Vísir - 18.09.1978, Síða 4

Mánudagur 18. september 1978 VISIR
r
OFSTYRÐUR
VANSTÝRÐUR

SMURSTOÐIN
Hafnarstrœti 23
er í hjarta
borgarinnar
Smyrjum og geymum bílinn
á meðan þér eruð að versla
til
MAZDA
éigenda
Bílaborg hf býður þjónustu þeim, sem
hyggjast selja notaðar Mazda bifreiðar.
LAGFÆRINGAR — ÁBYRGÐ
Allar notaðar Mazda bifreiðar, sem teknar
eru til sölu í sýningarsal okkar, eru yfirfarnar
gaumgæfilega á verkstæði okkar, og eru lag-
færingar gerðar, ef þurfa þykir. Ábyrgðarskír-
teini sem staðfestir það að bifreiðin sé í full-
komnu lagi, er síðan gefið út gegn vægu gjaldi.
TRYGGING
Seljandi veit, að bifreið hans er í góðu
ástandi, þegar hún er seld. Bílaborg hf veitir
kaupanda 3—6 mánaða ábyrgð og seljandi er
tryggður fyrir hugsanlegum bótakröfum, ef
leyndir gallar, sem honum var ekki kunnugt um
finnast i bifreiðinni.
MAZDA EIGENDUR!
Ef þið eruð i söluhugleiðingum, þá komið
með bílinn til okkar. Enginn býður Mazda
þjónustu og öryggi nema við.
BÍLABORG HF.
SMIDSHÖFDA 23 símar: 81264 og 81299
Tvöeru þau hugtök sem oft hef-
ur veriö minnst á i þessum þátt-
um og sifellt eru nefnd í erlendum
bílablöðum en það eru hugtökin
yfirstýrður < oversteered) og
undirstýröur (understeered). En
hvað þýða þessi hugtök?
t stuttu máli hvernig billinn
leitar i krappri beygju. Byrji
framendinn að skríða út fyrst,
leitar billinn út Urbeygjunni, leit-
ast við að taka minni beygju en
ökumaðurinn ætlast til, þannig,
að ökumaðurinn verður að leggja
betur á stýrið ef hann ætlar að ná
beygjunni. Þá heitir það á fag-
málinu, að blllinn sé undirstýröur
(understeered), sem væri réttar
þýtt vanstýrður, þ.e. beygir
minna en ætlast er til. Þetta sést
vel á myndinni af rall-Saabinum
hér á síðunni. Ef til vill væri rétt
að kalla þetta, aö billinn sé fram-
skreiður, þ.e. skriður til að fram-
an, en það nægir þó vart, þvi að
tilhneiging bilsins tilþess að taka
minnibeygju en bílstjörinn ætlast
til getur byrjað áður en framhjól-
in taka að skríða til.
Ofstýrður: slær út aftur-
endanum
Svo er það hið gagnstæða yfir-
stýrður bill (oversteered). A slik-
um bfl leitast billinn við að taka
krappari beygju en ökumaðurinn
ætlast til, þegar hratt er ekið i
beygju og þegar hjólin taka að
skrika skrikar afturendinn út á
undan.
Gott dæmi um þetta sést á
myndinni af rall-Escortinum hér
á siðunni.
Bilstjórinn neyðist til þess að
slá af á stýrinu eöa jafnvel beygja
á móti skrikinu á afturendanum,
til þess að forðast það að billinn
skriki i hring og jafnvel velti. Hér
eftir verður þessi eiginleiki
kallaður þvi nafni að viðkomandi
bill sé ofstýrður, og hið gagn-
stæða að bíll sé vanstýrður hér á
bilasiðunnia.m.k.þartil betriorð
finnast. Sýnist mér það skárri is-
lenska en yfirstýrður og undir-
stýrður. (Yfir og undir hvað?)
Hvort er betra?
Hvort er betra að bill sé of-
stýrður eöa vanstýrður? Hvað
snertir hinn venjulega ökumann
er svariö ákveðið: vanstýrður.
Astæöan er sú, að ofstýrður bill
þar sem afturendinn leitar út get-
ur komið mönnum á óvart og
meiri leikni þarf til þess að
Hvoð er nú það?
Hvort er betra?
bregðast rétt við, þvi að það er
ekki rökrétt við fyrstu umhugsun
að þurfa að snúa stýrinu jafnvel á
móti beygjunni sem ætlunin er að
taka, til þess að rétta bilinn af.
A sumum bilum, einkanlega
þeim, sem hafa vélina aftur i og
eru þar af leiðandi afturþungir
þykir þaö hættulegt ef þeir eru of-
stýröir, sem þeir oftast eru. Til
þess að ráða bót á þessu hafa
framleiðendur slikra bila reynt
ýmis ráö,haft tvo hjöruliði á hvor-
um driföxli að aftan til þess að
hjólin leituöu siður undir bilinn og
hann yrði innskeifur i kröppum
beygjum. A Hillman Imp var
mælt með aðeins 16 punda þrýst-
ingi i frambörðum én 30 punda
þrýstingi i afturböröum, svo að
framhjólin skrikuðu áður en
afturhjólin runnu til og t.d. Fiat
126 og Simca 1000 hefur bilið milli
hjóla veriö breikkaö að aftan og
bQlinn lækkaöur til þess að minni
legur eiginleiki i rallakstri þvi að
æfður bilstjóri getur auðveldlega
stjórnað eiginleikum bilsins með
bensingjöf og stýri einu saman.
Með æfingu má fá fleiri gerðir
af framhjóladrifnum bilum til
þess að sýna blöndu af stýris-
eiginleikum, jafnvel Simca 1100,
sem er ákveðið vanstýrður en
enguaðsiðurerhægt aðfáaftur-
endann til að skrika fyrst á
malarvegi með sérstakri með-
höndlun.
Þegar bilar eru mjög aflmiklir,
geta æfðir ökumenn leikið sér aö
þvi að hafa þá of- eða vanstýrða
eftir óskum með þvi að nota ben-
singjöfina, þvi að drifhjólin
skrika til viö inngjöf. Þetta á
einkum við afturdrifna bila, t.d.
þá, sem hafa vélina að framan og
eru þvi vanstýrðir að upplagi.
Þetta sést vel á rall-Escortinum á
myndinni þar er greinilega gefið
i, svo að billinn skrikar að aftan.
Ford Escort: Ofstýrður, afturendinn leitar út
hætta væri á að afturhjólin
böggluðust undir bilinn i of
krappri beygju.
öryggiskröfur nútimans hafa
minnkaö umburðarlyndi gagn-
vart dyntum og hrekkjum sem
bQar luma á og helst á billinn
aldrei að koma ökumanninum á
óvart, á hverju sem dynur. En
þaö gera ofetýrðir bilar.
Framhjóladrifnir bilar eru
yfirleitt vanstýrðir og yfirleitt
bQar san eru þyngri að framan
en aftan. Þó eru undantekningar
frá þessu, þar sem um er að ræöa
blöndu af stýriseiginleikum.
Þannig er Austin Mini vanstýrður
i fyrstu i of krappri beygju, og
byr jar fyrst aö sláiða til að fram-
an e n s é sle gið a f og bey gj an tekin
enn krappari, verður hann oft
skyndilega ofetýrður og skriður
hraðar út að aftan. Svipað gildir
um BMW 320. Mjög skemmti-
Venjulegur Escort er alla jafna
vanstýrður eðaa.m.k. hlutlaus. A
sama hátt má varna þvi að aftur-
endi á framdrifnum bil skriði út
fyrr en framendinn með þvi að
gefa I, svo aö f ramhjólin fari lika
að skrika og billinn verði van-
stýrður á ný. (Sbr. Mini-inn og
Simcuna sem gátu verið ofetýrðir
undir vissum kringumstæðum)
Rallökumenn nota ýmsar fleiri
kúnstir til þess að leika sér að
stýriseiginleikum eða öllu heldur
skriðeiginleikum bila sinna t.d.
meðhemlun, mismunandi fjaðra-
útbúnaði og ýmiskonar samspili
stýringar, inngjafar.hemlunar og
fjaðursveiflu bflsins.
En sem sagt: Ofstýrður
bill = afturskreiður, billinn beygir
meira en ökumaðurinn ætlast til.
Vanstýrður bill = framskreiður,
bölinn beygir minna en öku-
maður ætlast til.
SAAB: Vanstýröur, framendinn skrikar fyrst til.
mmmmmmi^m