Vísir - 25.05.1979, Blaðsíða 16

20
VÍSIR
jFöstudagur 25. mal 1979
HVENÆR DREPUR MARIIR NUNN7
Leikfélag Reykjavikur:
Er þetta ekki mitt lif?
eftir Brian Clark
Þýöandi: Silja Aöalsteinsdóttir
Leikstjóri: Maria Kristjánsdóttir
Leikmynd: Jón Þórisson
Leikbúningar: Messlana
Tómasdóttir
Leiktónar: Gunnar Reynir
Sveinsson
Lýsing: Daniel Williamsson
Gjörgæzludeild á sjúkrahúsi.
Þangaö liggur leiöin af slysstaðn-
um. Þaö var bilslys. Hversdags-
leg frétt i blaði (ef hún snertir
ekki þig eöa þína nánustu) er i
einu vetfangi oröin aö miskunn-
arlausu drama, þar sem um líf
eöa dauöa er aö tefla.
Ungi maöurinn liggur lamaöur
og ósjálfbjarga i umsjá lækna og
hjúkrunarliös. Hann er ekki
dauövona. Honum er hugaö líf —
fyrir náö læknavisinda. Hann er
dæmdur til að lifa. Þaö er lifstíö-
ardómur.
Hann getur ekki matazt hjálp-
arlaust. Hann getur ekki losaö sig
viö úrgangsefni nema meö stól-
pipu. Væru ekki hjúkrunarkonur
til taks aö annast hann eins og
hvitvoðung, mundi hann grotna
niöur af legusárum. Hann er ó-
sjálfbjarga — á valdi visindanna
og á framfæri velferöarríkisins.
Hann er vakinn til meövitundar
— og um leiö um ástand sitt. Hon-
um hrýs hugur viö aö veröa aö
lifa. Hann á enga batavon. Og
honum veitist ekki náö sturlunar
eöa vitundarleysis. Heilinn er i
fullkomnu lagi, það er þaö
versta.
Þaö er fátt eins örvandi fyrir
hugsunina og aö standa
frammi fyrir aftökusveit, sagöi
einhver Og hugsun þess manns'
sem er dæmdur til að lifa viö ör-
kuml án þess nokkru sinni aö geta
notiö unaössemda lifsins, er næm
og skörp. Hugarvil og hálfkæring-
ur takast á i huga hans. Hann hef-
ur huggunarrik en innantóm orö
og hræsnishjal hjúkrunarliösins i
flimtingum. Þvi veröur hverft
viö. „Heilbrigöisstéttirnar” hörfa
undan miskunnarleysinu i orö-
um hins limlesta manns — og
hafa ekki i fullu tré viö hann —
andlega.
Sjúklingurinn veit, aö þeir geta
treint I honum liftóruna. Hlutverk
læknavisindanna er aö bjarga
mannslifum, segir Emerson yfir-
læknir. Þaö er einfalt mál. Um
þaö leyfist okkur ekki aö efast —
segir hann viö starfsbræöur sina.
En sá, sem dæmdur er til aö lifa,
fyrir náð visindanna — hann er
nagaöur af efa. Hvers viröi er aö
lifa sliku lifi? Er þetta ekki mitt
lif?
Lokst gerir hann upp hug sinn
og krefst þess, I krafti mann-
legrar reisnar hins frjálsborna
manns, aö vera frjáls feröa sinná
af þessari gjörgæzludeild samfé-
leiklist
lagsins, til þess aö geta dáiö
drottni sinum eins og maður.
Betra er aö falla meö sæmd en
lifa viö smán, segir á einum staö.
Þaö er eins og þetta hljómi til
okkar aftan úr grárri forneskju —
úr haröbýlum hugmyndaheimi
Islendingasagna. Þvilikt mottó
samrýmist varla „mannúö” vel-
feröarrikisins?
I þessum punkti byrjar leikrit-
ið. Og þaö heldur athygli þinni ó-
skertri frá upphafi til enda. Þetta
er fagmannlegt leikrit og góö sýn-
ing. Þess vegna er óþarfi fyrir
gagnrýnandann aö gefa lesand-
anum ágrip af fyrsta árs nám-
skeiði i móralskri heimspeki.
Aldrei þessu vant má lesa um þaö
i dagblöðunum — þakkaö sé Þor-
steini Gylfasyni. En jafnvel þeir,
sem hafa fariö i gegnum „filuna”
án þess aö botna upp eða niöur i
henni, gætu að þessu sinni bætt
sér skaðann með þvi að bregöa
sér í leikhús. Þetta hefur listin
umfram fræðin! — Grá er öll
kenning.
Þetta er ákaflega brezkt leik-
húsverk. Þrátt fyrir djúpan und-
irtón siöferðilegrar alvöru, svo
sem hæfir efninu, gleymir höf-
undur ekki að leiöa i ljós tog-
streitu ólikra geðhrifa og kennda,
sem brjótast um i hugskoti unga
mannsins. Fátt er eins niöurlægj-
andi fyrir þann sem beöiö hefur
lægri hlut, og meiningarlaus
samúðarmærð. Þvilika óværu
drepur Kenneth (Hjalti Rögn-
valdsson) af sér meö uppgeröar
hálfkæringi og napurri gálga-
glettni, sem hvaö eftir annaö vek-
ur hlátur i salnum. Kom þó fæst-
um hlátur I hug. Svona er
mannskepnan ólkindarleg.
Um leið og ég hvet leikhúsgesti
til þess aö missa ekki af þessari
vönduöu og geöþekku sýningu, er
ástæöa til aö óska leikstjóra,
Mariu Kristjánsdóttur, og aöstoö-
arfólki hennar, til hamingju meö
vel unniö verk. Hjalti Rögnvalds-
son skilaði aðalhlutverkinu meö
sóma. Samleikur þeirra Lilju
Guörúnar, sem undirleitrar
hjúkku, og Haralds G. Haralds-
sonar, sem hins lifsglaða og kven-
sama sjúkraliöa, var glettilegur.
Margrét Helga Jóhannsdóttir
veröur lika minnisstæö sem hin
fjallgrimma deildarhjúkrunar-
kona „meö hjarta úr ryöfriu
stáli”. Og ekki þarf læknamaflan
aö minnkast sin fyrir Jón Sigur-
björnsson sem sinn talsmann.
Þakklátir leikhúsgestir klöpp-
uðu leikurum og aðstoðarfólki
ákaft lof i lófa aö leikslokum.
—BS
Vegna annarrar vinnu gat
gagnrýnandi ekki veriö viöstadd-
ur tvær fyrstu sýningar á ER
ÞETTA EKKI MITT LIF? og
biöst velviröingar á þvi hversu
umsögnin er siöbúin aö þessu
sinni. —BS.
SUMARLÖG MED
SÖL 0G BROSI
Þú ert - Helgl Pétursson - Ýmlr hf. 009
„Þin gleöi var aö tendra bros og
vekja káta lund”, syngur Helgi
Pétursson fyrrum liösmaöur RIó-
triósins á fyrstu sólóplötu sinni.
Ég held aö þaö fari ekkert milli
mála aö þessi orö Jónasar Friö-
riks, svona ein og sér og slitin úr
samhengi, en tekin úr texta hans
viölagiö „Með kærri þökk”, lýsi i
fáum oröum tilgangi Helga meö
sólóplötu.
Sumum kann ef til vill aö finn-
ast þaö heldur léttvægt og litil-
fjörlegtmarkmiö aö vilja fyrst og
fremst kæta geö manna me.ö tón-
list. Helgi er á annarri skoöun og
mér finnst skemmtileg og geös-
lega flutt tónlist, sem tendrar
brosogvekur káta lund, fyllilega
aura sinna virði. En auövitaö
veröa menn aö hafa smekk fyrir
krásunum og i þvi efni veröur
hver aö svara fyrir sig.
Þetta er nú i og meö sagt vegna
þess aö yfirdrepsskapur margra
ersíkur aöfariö er i felur meö þá
ánægju sem fæst af hlustun á tón-
list sem þessa. Fólk hleypur i
launkofa, telur þaö Htillækkandi
fyrir sig aö viöurkenna þetta og
bregst ónotalega viö ef þaö er
staöiö að ,,glæpnum”Ég sveia
nú bara eins og Villi á Brekku.
Helgi hefur aö eigin sögn ávallt
veriö á mótipælingum I tónlist og
tónlist
Helgi Pétursson meölitla soninn.
sólóplatan vottar þaö. Hann velur
I samræmi viö þaö auögripandi
lög á plötuna, sem renna mjúk-
lega og eöli málsins samkvæmt
inn um annaö eyraö og út um hitt.
En manni leiöist ekki á meöan!
Helgi hefur þægilega rödd og
syngur blátt áfram og hlýlega, —
og um þaö þarf ekki fleiri orö.
Þótt lögin séu ættuö viöa frá er
furðu sterkur heildarsvipur á
plötunni, en irska þjóölagiö
skemmir dálitiö poppaöan heild-
arsvip plötunnar.
Auk þess aö vera skemmtileg
er platan óaðfinnanlega unnin á
alla kanta ( þó hringlaga sé aö
visu, eins og ÓM benti réttilega á
um daginn) og kemur vist fáum á
óvart sem vita aö Gunni Þóröar
var verkstjóri á upptökubænum.
—Gsal
Sunneva kemur suöur
Leikfélag Fljótsdalshéraös
sýnir leikritiö Sunneva og sonur
ráösmannsins eftir Rögnvald
Erlingsson i Félagsheimili
Seltjarnarness i kvöld, föstudags-
kvöld, kl. 21.
Verkiö er allt heimaunniö og
hefur veriö sýnt eystra viö góöar
viötökur. Nú gefst þéttbýlisbúum
tækifæri til aö fylgjast meö þess-
ari tilraun áhugamannanna.
Leikstjórier Einar Rafn Haralds-
son.
„MÚTVÆGI OEQN EINANGRUN"
Rætt við nokkra
nemendur Tónlistar-
skólans i Reykjavik um
kammermúsik, en sú
tegund tónlistar verður
á lokatónleikum skólans
i Norræna húsinu á
sunnudaginn.
Eins og alltaf á vorin hefur
veriö mikil gróska i tónleika-
haldi landsmanna undanfarnar
vikur. Einn þeirra aöila, sem
hafa lagt sitt af mörkum i þeim
efnum er Tónlistarskólinn I
Reykjavík, en á hans vegum
hafa veriö haldnir um 20 opin-
berir tónleikar I vetur, auk ann-
ars tónleikahalds innan veggja
skólans. Þarna hefur verið um
aö ræöa tónleika af ýmsu tagi,
svo sem einleikstónleika,
hljómsveitartónleika, tónleika i
samstarfi viö Sinfóniuhljóm-
sveit Islands o.fl., en nú á
sunnudagskvöldiö veröur rek-
inn endahnúturinn á vetrar-
starfiö meö tónleikum i Nor-
ræna húsinu Af þessu tilefni
leit undirrituö inn á æfingu og
náöi tali af nokkrum hljóöfæra-
leikaranna.
Fyrst bar á góma skipulagn-
ingu kammertónlistar i skólan
um, eðli hennar og iökun al-
mennt.
,,Þaö er Mark Reedman, sem
hefur haftveg og vanda af þessu
starfi i vetur, bæöi skipulagn-
ingu og leiðsögn. Ot úr þessu
hafa komið nokkrir hópar, sem
hafa æft ákveðin verk. Oft er
erfitt aö ná saman hópum, m.a.
sökum ójafnrar skiptingar milli
hljóðfæra, t.d. eru örfáir selló-
og vióluleikarar i skólanum,
mæöir þá mikiö á ákveönum
einstaklingum, á hinn bóginn er
mikiö af pianóleikurum, og
komast þá stundum færri aö en
vildu.
Kammertónlist er ákaflega
félagslegt fyrirbæri, oft er þaö
svo meö tónlistarnemendur, aö
þeir vilja einangrast viö æfingar
áhljóöfæri sitt. I kammertónlist
myndast hins vegar samskipti
milli fólks i gegnum tónlistina,
taka þarf tillit til hugmynda
hinna i hópnum og ekki er leng-
ur hægt aö spila alg jörlega eftir
eigin höföi.”
Þegar þiö eruö búin aö æfa
verkin, fáiö þiö þá yfirleitt tæki-
færi til aö spila fyrir áheyrend-
ur?
wÆ/M . Æ
■■ 1 1 jj
■KJ' ■ ..
Slegiö á létta strengi I æfingahléi.
Visismynd: JA
„Þaö kemur ekki upp sú aö-
staöa, aö viö fáum ekki aö spila,
ef viö erum meö eitthvaö æft, en
þaö er þá á formlegum tónleik-
um. Hins vegar er minna um aö
fólk komi saman og „impróvis-
eri”, eða láti til sin heyra nema
tónlist
verkin séu fullæfö. Þaö er ein-
hvern veginn önnur innstilling,
sem vill verða útundan i form-
legu tónlistarnámi, ekki bara
hér, heldur llka annars staöar i
heiminum.
Strax og fariö er aö æfa verk,
gerir maöur ákveönar kröfur til
flutnings, og fólk vill helst ekki
láta til sin heyra nema undirbú-
iö. Þaö er þessa „hér og nú”
spilamennsku sem vantar.
Þetta stafar e.t.v. af þvi, aö hér
er ekki nein rikjandi kammer-
músikhefö, eöa kaffihúsamenn-
ing, sem gefur tilefni til slikrar
tónlistariökunar. Kammertón-
list hjálpar aö visu mikiö upp á
sakirnar meöþennan skrekk, aö
láta til sin heyra, þar sem
einstaklingurinn er ekki lengur
einn um ábyrgðina,”
Nú var ekki timi til frekari
umræöu, og fariö aö æfa af
krafti fyrir tónleikana á sunnu-
daginn. Þar veröur flutt barokk
og rómantisk tónlist: Trio
sónata eftir Carl Philip Emanu-
el Bach, hana flytja Kolbeinn
Bjarnason, Sigriöur Helga Þor-
steinsdóttir, Hans Eirikur
Baldursson og Inga Huld Mark-
an, Trió sónata eftir Coreili i
flutningi Bryndisar Pálsdóttur,
Auöar Hafsteinsdóttur,
Steinunnar öglu Gunnarsdóttur
og Elisabetar Waage og aö lok-
um veröur fluttur kvintett eftir
Schumann, þar leika Þórhallur
Birgisson, Sigurlaug Eövarös-
dóttir, Asdis Valdimarsdóttir,
Hans Eirikur Baldursson og
Þorsteinn Gauti Sigurösson.
Tónleikarnir hefjast kl. 8.30.
og eraðgangurókeypisogöUuir;
heimill.
—KE