Vísir - 04.10.1978, Blaðsíða 10

10
Miðvikudagur 4. október 1978 vism
útgefandi: Reykjaprenth/f
Framkvæmdastjóri: Davfö Guömundsson
*• Ritstjórar: Þorsteinn Pálsson ábm.
Olafur Ragnarsson
Ritstjórnarfulltrúi: Bragi Guðmundsson. Fréttastjóri erlendra frétta:
Guðmundur Pétursson. Umsjón með helgarblaöi: Arni Þórarinsson. Blaöa-
menn: Berglind Asgeirsdóttir, Edda Andrésdóttir, Ellas Snæland Jónsson,
Guðjón Arngrimsson, Jón Einar Guðjónsson, Jónina Mikaelsdóttir, Katrin Páls-
dóttir, Kjartan Stefánsson, óli Tynes, Sæmundur Guðvinsson. Iþróttir: Gylfi
Kristjánsson og Kjartan L. Pálsson. Ljósmyndir: Gunnar V. Andrésson, Jens
Alexandersson. Útlitog hönnun: Jón óskar Hafsteinsson, Magnúsólafsson.
Auglýsinga-og sölustjóri: Páll Stefánsson Askriftargjald er kr. 2400 kr.
Dreifingarstjóri: Sigurður R. Pétursson á mánuöi innanlands.
Auglýsingar og skrifstofur: Siöumúla 8. Verð í lausasölu kr. 120 kr.
Simar 86611 og 82260 eintakið.
Afgreiösla: Stakkholti 2--4 simi 86611 Prentun Blaöaprent h/f.
Ritstjórn: Síðumúla 14 sími 86611 7 linur
VISIR
Endahnútar haf-
réttarmúlanna
Landhelgis- og hafréttarmál hafa síðustu þrjá áratugi
verið þau mál, sem við islendingar höfum hvað mest
beitt okkur fyrir á alþjóðavettvangi.
Þótt siðasta þorskastríði okkar sé lokið og aðrar þjóðir
virði 200 mílna fiskveiðilögsögu okkar eru réttindamál
okkar varðandi hafið og hafsbotninn umhverfis landið
þó enn ekki endanlega afgreidd. Á þau á eftir að reka
tvenns konar endahnúta, varðandi íslenska heildar-
löggjöf um hafréttarmál og samninga við Norðmenn um
Jan Mayen-svæðið.
Haf réttarmálin bar á góma í ræðu Benedikts
Gröndal , utanríkisráðherra, á allsherjarþingi Samein-
uðu þjóðanna á dögunum. Þar lýsti utanríkisráðherra
því yfir, að næsta átakið í hafréttarmálum Islendinga
yrði setning heildarlöggjafar, þar sem staðfest yrði 200
mílna efnahagslögsaga, almenn lögsaga yrði færð úr
f jórum mílum i tólf og ákveðnar yrðu aðgerðir um um-
hverfisvernd á hafinu.
Þessum yfirlýsingum ber að fagna, þar sem þörf er
orðin fyrir slíka heildarlöggjöf og verður hún vonandi
sett á því Alþingi, sem hef ur störf sín í næstu viku.
Seinagangur varðandi endanlegan frágang alþjóðlegs
hafréttarsáttmála hefur undanfarin ár orðið mönnum
ihugunarefni. Breytt fyrirkomulag varðandi fundahöld
hafréttarráðstefnunnar yrði eflaust til þess að flýta
fyrir endanlegu samkomulagi um þau meginatriði, sem
þráttað hefur verið um.
I því sambandi ætti íslenska rikisstjórnin að hafa
frumkvæði á grundvelli yfirlýsingar Benedikts Gröndal
á Allsherjarþinginu og gangast fyrir því að nú verði
fjallað um hafréttarmálin á hæsta pólitíska vettvangi.
Með þessu móti gætu aukist verulega likur á að endan-
legt samkomulag næðist á hafréttarráðstefnunni á
næsta ári. En hver sem niðurstaða hafréttarráðstefn-
unnar verður, er Ijóst, að við munum fyrr eða síðar
þurfa að eiga samningaviðræður við Norðmenn um
endanleg mörk f iskveiðilögsögunnar milli íslands og Jan
Mayen, en þau eru nú miðuð við miðlínu.
Engin ástæða er til annars en leggja ríka áherslu á að
við færum endanlega út í 200 mílur á þessu hafsvæði.
Finn Fostvoll, samstarfsmaður Jens Evensens, haf-
réttarráðherra Noregs, sagði i samtali við Vísi á dögun-
um, að ef Norðmenn lýstu yfir lögsögu á svæðinu um-
hverfis Jan Mayen yrði slík lögsaga miðuð við miðlínu-
regluna. En miðað við ákvæði Genfarsáttmálans um
þessi efni, þar sem miðlínureglan væri alfarið lögð til
grundvallar, væri aftur á móti Ijóst að sanngirnissjónar-
mið væru þyngri á metunum en miðlínureglan í frum-
drögum nýja hafréttarsáttmálans.
í Vísisviðtalinu taldi Finn Fostvoll, sem er skrifstof u-
stjóri norska hafréttaráðuneytisins, að tvimælalaust
yrði því að taka tillit til sanngirnissjónarmiða í væhtan-
legum samningaviðræðum við íslendinga.
Sá möguleiki er fyrir hendi, að Norðmenn velji þann
kostinn að sækjast ekki eftir lögsögu yfir Jan Mayen-
svæðinu, heldur lita á það sem opið alþjóðasvæði á úthaf-
inu, utan lögsögu strandríkja. Þessi kostur yrði sýnu
verri fyrir okkur íslendinga, sökum þess að þá hefðu aII-
ar þjóðir jafnan rétttil þess að moka til dæmis upp loðnu
á þessum slóðum og á svipaðan hátt gæti farið um hana
og norsk-islenska síldarstof ninn, sem átti áður athvarf á
þessu hafsvæði^en rússnesk ryksuguskip áttu stærstan
þátt í að eyðileggja hann alveg.
Við ættum þvi sem fyrst að hef ja viðræður við Norð-
menn um þessi mál, hvetja þá til að lýsa yfir lögsögu á
Jan Mayensvæðinu og vinna jafnf ramt að þvi að tekið sé
tillit til sanngirnissjónarmiðanna þannig að fisk-
veiðilögsaga okkar verði endanlega f ullar 200 sjómílur út
af norðaustanverðu landinu.
Vidkun Quisling hlýöir á dauðadóm sinn
I/
RÉTTARHÖLDIN
GEGN HAMSUN"
Metsölubókin í ór
sœtir mikilli gagnrýni
Þær tuttugu þúsund
krónur sem kaupendur
verða að greiða fyrir bók
Thorkild Hansen um
,,Rétta rhöldin gegn
Hamsum" hafa ekki
staðið í vegi fyrir þvi að
hún rynni út. Þessi
dýrasta bók sem Gylden-
dal bókaforlagið hefur
gefið út seldist í 10
þúsund eintökum á fyrsta
degi. Bókaforlagið er nú
að láta fara f rá sér annað
upplag, 8000 eintök.
Fyrsta útgáfan kom út í
siðustu viku.
Thorkild Hansen
verður milljónamæringur
á bókinni og það þrátt
fyrir að hún hafi þegar
vakið reiðiöldur í Noregi.
Hlaut bókmenntaverð-
laun 1971
Thorkild Hansen sem er rúm-
lega fimmtugur Dani hlaut Bók-
menntaverðlaun Norðurlanda-
ráðs árið 1971. Hann hefur eink-
um orðið þekktur fyrir ritröð
sina „Slavenes oer”, „Slavenes
kyst” o.s.frv.
Hann var bókmenntagagn-
rýnandi hjá blaðinu Information
á árunum 1958-1962.
Hann hefur unnið siðastliðin 3
ár að bókinni um Hamsun.
Hansen hlustar of mik-
ið á nasistana
Bókin seldst upp i snatri þeg-
ar hún kom út i Noregi og þar
hófst nær samtimis heiftarleg
gagnrýni á hana.
Thorkild Hansen er sakaður
um það að vera ekki nægilega
nákvæmur i sambandi við stað-
reyndir og eins það að taka of
mikið mark á nasistum.
Norðmenn kvarta einnig yfir
þvi að hann liti með dönskum
hroka niður á allt sem sé
norskt. bað eru einkum tvö atr-
iði sem gagnrýnin virðist bein-
ast að. Það er annars vegar lýs-
ing Hansens á norska réttinum
og svo hins vegar frásögn hans
af aftöku Quislings.
Yngvar Ustvedt dr. phil sem
starfar við norska útvarpiö seg-
ir að lýsing Hansens á norsku
dómstólunum og öllum réttinum
sé gjörsamlega röng. Hann tel-
ur að Hanseh hafi látið glepjast
af áróðri nasista. Ustvedt gagn-
rýnir það þegar Hansen ber
saman aðgerðir norskra og
franskra stjórnvalda gagnvart
„föðurlandssvikurum.” Hansen
tali um 110 þúsund tilvik þar
sem komist hafi upp um föður-
landssvikara i Frakklandi og
hann tali um álika fjölda i Nor-
egi. „Franska talan er sá fjöldi
sem hlaut dóma, en norska tal-
an á við um alla þá aðila sem
voru athugaðir.”
Hamsun var einmana
sál
Thorkild Hansen hefur i við-
tali greint frá þvi að hann hafi
hrifist óskaplega sem barn af
Knud Hamsun. Hann hafi siðar
fylgst með þvi þegar Hamsun
var handtekinn fyrir að vera
nasisti. „Hvernig stóð á þvi að
ég hreifst svona af manni sem
var nasisti? Ég varð að komast
til botns i málinu og þeim mun
meira sem ég vissi, þvi stærra
virtist vandamálið. Það voru
óhugnanleg augnablik sem ég
ekki þekkti áður.”
Thorkild Hansen lýsir Ham-
sun þannig:
„Hann var sá maður sem ein-
manaleikinn herjaði hvað mest
á af þeim sem lifað hafa. Hann
var jafnframt einn mesti og
stærsti einstaklingur sem hefur
lifað. Þetta tvennt fer oft sam-
an. Hjá þeim stórgáfuðu er
endastöðin næstum ætið ein-
manaleikinn. Við getum þvi
glaðst yfir þvi að tilheyra ekki
hóp-hinna stórgáfuðu”. Þýtt og
endursagt.
—BA—
Kithöfundurinn Thorkild Hansen