Lesbók Morgunblaðsins - 29.12.1972, Blaðsíða 3

Lesbók Morgunblaðsins - 29.12.1972, Blaðsíða 3
. J 1 J Frá Herdísarvík. Útsýni ttl suð-austurs. Lengst til vinstri er ibúðarhús það, sem Einar Benedikts son bjó í síðustu árin, en nær á myndinni er u gripahúsin, sem nú eru komin að falli. !Þá voru ajuig'un eitilsnör orðrn ftugu latf tuinigiu, eiinis og toeittur brandah j ör blik'andi (kvæðiin Lsunigu. Þegiar íétl hainis frægðarsól, 'firra og élM 'tóku völdiin, -áitti þá Iþjóðim eíkikerit skjól, annað en þetta fyrir höildinn? Götur vonair gekJk sena skar, 'góðtoorgiunuim Plýs o'g 'kýli. ÖM'Uim tii léttis loksdns var leiddlur frá imannalbýlli. Þá voru í tætOiur seiglin siigld, sviptiur ráði og tryggðium', örvona, rúinn fé oig fyligd f janlægður var úr toyigigðuim. 'Sé ég í hiuga háran þul hökinn i toalki feba þýfið. Pramúr iminniiis dimmri diuil, dregur hajnn gemgnia lífið. Þegar ’ann hors'kur og Iherðatoeiinn hei'Maði menn oig JBaignar konur. VeituMd honum var í neiinn, né veizl'Uglaðari Isllandssonur. Sauður í túrni sýnist loind, seppinm í varipa ha'Miarþjónniinn, gaddavírinn giigjiukord iguil í hendi slitmi .spónn'inn. Þegar úr hlíðuim hrapar steinn, hendiist imeð dynk um vöQlu, heyrir hinn aldini sörngva •sveinn saimhljóm úr diísarhöllu. Á skammtíegisnóttum Skriðu á kreik iskrattar úr öiluim -áttuim. Við fllöktandi toga á lamipams kweik lifnuðu i sktítum og gátbum. Qfan úr fjöMium æddi1 tröM utan úr 'hxauni nábleik vofan, dnumur ibrims urðu dauðaköll, draugur úr f jönu hristi kofamm, vindbyljir >fliuittu 'kvalakvein, konu, sem dó ifyrir edgin hendi. Það tók eklki ienigur í amaminsims imein, myrkfælni þó til dauða kenndi. Voir mamniúð er kjaptvið og kamipaigieið, kraf turinm skapar sér réttinn og tekur 'þann veika og teymir á Jeið, eða tjóðrar hann fastan við tolettinn. Simniúieysis sýkin röjnim setur mark á iamdsins ýta. Þessa svöntu þjóðarskömim þvoum við aldrei hvítia. Ég ri'taði kvæðið niður, ég inefni iþað svo, þó að það geti kannslki vairfla borið það heiti, þegar óg kom heim og svo ramn 'af mér .móðurinn. AM't ork ar tvimæliis isem gert >er og hugsað á voiri jörð. Það eru jafnan imimnst tvær hliðar á hverju máii og þó lamgoftast miklu fledri. Þegar höfiuð mitt ikólnaði tók að hvarfia að miér,. hvort ég hefði ekki verið helzti dómhvatur í bræði mininii, og éig stakk kvæðinu ndðiur í s'kúf’fiu ti'l Iþess að tooma að þvi siðar með kyrrara hugar- fari og hafandd þá kynnt mér imálið betur. Ég fann jafnframt, að sú hiugsun valkti með mér, að kannski gleyimdi ég þessu öMu samiam og losnaði þtammig við að vasast íi þessiu við- 'kvæma leiðiinda máli. Það fór þó ekkd 'Svo. Mér reynd- is't ógeminigur að sætta imdg við þá hugsun, sem áhrifin i Her- dísarvik höfðu vaikdð ,með mér, að skáldi'ð og jölfurion Einar Beneddtetsson hefði eytt átta ár um einmiana á þessu 'afsikektota koti og einveran hefði að lote- uim leitt 'td'l airidJegrar van- heilsu 'uim a'ldur fram. Mér famnst ég Iþurfa að vita hið sanna í máiinu og teoma þvi tii sk'ila. Ég hyrjaði fyrst á því að igarnga á vilt ýmissa merteis- manna í Eeytejavík, sem ég vissi að höfðu þektet Skáldið vei og verið vinir þess. Þiessir ,menn sögðu mér allir sitthvað ium ástæður Einars árin áður en hann fór tii Herdísairvík- ur, það er frá 1927 að Þnúð- vangsheimil'ið leysdst uipp og þar til hann fór suðureftir í júM 1932, en emginn þeinra hafði notetera tougimymd um líð- an skáddsins í Hendísarvitk. Það mál hafði emgimm þeiinra Jrann- að. Það var nú að visu erfitt ‘um iferðir þama suður eftir, en saimit þarfnaisit nú 'þetta sJrýr- ingar. Mér fannst á samræðum við 'þessa rnenn, að þeir hafi ihreiinlega ékftei viljað viita nedtt ium þetta. Ósjálfrátt hafa iþeitr senniJega1 óttazt aö hlutur s'káJldsiinis væri ekiki eiins igóður og iþeir hefðu teosið homum, en ja'fnifnamt, að þeir imyndu en®u fá umþokað úr því sem komið var, og þá væri bezt að viita 'sam minnsit. Það var þó aiuð- fundin önnur iskýriing á afSkiptal'eysi þessara manna, sem viidiu Einari 'alilt það bezta. Þeir viJdu imuna Einar eins oig hann var við sína fylsibu arnd- legu og likamJegu reisn. Þeirni var það óbærileg itddtougsuini, að sú imynd kynni að toreytas't í huiga iþeirra. Þegar ég varð engu vLsari um Herdísarvikurár Eirnars af þessium vinum hams, Jeitaði ég luppi sambýJismiann þeiirra Ein- ars og 'Hlínar fyrsta árið í Her dísarvík. Þessi maður hafði ábúð á jörðinni til rnæstu far- daga og inini í gamfla bæinn ttl hams fluttust þau o.g bju'ggu meðan verið var að reiisa timb- urhjaJlinn og tojuigigu 'þá i her- toergi, sem var 2x2 metrar eða isvo. Einniig heimsótti ég bóndann í Vogsósuim, sem var öllum hög um teunnuiguir í Herdisarvdk öll ár Einars Iþar. Þegar ég hafði rætt vdð þessa menn, þá vissi ég að þau áhrif seim ég hiafði orðið fyrir í Herdiíisarvik vomu síður en. svo f jarri sanni og Mte ast tid eiini sannlleilkiinin i imiál- iniu — heillinni igreinir steeimimra en nemiuir itaugin — sibundum. Éinar Beneditotsson undi sér illa í 'Herdí'sarvíte strax eftir að hann teom Iþainigað. Hann hafði eteki vprið ófús að 'fara þangað, og gerði sér ektei ijóst í hvaða sjálfheJdu hann var að koma sér. Úti S Paris á heiim- leið miklar hanm iþennan stað fyrir sér, og ifer að taia 'umn, að þairna sé igott tíl hafinar-

x

Lesbók Morgunblaðsins

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Lesbók Morgunblaðsins
https://timarit.is/publication/288

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.