Vísir - 03.01.1979, Blaðsíða 16

16
Mi&vikudagur 3. janúar 1979
VÍSIR
LÍFÖGLÍST LÍF OG LIST LÍF OG LIST LÍF OG LIST LÍF OG LIST
Hinir „geðsjúku" og hinir „eðlilegu"
Saga Theatre með nýstórlegar leiksýningar í Norrœna húsinu
„Ég hef haft persónu-
legan áhuga á geöveiki og
því hvernig geOsjúkt fólk
er réttlaust f þjóöfélag-
inu”, sagöi Inga Bjarna-
son leikari m.a. á blaöa-
mannafundi vegna
sýningar Saga Theatre,
gestaleikflokks frá Bret-
iandi i Norræna húsinu á
nýju verki sem nefnist
The Exquisitors. Leikrit-
iö fjallar um einmanaleik
þeirra „sem þjóöfélagiö
kallar „geösjúka” og
samhengi hans viö ein-
manaleik þeirra sem eru
taldir (og telja sjáifa sig)
eölilega”, eins og aö-
standendur leikflokksins
segja. Fyrsta sýningin cr
á morgun, fimmtudag
kl.9. Ásamt Ingu stjórnar
Nigel VVatson Saga
Theatre og þau fara jafn-
framt meö hlutverkin tvö
i þessu leikriti. Alls eru
fimm fastráönir viö Saga
Theatre.
Leikhópur þessi varö til
i Reykjavik áriö 1976 und-
irnafninu Hreyfileikhúsiö
og var fyrsta sýningin á
Fröken Júlia alveg óö.
Saga Theatre starfar nú
viö Chapter Arts Centre i
Cardiff á Wales, sem nýt-
ur alþjóölegrar viöur-
Nigel Watson I sýningunni á The Exquisitors.
kenningar sem mikilvæg
miöstöö nýskapandi leik-
húsvinnu.
Sýningar Saga Theatre
byggja ú þeirri hugmynd
aö leikarinn sjálfur sé
frumsköpunarkraftur
leikhússins. Stefnan er aö
skapa ný sýningarverk
sem fjalla um efni sem
eru ofarlega á baugi en
eiga rætur i sögulegum og
goösagnalegum heimild-
um. Beitt er rannsóknar-
aðferðum viö vinnslu efn-
is og heimildakönnun,
sem fylgt er eftir meö
spunavinnu einstaklinga
og hóps uns verkið mótast
smátt og smátt. Sifellt er
reynt að víkka út mögu-
leika til leikrænnar
tjáningar með hreyfingu,
raddbeitingu og tónlist.
Það leikrit sem hér
verður sýnt, The Exquisi-
tors er eitt af þremur nýj-
um verkum sem Saga
Theatre hefur sýnt á
nýliðnu ári. Það verður á
verkefnaskrá leikflokks-
ins næstu tvö sýningar-
tímabil en i stöðugri
endurskoðun og endur-
vinnslu. Sem fyrr segir er
viðfangsefnið einmana-
leiki. hvernig skortur
náinna persónutengsla og
Nigel og Inga á blaöamannafundinum
Vlsism: JA
samskipta, t.d. i hjóna-
bandi, getur við ákveðnar
aðstæður leitt af sér þá
óhugnanlega tiðu og
alvarlegu truflun sálar-
lifsins sem kallast geð-
klofi. Texti leikritsins,
sem fluttur er bæði á
islensku ög ensku, er sótt-
ur i verk bandariska
skáldsins Sylviu Plath og
efni sem leikhópurinn
hefur spunniö upp.
Þess má að lokum geta
að Saga Theatre komst i
fréttirnar i Bretlandi ekki
alls fyrir löngu vegna
sýninga á ööru leikriti, —
Last Temptation, sem
fj'allar um vandamál um-
hverfisverndar, en
breska dýraverndunar-
félagið höfðaði mál á
hendur flokknum fyrir
„grimmúðlega og illa
meðferð” á lifandi gull-
fiski i sýningunni. Leik-
flokkurinn var sýknaður
af ákærunni.
Sýningarnar á The
Exquisitors verða i Nor-
ræna húsinu á fimmtu-
dagskvöld, sem fyrr seg-
ir, föstudag kl.9, laugar-
dag kl.5, og sunnudag kl.5
og 9. Þær eru ekki við
hæfi barna.
—JA/AÞ.
Mikiö var skrifaö I bresku blööin um „gullfisksmorö”
Sagaleikhússins, eins og sjá má.
Regnboginn: Dauðinn á Níl ★ ★ ★
Hver myrti millann?
Dauöinn á NIl — Death on
the Nile
Regnboginn. Bresk. Argerö
1978. Aöalhlutverk: Peter
Ustinov, David Niven, Mia
Farrow, Lois Chiles, Simon
Mac Corkindale, Angela
Lansbury, George Kenn-
edy. Handrit: Anthony
Shaffer eftir sögu Agatha
Christie. Leikstjóri: John
Gullermin.
Hver myrti bandarlska
milljónamæringinn og feg-
uröardisina Linnert Ridge-
way (Lois Chiles)? Hver af
samfarþegum hennar um
borð i gufuskipinu Kamak
á Nilarfljóti, þar sem hún
er I brúökaupsferö? Er þaö
Jacqueline de Bellefort,
fyrrverandi unnusta eigin-
manns hennar (Mia Farr-
ow) sem vill hefna sin fyrir
mannsránið? Er þaö fjár-
haldsmaöur hennar i
Ameriku, Pennington, sem
vili hafa af henni fé
(George Kennedy)? Er það
Louise Bourget, herbergis-
þerna hennar (Jane Birk-
in) sem vill refsa henni fyr-
ir hroka og ósanngirni og
jafnframt auðgast? Er það
Frú van Schuyler (Bette
Davis) sem hefur augastað
á perlufesti hennar? Er þaö
Frk. Bowers, förunautur og
þerna frú van Schuyler
(Maggie Smith) sem vill
hefna sin á henni vegna
þess að millinn pabbi
Ridgeways setti fööur
hennar á hausinn? Er það
hálfruglaöur rómanahöf-
undur Salome Otterbourne
Angela Lansbury) sem á
von á málshöföun frá mill-
jónamæringnum? Er það
dóttir frú Otterbourne
(Olivia Hussey) sem vill
vernda móður sfna? Er þaö
kommúnistinn Ferguson
(Jon Fincy) sem telur alla
milljónamæringavera blóð-
sugur á mannkyninu? Er
þaö dr. Ludwig Besser
(Jack Warden), umdeildur
ladcnir sem Linnet Ridge-
way hefur auðmýkt og
stefnir i voða? Eða er
morðinginn einhver allt
annar.
Svona spurníngar eru
uppistaða þess samkvæm-
isleiks sem okkur er boðið
til i kvikmyndinni Dauðinn
á Nil sem Regnboginn
kemur með glóðvolga hing-
að til lands. 1 slikum leik
þýðir ekkert aö velta fyrir
sér t.d.'þvi hvers konar
svakaleg tilviljun það er aö
vesalings milljónamæring-
urinn fer i brúökaupsferö
meðalla helstu óvini sina i
farangrinum. Ef menn ætla
Race ofursti/ Poirot og gráu heilasellurnar hans glíma viö f rú van
Schuyler (Bette Davis).
að fara I morðgátuleik meö
Agöthu Christie þá verða
þeir að skilja allar efa-
semdir heima og gangast
skilyröislaust undir reglur
leiksins.
Og ein helsta regla leiks-
ins er sú , — þótt óskráð sé
— , aö enginn af áhorfend-
unum á að geta reiknaö Ot
hver morðinginn er á und-
an hinum hnöttðtta
Kvikmyndir
belgiska spæjara Hercule
Poirot og „litlu gráu heila-
sellunum” hans. Auðvitað
eru Poirot (Peter Ustinov)
og félagi hans Race ofursti
(David Niven) með i þess-
um ferðamannahóp i
Egyptalandi fyrir einskæra
tilviljun. Og að lokum safn-
ar Poirot blessaður öllum
hinum grunuðu, — sem
reyndar hefur fækkað
nokkuð vegna óvæntra
dauðsfalla —, saman i eitt
herbergi, labbar þar um I-
bygginn með visifingurinn
á lofti, flettir hægt og ró-
lega ofanaf morðmálinu og
bendir loks á hinn seka.
Reyndar eiga glöggir á-
horfendur kost á aö vera á
undan Poirot að þessu
sinni.
Þessa formúlu notar
Agatha Christie æ ofanl æ,
og dyggir lesendur hennar
gangast undir hana eins og
notalegt ritúal, fastan lið,
gamlan kunningja. Agatha
safnar jafnan saman all-
fjölmennu galierii af sér-
kennilegum karakterum i
frekar þröngt leikrými, —
t. d. járnbrautarlest, far-
þegaskip, lítiö þorp, eitt
Arni Þdr-
arinsson
skrifar.
hús, eða þvi um likt — læt-
ur einhvern þeirra myröa
einhvern annan þeirra, og
jafnvel fleiri, og allir
þeir sem eftir lifa viröast
hafa álika mikla ástæðu og
álika gott tækifæri til að
hafa framiö verknaöinn.
Og svo kemur Poirot og
leysir vandann.
Kvikmyndageröarmenn
hafa oft og mörgum sinn-
um fært Agöthu formúlurn-
ar hennar yfir á hvita tjald-
ið, og er skemmst að minn-
ast Morðsins í Austur-
landahraðlestinni, þar sem
Albert Finney lék Poirot Ég
vil þó halda þvi fram að
Dauöinn á Nil sé einhver
besta Agöthumynd sem
gerö hefur verið. Guiller-
min leikstjóri hefur alla
þræöi öruglega I hendi sér
enda vanur umfangsmiki-
um stórmyndum (Tower-
ing Inferno, KingKong),
Anthony Shaffer, hand-
ritshöfundur, sem sjálfur
er kunnugur fyrir leikrit
sitt Sleuth, er trúr Agöthu
og anda hennar, Jack
Cardiff kvikmyndatöku-
maöur gælir ljúflega við
hið fallega egypska um-
hverfi kvikmyndarinnar,
og leikhópurinn með einni
undantekningu (Simon
MacCorkindale i hlutverki
eiginmannsins) fer á kost-
um. Poirot Ustinovs er lik-
lega sá albesti til þessa, —
einkar ísmeygileg og
húmorisk túlkun.
Ef menn á annað borð
geta sættsig við aö morö og
persónulegir harmleikir
séu notaðir sem efni i
aristókratiska samkvæm-
isleiki, ef menn hafa gam-
an af vandaöri afþreyingu,
glasmynd með glás af
frægum stjörnum, — ef
menn sem sagt leyfa sér aö
vera dálitið ábyrgöarlausir
og flýja frá veruleikanum,
þá er auðvelt að mæla meö
ferö á Dauðann á Nil.
—AÞ.
Safn grœnlenskra Ijóða
SUMAR I FJÖRÐ-
UM nefnist nýútkomiö
safn grænlenskra
Ijóöa, sem Einar
Bragi hefur þýtt.
t bókinni éru 60 Ijóö
eftir 16 núiifandi
grænlensk skáid.
Einar Bragi ritar
langan eftirmála aö
bókinni, þar sem hann
gerir grein fyrir höf-
uödráttum i þróun
grænlenskrar ljóölist-
ar aftan úr grárri
forneskju fram á vora
daga. Grænlensk
bókmenntasaga hefur
ekki veriö skráö enn.
Þetta mun vera ein
ýtarlegasta ritgerö,
sem rituö hefur veriö
um grænlenska ljóö-
list.
Ctgefandi er Ljóö-
kynni Leturs. —BA.
Einar Bfagí
SUMAR
I FJÖRÐUM
60 þýdrt tjóð
«ftíc yæntentk samtímaskáW
LÍF OG LIST LÍF OG LIST LÍF OG LIST LlF OG LIST LÍF OG LIST