.d.
fyrstu útgáfu af Þymum eða
fyrstu útgáfu af Hamnesi Haf-
stedn. Óhreindndi á þeiim bók-
'Uim eru aðalsmerki, sýrna að
bókdo 'hefiur verið imikiö lesin
og lærð og hér áðiur fyrr höfðu
ekki alflLr tima tifl að þvo sér
um hendumar þegar komið var
úr f jósdmu."
Það er komið fram ytfir há-
degi. Þetta hefur verið róieg-
iur morgun og morignaimir eru
aMtiaí róttegir hjá fonnbókasöil-
'um. Hims vegar á EgiM vom á
því að im'ilkið verði verzflað eft-
ir 'hádegi. Föstudajgur er góð-
ur dagur. Helgi framiumdiam og
þá viM 'fólk oft birgja snig upp
af flesefni. BgiM 'þarf að útrétta
í hádegdnu og gerir ekki ráð
fyrir að geta opmað afbur fyrr
en 'um tvö Leytið. Hainm er eimn
í verzflunánmi, og þurfi liiainm að
skreppa firá á hamn ekki amn-
arra kosta völ en að loka verzil
uninni. Það kemiuir sfumdium fyr
ir. Þainmig var það morgun edinn
fyrir nökknu, að maður kom
'tvívegiis að OiulÐtum dyrum. 1
þriðja sinn Mfti hamn lottts á
Egitt í verzlumimni og sagði 'höst
ugur: — Hvenær í ands'kotam-
ium erbu eiginlega við?
Egill horfaðd undan ókvæð-
isorðumuim á ináðir skáldgyðj-
'unnar og svairaði að ibraigði :
„Ýmisu véldur anmrífcið
iJlliu á minium högiumi.
Bg er svona við og við
við á fflestuim dögum.“
BgiM er við á nýjan fleik
stundvisflega klukkan 2 efitir
hádegið. Það eru sbrax koímm-
ir viðskiipbavinir, sem skima um
hilluimar eftir eLnhverju eiigu-
legu. Egill biður þá að vera
eins og heima hjá sér og sfcoða
bækumar að vittd. Harnn hef-
ur fflbfltkað 'bæikurmar eftir efmi
í hitttturnar, fljóðabæflcur í þess-
(J)