Lesbók Morgunblaðsins - 19.03.1988, Blaðsíða 6

Svipmyndir úr borginni
fyrir 25 árum
ðgöngumiði að kvikmyndahúsi var seldur á
tuttugu og fimm krónur í febrúarmánuði
1963. í Nýja bíói var verið að sýna sam-
kvæmt dagbók sem ég hélt það árið kvikmynd-
ina Flaming Star með Elivs og í Stjörnubíói
„IINGÓLFSKAFFIER EG
ÍFÆÐI“
Um þessar mundir
starfaði
greinarhöfundurinn í
ríkisprentsmiðj unni
Gutenberg, sem var til
húsa í Þingholtsstræti og
þar blésu nokkuð harðir,
en einlitir pólitískir
vindar. Þá kostaði
geneverflaskan 315 kr.
og kjötmáltíð á Matstofu
Austurbæjar kostaði 45
krónur.
Eftir ÓLAF ORMSSON
frönsku myndina Svona er lífið, með Brig-
itte Bardot í aðalhlutverki. Tónabíó sýndi
bresku myndina Hve glöð er vor æska, dans-
og söngvamynd með Cliff Richard, og dag-
blöðin kostuðu í lausasölu 5 krónur, sjení-
verflaskan 315 krónur og kjötmáltíðin á
Matstofu Austurbæjar 45 krónur og þar
borðaði stundum hávaxinn maður, lotinn í
herðum, nokkuð við aldur og setti svip á
staðinn, Jóhannes Kjarval, listmálari. Kjar-
val fékk sér gjaman kjötsúpu og kjöt, stund-
um fiskmáltíð og grjónavelling. Hann leit
eitt sinn til mín þegar við stóðum þar í röð
og biðum afgreiðslu:
— Hvar hef ég séð þennan svip áður?
spurði hann.
Líklega ekki haft hugmynd um að föður-
ætt mín er úr Vestur-Skaftafellssýslu og
skyldleiki verulegur. Ég man að ég sagði
honum sitthvað af ætt minni og þá var
hann með allt á hreinu. í þá daga voru
skákmennimir í sviðsljósinu eins og nú, ald-
arfjórðungi síðar. Friðrik Ólafsson og Ingi
R. Jóhannsson háðu sex skáka einvígi um
titilinn skákmeistari Reykjavíkur sem Frið-
rik vann naumlega. Skákkeppni stofnana
fór fram á veitingahúsinu Lídó þar sem nú
er Tónabær og þar tefldi ég nokkrar skák-
ir, var fyrsti varamaður í sveit Ríkisprent-
smiðjunnar Gutenberg. Hóf störf í Guten-
berg í janúarmánuði 1963 á pappírslager
og sem aðstoðarmaður í útkeyrslu, þá tæp-
lega tvítugur. Hafði frá því fyrr um haustið
leigt forstofuherbergi í Blönduhlíð 29, hjá
því góða fólki hjónunum Eggert Arnórssyni
og Stefaníu Benónýsdóttur sem nú em
bæði látin. Tíðarandinn á þeim ámm í
Reykjavík var töluvert annar en nú á dögum
og ef til vill þykir einhverjum forvitnilegt
að skyggnast 25 ár aftur í tímann.
í þá daga vom þeir enn í Reykjavík þess-
ir minnisstæðu menn sem virkilega settu
svip á bæjarlífið. Leifur Haraldsson, þýð-
andi og skáld, borðaði í Ingólfskaffi þar sem
nú er Arnarhóll. Jón heitinn Eyjólfsson,
sendisveinn hjá Þjóðleikhúsisnu og áhuga-
maður um leikhúsið, var stöðugt á þeytingi
um miðborgina. Stundum stóð hann á götu-
homum og horfði yfir sviðið. Maður um
sextugt, úlpuklæddur oftast nær, með húfu
á höfði, lágvaxinn, í góðum holdum, bros-
hýr. Pétur Hofmann ríkti í Austurstræti við
Útvegsbankann og stundaði viðskipti með
ýmislegt skran, mynt og annað fágætt. Og
í þykkum svörtum ullarfrakka með loðhúfu
á höfði, sama hvemig viðraði, höfðingi í
sjón og gustaði af honum þar sem hann kom
sér fyrir á miðju torgi viðskiptanna.
Þá var Vilhjálmur frá Skálholti, skáld,
ekki síður minnisstæður. Fyrst sá ég honum
bregða fyrir inni í Hreyfilsbúðinni við Kalk-
ofnsveg. Pétur Pétursson, útvarpsþulur, rak
þá búðina þar sem leigubílastöðin Hreyfill
hafði aðsetur, í gömlu steinhúsi, og Vil-
hjálmur var þar eitt sinn eitthvað við skál.
Þá á sextugsaldri með snyrtilegt yfirvara-
skegg og í útliti minnti hann ekki lítið á
Einar skáld Benediktsson. Hann var með
stóran blómvönd í hendi, vel til hafður og
greinilega á leið í einhverja meiriháttar
veislu.
Benóný Benediktsson, skákmeistari, var
líka einn af þessum sérstæðu persónum.
Oftast vel til hafður, stundum ef til vill í
ópressuðum buxum, oft á reiðhjóli og tefldi
ákaflega fmmlega, um áraraðir í hópi
fremstu skákmanna þjóðarinnar. Meðalmað-
ur á hæð og greiddi aftur á hnakkann, dökk-
hærður og enn þann dag í dag er varla að
fínna grátt hár á höfði þessa öðlings. Blóm-
legt leikhúslíf einkenndi þessi ár í byijun
sjöunda áratugarins. f Iðnó gekk við fá-
dæma vinsældir Hart í bak eftir Jökul Jak-
obsson og í Þjóðleikhúsinu söngleikurinn
My Fair Lady. Vetrargarðurinn var þá enn
í Vatnsmýrinni og Tívolí. Glaumbær, Naus-
tið og Klúbburinn staðirnir sem einna mestra
vinsælda nutu hjá þeim sem stunduðu
skemmtanalífíð og árshátíðir starfsmanna-
félaga haldnar í Súlnasal Hótels Sögu, ekki
óalgengt að Ómar Ragnarsson kæmi fram
og færi með gamanvísur, þá tiltölulega nýr
í faginu. Þá voru Gildaskálinn, Café Höll,
Mokka og Hressingarskálinn helstu kaffi-
stofurnar í miðborginni og út komu viku-
blöðin Ný vikutíðindi, Mánudagsblaðið og
Fijáls þjóð og í Bankastræti var bókaversl-
un KRON til húsa í gömlu múrhúðuðu timb-
urhúsi á götuhæð og verslunarstjóri Þor-
varður Magnússon. Þar voru innan um hvað
annað nýjustu skákblöðin utan úr heimi,
bækur um marx-lenínisma, litprentuð tíma-
rit frá Austur-Evrópu og Kína og svo íslen-
skar bækur auðvitað.
Húmoristi á Hraðferð
Úlfar Þórðarson, augnlæknir, var með
stofu í Lækjargötu og Skúli heitinn Thor-
oddsen í Austurstræti. Þau voru minnisstæð
hjón Skúli og Drífa Viðar, rithöfundur.
Bæði hugsjónafólk sem lét sig varða hags-
muni og kjör alþýðu manna. Skúli var yfir-
leitt á harðferð. Gekk eða hálfhljóp um
Austurstræti með læknatöskuna í hendi,
húmoristi í fremstu röð, oftast frakkaklædd-
ur, í þunnum regnfrakka, stundum með
vindil í munni, ljósskolhærður, meðalmaður
á hæð og fríður. Þá var hún Drífa Viðar
ekki síður minnisstæð. Hún var virkur þátt-
takandi í hreyfingu fyrir brottför erlends
herliðs frá íslandi eins og eiginmaður henn-
ar, Skúli. Hún sendi frá sér nokkrar skáld-
sögur og smásagnasöfn á árunum í kringum
1970. Það gustaði oft af þeim hjónum í
margs konar mótmælaaðgerðum gegn her-
setunni á sjötta og sjöunda áratugnum.
Drífa var myndarleg kona, ljóshærð eða ljós-
skolhærð og þar sem þau Skúli fóru vöktu
þau hvarvetna athygli fyrir hlýtt viðmót.
Þeir bræður Kristinn E. Andrésson og Einar
Andrésson settu vissulega svip á bæjarlífið.
Kristinn, forstjóri Máls og menningar, frem-
ur lágvaxinn, kvikur í hreyfingum, stórskor-