Vísir - 08.03.1979, Blaðsíða 10

10 .
Otgefandi: Reykjaprent h/f
Framkvæmdastjóri: Davfö Guðmundsson
Ritstjórar: ólafur Ragnarsson
Höróur Einarsson
Ritstjórnarfulltrúar: Bragi Guðmundsson, Ellas Snæland Jónsson. Fréttastjóri er-
lendra frétta: Guðmundur G. Pétursson.
Blaðamenn: Axel Ammendrup, Edda Andrésdóttir, Halldór Reynisson, Jónlna
Michaelsdóttir, Jórunn Andreasdóttir, Katrln Pálsdóttir, Kjartan Stef ánsson, Oli
Tynes, Sigurður Sigurðarson, Sigurveig Jónsdóttir, Sæmundur Guðvinsson, Þor-
valdur Friðriksson. Iþróttir: Gylfl Kristjánsson og Kjartan L. Pálsson. Ljósmynd-
ir: Gunnar V. Andrésson, Jens Alexandersson. útlit og hönnun: Jón öskar Haf-
steinsson, Magnús Olafsson.
Auglýsinga- og sölustjóri: Páll Stefánsson.
Dreifingarstjóri: Sigurður R. Pétursson
Auglýsingar og sxrifstofur: Askrift er kr . 3000 á mánuði innan-
Siðumúia 8. Simar 84611 og 82260. lands. Verð I lausasölu kr. 150 eintakið.
Afgreiðsla: Stakkholti 2-4 simi 86611.
Ritstjórn: Slðumúla 14 slmi 86611 7 llnur. Prentun Blaðaprent h/f
Átaks þðrf varðandi
fíkniefnamólin
Handtaka sjö íslendinga I Kaupmannahöfn um síðustu
helgi vegna umfangsmikils fíkniefnamáls hefur vakið
óhug hér á landi. Sögusagnir hafa þó um margra ára
skeið verið uppi um þátttöku fslendinga í þeim viðbjóðs-
lega atvinnuvegi sem sala fíkniefna er, og mörg hörmu-
leg dæmi eru um að íslensk ungmenni hafi orðið eitur-
lyf jum að bráð í Kaupmannahöfn, sem virðist vera mið-
stöð dreifingar eiturlyfja og fíkniefna.
(slensk ungmenni hafa aftur á móti ekki þurft að leita
út fyrir landssteinana til þess að komast yfir fíkniefni.
Þótt vitað sé að lögreglumenn þeir, sem vinna að því að
upplýsa sölu slíkra ef na hér á landi, haf i aðeins komist á
snoðir um lítinn hluta þess, sem hér er á markaði, ber sá
málaf jöldi það með sér, að ástandið í þessum efnum er
hér orðið mjög alvarlegt.
Það er aftur á móti mikið álitamál, hvort viðurlög eru
mægilega hörð við brotum, sem upplýst eru varðandi
ávana- og fíkniefnamál. Svo virðist sem ýmsir þeirra,
sem þar hafa komið við sögu hljóti smávægilegar sektir,
sem þeir eiga auðvelt með að greiða og ef fangelsisdóm-
ar fylgi sé þeim ekki f ramfylgt fyrr en seint og um síðir.
Á meðan þessir brotamenn ganga lausir eru þeir svo
komnir á fulla ferð I eiturlyfjaheiminum og farnir að
stunda þessi ólöglegu viðskipti meðal annars með efni,
sem læknavísindin hafa staðfest að eyðileggja hvern
þann mann, sem neytir þeirra. Það hlýtur að vera mikill
ábyrgðarhluti að láta slfka menn ganga lausa og gefa
þeim þannig tækifæri til þess að fremja ný brot á þessu
sviði og eyðileggja líf f jölda íslenskra ungmenna.
Fangelsisdómar, sem Islendingar hafa hlotið erlendis
undanfarin ár fyrir fíkniefnasmygl eða sölu staðfesta,
að við erum ekki engir englar í þessum ef num f remur en
mörgu öðru.
Þeir Islendingar, sem handteknir voru I Kaupmanna-
höfn á dögunum hafa allir nema einn komið við sögu
fíkniefnamála hér á landi og hlotið dóma. Suma þeirra
hafa þeir komist hjá að af plána meðal annars með því að
fara úr landi. Þá hafa verið rakin til þeirra mál, sem
rannsökuð hafa verið eftir að þeir hurfu héðan til út-
landa. Sumt þessa fólks hef ur áður lent í útistöðum við
lögregluyf irvöld erlendis og hlotið dóma bæði í
Frakklandi og Þýskalandi.
Starfsmenn Sakadóms í ávana- og fíkniefnamálum
haf a lýst því yf ir, að þeir nái ekki nema litlu broti þeirra
efna, sem hér eru á markaði og miðað við núverandi
mannafla til rannsóknarverkefna af þessu tagi sé ekki
við því að búast að hægt sé að veita það aðhald, sem
nauðsynlegt sé í þessum efnum.
Þá er augljóst, að rétt yfirvöld verða einnig að hef ja
upplýsingaherferð um skaðsemi þá, sem fylgir notkun
hinna ýmsu ávana- og fíkniefna, sem hér eru á boðstól-
um eða má búast við að berist hingað. Ef ekki er lögð
rík áhersla á að uppf ræða ungt f ólk um þær ógnvekjandi
af leiðingar, sem neysla hinna ýmsu ávana- og f íkniefna
getur haft í för með sér, er allmiklu meiri hætta á að
fleiri byrji slíkt feigðarflan.
Látum nú kókaínmál landa okkar f Danmörku verða til
þess að við gerum nýtt átak til að afhjúpa þá spillingu,
sem viðgengst I tengslum við ávana- og fíkniefnainn-
flutning, dreifingu og neyslu hérlendis. Fjölga þarf í
fíkniefnadeild lögreglunnar, útvega henni að nýju sér-
þjálfaðan hund til þess að leita þessara hættulegu efna,
herða allt eftirlit með innflutningi til landsins og herða
viðurlög við brotum á þessu sviði.
(slendingar eru orðnir nátengdir þessum óhugnanlegu
málum úti I heimi og er fáránlegt að loka augunum fyrir
vandamálinu, sem vex ört hér á landi.
Fimmtudagur 8. mars 1979.
vism
Oft fer bctur en á hefur horfst.en þrátt fyrir þaö slösuðust um 150 börn innán 14 ára aldurs I umferöar-
siysum hér á landi á siðasta ári.
Hvenœr er slysahœttan
mest fyrír börnin?
Þegar umferöarslys veröur er
oft spurt sem svo: Hver var orsök
slyssins? Þetta er einföld spurn-
ing þannig aö ætla mætti aö svar
gæti veriö jafn einfalt. Þessu er
þó engan veginn þannig variö.
Erlendar rannsóknir sýna a6
yfirleitt á hvert umféröarslys sér
ekki færri en þrjár samverkandi
orsakir en yfirleitt mun fleiri og
algengast aö þær séu sex til sjö.
Þegar fjöldi orsaka er haföur i
huga er augljóst aö til fækkunar á
umferöarslysum er ekki um
neina algilda lausn aö ræöa. Til
þess eru úrlausnarefnin of mörg
og mismunandi.
A þessu nýbyrjaöa barnaári eru
slys á börnum í umferöinni ofar-
lega á baugi. Yfirlit sýna aö sem
betur fer hefur oröiö tiltölulega
fækkun á þessum slysum og á
vaxandi umferöarfræösla í skól-
um vafalaust mestan þátt I þvi.
Jafnframt gefur þetta vis-
bendingu um aö aukiö starf á
þessu sviöi skili árangri. Ef þessi
mál eru skoöuö hlýtur sú
spurning fljótlega aö vakna hvort
þáttur foreldra sé nægilega stór i
fyrirbyggjandi starfi. Ég er viss
um aö meirihluti foreldra er vak-
andi aö þessu leyti en jafnviss um
aö viöa er pottur brotinn. Sem
dæmi má nefna aö samvinna for-
eldra viö lögreglu varöandi úti-
vist barna er hvergi nærri nógu
góö. Einnig er alltof algengt aö
afskipti þurfi aö hafa af börnum
sem velja sér göturnar aö leik-
svæöi og jafnvel mjög ung börn
viröast stundum vera furöulega
eftirlitslaus.
Viö rannsókn umferöarslyss er
leitast viö aö finna sem flestar
hugsanlegar orsakir helst allar.
sumar þeirra liggja i augum uppi
og eru þarafleiöandi oftast til
umræöu. Aörar beinar og óbeinar
orsakir er litiö minnst á og er þvi
ætlun min aö gera eina þeirra aö
umtalsefni i þessum linum.
Ég er ekki viss um aö foreldrar
og aörir aöstandendur barna geri
sér almennt grein fyrir hvenær
hættan er mest rikust ástæöa til
aö vara börnin viö og brýna fyrir
þeim aö sýna aögát. Ég hef marg-
oft rekiö mig á aö börnum er sér-
staklega hætt þegar eitthvaö sér-
stakt er aö gerast hjá þeim eitt-
hvaö sem hefur truflandi áhrif
eöa skapar spennu sem getur leitt
til þess aö þau gæta sin ekki sem
skyldi. Þaö getur veriö afmæliö
þeirra sjálfra eöa kunningjanna
heimsókn sjaldséös vinar, fyrsta
feröin i danstima, fyrsta iþrótta-
æfingin, og margt fleira þessu
likt. Þegar ekkert sérstakt er um
MAÐURINN LIFIR EK
AF BRAUÐI EINU SA
Nú eru liönir rúmir tveir
mánuöir af hinu svokallaöa
„barnaári”. Ég áleit fyrst aö þaö
lægi nokkuö ljóst fyrir hvers-
vegna einmitt þetta verkefni væri
tekiö fyrir.
Nú er ég ekki alveg viss, þvi aö
ekki er laust viö aö ég hafi ruglast
i ríminu af og til og veriö leidd af-
vega annan sprettinn viö lestur
ýmissa spaklegra ummæla —
ungra og gamalla — þessu viö-
víkjandi hér á Fróni.
Mér viröist liggja marg-
háttaöur misskilningur i þessu,
varöandi tilgang ársins og þá ekki
sizt hjá sumum sem eru á mörk-
um þessa hóps sem um er rætt.
Viö megum ekki rugla saman
neyö milljóna barna og þörf fyrir
umönnun út I hinum stóra heimi
þar sem hver hnefi af hrisgrjón-
um og hver brauöbiti getur skipt
sköpum um lif og dauöa og svo
aftur þess sem barn i allsnægta
þjóöfélagi eins og hér er á Islandi,
óskar sér eöa krefst vegna þess
aö hugurinn girnist hégómann
sem þaö sér allt 1 kring um sig.
Þaö er tæplega hægt aö trúa þvi
aö nokkur sé svo fátækur I anda
aö halda þaö aö barnaár sé til
þess ætlaö aö gefa þeim sem
gængö hefur af öllu — meira af
veraldlegu og forgengilegu
glingri — meiri skemmtanir og
meiri eftirgjöf I aga og skynsam-
legu liferni.
Að hugsa eða f lana blint af
augum
Viö vitum aö mismunurinn á
kjörum barna i vanþróuöu lönd-
unum og efalaust fleiri löndum og
aftur á móti kjörum fslenzkra
barna, — er svo geigvænlegur aö
viö Islendingar hljótum aö
skammast okkar aö láta þaö sjást
á prenti aö helztu kröfur islenzkra
barna séu aö fá skemmtilegra
efni i barnatima o.s.frv. Er þaö
mest áríöandi aö biöja um meiri
skemmtanir? Sverfur neyöin
mest þar aö? Vantar islenzk börn
og unglinga meira frjálsræöi til
oröa og athafna? Getur nokkur
sem er meö fullu viti haldiö þvi
fram aö þessir aldurshópar, (sé á
heildina litiö) hafi svo þrúgandi
byröar aö bera vegna skorts á
skemmtunum og frjálsræöi
hverskonar aö allt þurfi aö fara á
hvolf þessvegna og allir sem
vettlingi geta valdiö veröi aö
hleypa yfir háls og höfuö til aö
bjarga málunum i snarhasti.
VEGNA ÞESS AÐ NÚ ER AR
BARNSINS? Ég álft aö betra sé
aö setjast niöur og hugsa um
stund i ró og næöi áöur en flanaö
er blint af augum og bætt viö
flónskuna sem búin er aö rikja of
lengi I uppeldis- og æskulýösmál-
um. Þaö er timi til kominn aö
börnum og unglingum sé kennt
þaö sem nytsamara er, en
ástundun skemmtana og ásókn i
hégóma. Þvi miöur er ekki hægt
aö afskrifa þaö sem „meinlaust”
i öllum tilfellum. Afleiöingarnar
veröa allt annaö en meinlausar ef
ekki er I hóf stillt en til þess aö vel
sé fyrir öllu séö er þörf góös
uppeldis og innrætis og þar gæti
ég trúaö aö næg verkefni væru
fyrir hendi á barnaári fyrir þá
sem taka vilja til hendi hér heima
á okkar eigin landi.
Áþreifanleg gæði skipta
ekki sköpum.
Frumþarfir i sveltandi heimi er
vissulega matur, fæöa fyrir
llkamann en i heimi allsnægta er
hætt viö annars konar skorti viö
getum ekki endalaust gengiö
fram hjá þörfum þess hluta til-
veru okkar sem ósýnileg yröi ef
likaminn væri af okkur tekinn.
Viö hljótum aö þarfnast meira en
matar og drykkjar viö erum ekki
bara gangandi beinagrind meö
mismunandi miklu af vöövum og
ónauösynlegri fitu utaná, sem aö
lokum fær aö rotna undir grænni
torfu þegar himnafaöirinn álitur
okkur óþörf lengur hér á jöröu. Þó
svo aö einhverjum sýnist þaö
fjarstæöa, þá mun þaö þó vera
svo aö þrátt fyrir þá miklu blekk-
ingu sem margur er haldinn
gagnvart áþreifanlegum gæöum
þessa heims. þ.e.a.s. aö halda aö
allt sé fengiö sé nóg til af pening-
um, mat, skemmtunum o.fl. — þá
er þaö ekki þetta sem skiptir
sköpum um hamingju einstak-
lingsins, jafnvel ekki barnsins.